Anayasa Mahkemesinin % 10 Seçim barajının kaldırılması hakkındaki bireysel başvuruyu gündemine aldığı ve 3 hafta içinde karara bağlanabileceği şimdiden gündeme ve manşetlere oturdu.

    Anayasa Mahkemesinin yerindelik denetimi yapma yetkisi bulunmamaktadır. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru, ülke içinde etkin olan tüm idari ve hukuki süreçlerin tüketilmesinden sonra bireyler tarafından başvurulabilen ikinci bir  yargı yoludur.

     Bireysel başvuru, Anayasa tarafından teminat altına alınmış olan temel hak ve özgürlüklerin yanısıra, Türkiye Cumhuriyeti tarafından kabul edilmiş olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında yer alan insan haklarının gözetilmesini de kapsamaktadır. Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) nezdinde yapılan başvurulara benzerdir. İptali istenen kanun maddesinin Anayasada belirtilen hangi maddeye aykırı olduğu da gerekçelendirilmesi ve belirtilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki Anayasa Mahkemesi TBMM yerine geçecek kararlar veremez. Böyle bir yetkisi bulunmamaktadır. Ayrıca Anayasanın 67. maddesinde “Seçme, Seçilme, ve Siyasi Faaliyette Bulunma Hakları” düzenlenmiştir.  Seçim sistemini belirleme yasama organının takdirindedir.

   1995 yılında, SHP'nin önerisi üzerine "yönetimde istikrar" ilkesi de madde metnine ilave edilmiştir. Değişiklikle birlikte seçim kanunu değişmiş ve yasa değişikliği Anayasa Mahkemesinin önüne getirilmiştir. Anayasa Mahkemesi, 1995/54 E. sayılı kararında, "bölge barajının iptaline” karar vermiş, %10 ülke barajının ise anayasadaki "yönetimde istikrar" ve "temsilde adalet" ilkelerine aykırı olmadığına karar vermiştir. Seçim barajı bireysel başvuru ile anayasa mahkemesinin önüne gelmiştir. Daha önceden verilen karar kesin hüküm niteliğindedir.

    Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuruya dayanarak ihlal kararı vermesi halinde Anayasa Mahkemesi,  Anasaya’da mahkemeye verilen yetkileri aşmış olacaktır. Bu da yasamanın yani TBMM’nin yetki alanı hakkında karar vermek olacaktır ki önümüzdeki seçimler açısından kaos yaşanmasına neden olacaktır.

   Kanaatimce Bireysel başvuru açısından Anayasa Mahkemesi tarafından ihlal kararı verilmesi ve derhal kararın uygulanması ihtimalinde ise TBMM’nin yetki alanına girilmiş olacaktır. Seçim kanununda herhangi bir değişiklik olmadan Anayasa Mahkemesinin yeniden karar vermesi mümkün değildir.

 Sonuç olarak Siyaset gündeminde tartışma yaratan başvuru Anayasa Mahkemesi tarafından yerinde görülürse Türkiye Haziran 2015 genel seçimlerine seçim barajı olmadan girecek. Temennim Anasaya Mahkemesinin kararı üzerine Türkiye’nin tekrar vesayet rejimi dönemine geri dönmemesidir.

      Av. Aydoğan AHIAKIN

    E-mail:  ahiakin@gmail.com

    Twitter: https://twitter.com/Aydogan_Ahiakin