Süper Lig’e 2018 yılında Video Yardımcı Hakemi (VAR) sistemi geldikten sonra becerikli olmayan, psikolojisi çabuk bozulup dağılan, istikrarlı karar veremeyen, kartlar konusunda bazen cömert bazen cimri davranan, standardı olmayan ve neticede adil olmayan hakemlerimizin sahada verdiği kararlarını bir çok monitörde bir çok açıdan ve tekrar tekrar gözden geçirip müdahale edebilen bir sistem olacak diyerek mutlu olmuştuk.

Ama cicim ayları kısa sürdü. “VAR niye bu pozisyona bakmadı, bu maça niye bu VAR hakemi verildi, VAR konuşmaları niye yayınlanmıyor, falan takım neden hep kayırılıyor” vesaire denerek bu sistem itibarsızlaştırıldı. VAR sayesinde düzeltilen hatalı kararlar bu tartışmaların gölgesinde kaldı.

Profesyonel futbolda VAR sistemi aslında başka ülkelerde de tartışılıyor. Ama hakemleri yetersiz olan, komplo teorilerine çok fazla inanan ve yasadışı bahis olayı çoktan dedikodu boyutlarını aşmış bir ülkede olduğumuz için bizde VAR uzun uzadıya tartışılıyor.

İnsanın olduğu her yerde hata olacağı ve hatta bazen gayrı ahlaki ve suç teşkil edecek fiillerin olacağı muhakkak. Bunları bitirmek, en azından asgariye indirmek, ve fakat en önemlisi hakem müessesesine yeniden güven tesis etmek için yapılabilecekleri içeren önerilerimi şöyle sıralayabilirim:

1. Hem maç hem de VAR hakemleri kapsamlı bir eğitimden, ciddi sınavlardan ve psikolojik testlerden geçmeli.
2. Hakemlerimiz güven telkin eden bir standarda ulaşana dek kritik maçlarda yabancı hakemler kullanılmalı.
3. VAR hakemlerimiz belli bir seviye ve karar standardına ulaşana dek VAR hakemlerinin tümü yabancı olmalı.
4. Maç hakemleri VAR hakemi, VAR hakemleri maç hakemleri olmamalı. Aksi taktirde “bugün sana yarın bana” düşünceleriyle birbirlerini ister istemez kolluyorlar.
5. Yüze gelen darbelerde hakemler sarı veya kırmızı kart kararı vermeden önce VAR kararını beklemeli. Bu sayede kazara yapılan hareketlerle bilinçli veya umursamadan yapılan hareketler ayrıştırılabilsin ve kart ona göre verilsin veya hiç verilmesin.
6. Teknik direktörlere her iki devrede birer kez hakemin bir kararını VAR’a götürme hakkı verilsin. Eğer itiraz başarısız olur ve hakemin kararı değişmez ise o takımın bir oyuncu değiştirme hakkı elinden alınsın. Eğer oyuncu değiştirme hakkı kalmadıysa “VAR’a götürme hakkı” olmasın.
7. Maçın normal süresinin son 10 dakikasında ve uzatma sürelerinde verilen tüm kritik kararlara otomatik olarak VAR tarafından bakılsın ve gerekirse müdahale edilsin.
8. VAR konuşmaları gizli kalmalı. Ama talep halinde bağımsız ve uzman bir ekip bu konuşmaları dinlemeli, verilen kararları analiz etmeli, bilinçli bir hata ve kayırma varsa tespit etmeli, rapor düzenlemeli.
9. MHK bu rapora binaen bilerek suç işleyen failleri ya kendisi kamuoyuna açık bir şekilde cezalandırmalı ya da kolluk kuvvetlerinin devreye girmesini sağlamalı.
10. Bahis çeteleri ilgili güvenlik birimleri tarafından daha sıkı takip edilmeli, cezalandırılmalı ve onlarla temas eden hakemler kamuoyuna ifşa edilmeli ve yargı önüne çıkarmalı.

Hızlı işleyen, adil, dürüst ve en önemlisi herkesin güvendiği bir VAR sistemi Türk futbolundaki kargaşayı önleyecektir. Milyonlarca insanın takip ettiği, yüz milyonlarca Avro bütçelerin olduğu ve üzerine milyarlarca Dolar bahis oynanan bir endüstrinin en önemli yöneticileri olan hakemlerin çok daha kaliteli ve adil olmaları şart!