Bir değeri, değerliyi, ihtiyacı, ilişkiyi... karşı tarafa belli etmeden, hatta niyetinin zıttını ifade ve ima ederek belli/şahsi bir maksat için kullanmak istismardır. İstismar iki yüzlülük, aldatma, menfaatçilik, konusu olan şeye ve şahsa saygısızlık olduğu için ahlaksızlıktır. Bu sebeple istismara yeltenenlerin iki, bir kimseyi istismar ile itham edenlerin de bir kere düşünmeleri gerekir.

İslam ahlakçıları istismar konusu üzerinde inceden inceye durmuşlar, mensuplarını uyarmışlardır. Bir örnek vereyim:

"Bir ticaret sahibi zaman zaman "Allah, lâ ilahe illallah..." demeyi adet edinmiş olur da –başka bir niyet taşımadan- Müslüman müşterinin yanında da bunu yaparsa yaptığı (zikir) istismar ve riya ihtimali bulunduğu için mekruh olur, eğer âdeti olmadığı halde dindar müşteriyi etkilemek için bunu yaparsa zikri haram olur" demişlerdir.

Ülkemizde Müslümanların ve diğerlerinin bir takım haklı talepleri vardır; bu taleplere katılmadığı halde mesela oy almak için katılır görünmek, istemediği halde ister gibi davranmak istismardır.

Ama istismar tehlikesi var diye insanların, din, ahlak, hukuk, vicdan gereği yapmaları gereken şeyleri terk etmeleri de caiz olmaz.

Bir Müslüman namaz vakti geldiğinde meşru bir mazereti, engeli yoksa namazını kılar, ancak riya (gösteriş) ve istismar olmasın diye de tedbir alır.

Siyasete atılmadan önce de beş vakit veya Cuma namazlarını kılan siyasetçi, siyasete girdikten sonra namazını bırakacak değildir; ama riya ve istismar olmasın diye gerekli tedbirleri de alacaktır.

İnancı gereği başını örten bir kız veya hanım gücünü aşan bir engelle karşılaşmadığı sürece başını her yerde örter. Gücünü aşan bir engelle karşılaşırsa bakar, eğer başını açarak yapması gereken zaruri bir iş, vazife, fiil varsa -geçici, zaman ve miktar bakımından zaruretle sınırlı olarak- başını açar, zaruret hali sona erince (erdiği anda ve mekanda) başını örter. İşte bu dini olan, dine uygun bulunan davranışı –bir açıp bir örttüğü için- istismar saymak ya bilgisizlik veya kötü niyet eseridir.

Laik demokratik rejimlerde başkalarının hak ve özgürlüklerine zarar vermeyen, umumi ahlaka, sağlığa, asayişe aykırı olmayan ve şiddet içermeyen davranışlar yasak olmaz.