Kur’an ayı Ramazan’a sayılı günler kaldı. Ramazan’a 15 gün kala Berat Gecesi’ni idrak edeceğiz. Önemli muhasebe fırsatlarından biri Berat Kandili.

Ramazan’da Kur’an-ı Kerimi orijinalinden, meal ve tefsirinden çokça okuyup üzerinde tefekkür etme ihtiyacımız var.

Bazı güzel insanları üç ayların başından itibaren başta Yüce Kitabımızı okuma ve üzerinde tefekkür etme olmak üzere ibadetlerinin tamamına ağırlık verdiklerini çevremizden biliriz.

Faziletine dair çok sayıda rivayet bulunan Bakara Suresine dikkatinizi çekmek istiyorum. Bu surenin faziletine dair rivayetlere geçmeden önce ismi ile ilgili bilgilere göz atalım.

Sureye adını veren bu olay, Hz. Musa (a.s.) döneminde meydana gelmiştir. Zira altmış yedinci ayette Hz. Musa kavmine bir inek kesmelerini söylediği zaman, bunu çok garipseyerek "Sen bizimle alay mi ediyorsun?" demişlerdi. Meselenin aslı su idi: İsrailoğulları içinde zengin bir adam vardı. Adamın bir kızı ve fakir bir yeğeni vardı. Yeğeni amcasından kızını istedi. Adam kabul etmedi. Genç de buna kızarak "Yemin ederim, amcamı öldürüp, malını da, kızını da alacağım" dedi. Delikanlı amcasına giderek, "Amca şuraya tacirler gelmiş, onlara gidelim de bir şeyler satın alayım. Seni yanımda görürlerse bana mal verirler" dedi.

Amcası da geceleyin yeğeni ile birlikte çıktı. Yeğeni yolda onu öldürüp, evine döndü. Sabah olunca da, hiç bir şey bilmiyormuş gibi amcasını aramaya başladı. Bulamayınca akşamki yere doğru gitti. Birkaç kişi amcasının başında toplanmıştı. Onlara: "Amcamı siz öldürdünüz" diyerek diyetini istedi. Ağlayıp, üstünü başını yırtmağa başladı. Sonunda durumu Hz. Musa'ya arz etti. Hz. Musa (a.s.) da onlara diyet vermelerini emretti. Onlar da "Ya Musa, Rabbine dua et, katili meydana çıkarsın. Aksi takdirde bizim için ayıp olacaktır" dediler.

Musa  (a.s) da onlara bir inek kesmelerini, etini maktule dokundurmalarını söyledi. Onlar da "böyle şey olur mu?" diye garipsediler. Hz. Musa’nın bu talebinden kurtulmak ve başlarından atmak için ineğin nasıl bir inek olduğunu sordular. Her seferinde Musa’ya karşılık vererek bunu yapmaktan kaçındılar. Çok uzun tereddütlerden sonra vasıfları surede belirtilen ineği bulup kestiler. Etinin bir kısmını maktule dokundurunca maktul dirilip kendisini yeğeninin öldürdüğünü söyledi ve tekrar düşüp öldü. Bunun üzerine katile miras vermediler, ondan sonra da bu hüküm devam etti. (Sâbunî, Safvetu't-Tefâsir, 1/76).

Aynı konu Kitab-ı Mukaddes'te de geçmektedir (Â'dâd, 7, 63-68; Tesniye, 21, 1-9). Görüldüğü gibi olayda öldükten sonra dirilmeye açık işaret vardır. Bunun yanı sıra, İsrailoğullarının Mısırlılardan görerek benimsedikleri öküze tapma olayının dolaylı yoldan kaldırılması da vardır.

Bakara suresinin fazileti hakkında birçok hadîs-i şerif vârid olmuştur: "Her şeyin bir zirvesi vardır. Kur'an'ın zirvesi de Bakara suresidir. Her kim onu evinde geceleyin okursa üç gün o eve şeytan girmez. Kim de onu evinde gündüzün okursa o eve üç gün, şeytan girmez. " (Suyûtî, Câmiu's-Sagîr; Ebu Yâ'lâ, ibn Hibbân, Taberânî, Beyhakî).

"Kur'an'ın en faziletli suresi Bakara suresidir. Onun da en büyük ayeti Âyetü'l-Kürsî'dir. Bir evde Bakara suresi okunursa şeytan onu dinlemeye tahammül edemeyerek oradan dışarı fırlar. " (Suyûtî, Camiu's-Sagîr).

"İki parlak sureyi, Bakara ile Âli imrân surelerini okuyun. Çünkü bunlar kıyamet gününde iki gölgelik yahut iki kus bölüğü gibi gelir, okuyucularını mahşerin sıcağından korurlar, onları müdafaa ederler. Bakara suresini okuyun. Ona sahip olmak bereket, onu terk etmek pişmanlıktır. Sihirbazlar onu elde etmeğe güç yetiremezler. " (Suyutî, Camiu's-Sagîr; Müslim, 1/553, hadis no: 804).

"Her kim Bakara suresini okursa başına Cennet tacı geçirilir. " (Dârimî 2/447, 10572).

"Bakara suresini öğretmek bereket, terk etmek ise pişmanlıktır. Sihirbazlar onu elde etmeğe güç yetiremezler. O Kur'an'ın çadırıdır. " (Dârimî, 2/446, 10570). Bakara suresinin 255. ayeti olan Âyetü'l-Kürsî ayrı bir özellik taşımaktadır.

Bu konuda da iki hadis zikredelim.

"Her şeyin bir zirvesi vardır. Kur'an'ın zirvesi de Bakara suresidir. Onda öyle bir ayet vardır ki o ayet Kur' an ayetlerinin efendisidir. O da Âyetü'l-Kürsî'dir. " (Tirmizî, V,157, hadis no: 2878).

Bakara suresinin Âmene'r-Resûlû olarak meşhur olan son iki ayetinin de çok büyük faziletleri vardır.

"İbni Abbas’ın rivayetine göre, bir gün Cebrail (a.s.) Peygamber (s.a.s.)'in yanında otururken yukarıdan kapı sesi gibi bir ses duydu. Başını kaldırdı: "İşte bugün gökten bir kapı açıldı. Şimdiye kadar bu kapı açılmamıştı. Gökten bir melek indi. O da bugüne kadar inmemişti. Melek selâm verdi ve: "Müjde, sana iki nur verildi ki senden önce hiçbir peygambere verilmemiştir. Bunlar: Fatiha suresi ile Bakara suresinin son ayetleridir. Kim bunlardan bir harf okursa muhakkak sevabını görür. " (Müslim, I, 554, hadis no: 806) buyurdu.

Ebu Mes'ud'un rivayet ettiği hadîs ise şöyledir: "Her kim Bakara suresinin son iki ayetini okursa onu her türlü kötülükten korurlar. " (Müslim, I, 555, hadis no: 807).

Numan b. Beşir’den rivayet edilen bir hadis-i şerifte de söyle buyrulmaktadır: "Cenâb-ı Allah gökleri ve yeri yaratmadan iki bin sene evvel bir kitap yazdı. Ondan iki ayet indirerek Bakara suresini tamamladı. Bunlar bir evde üç gece okunursa o eve, şeytan yaklaşmaz. " (Tirmizî, V, 160, hadis no: 2882)

Bakara Suresi son iki ayetler, yani 285 e 286. Ayetler hangi konuları ihtiva ediyor? Anlamı üzerinde düşündüğümüzde faziletinin hikmetlerine dair ipuçları yakalayabiliriz.

“(O) Resûl, Rabbinden kendisine indirilen (Kur’an’)a iman etti, mü’minler de (iman ettiler. Onların) her biri Allah’a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman etti. “O’nun peygamberlerinden hiçbiri arasında (iman bakımından) ayrım yapmayız;(1) işittik ve itaat ettik. Ey Rabbimiz! Bağışlamanı dileriz. Dönüş(ümüz) ancak sanadır.” dediler.” (Bakara 2/285)

“Allah kimseye (ibadet ve itaatte) gücünün yettiğinin dışında (üstünde) teklifte bulunmaz (herkesin) kazandığı (iyilik) kendi yararına;(2) yaptığı (kötülükler) de kendi zararınadır. “Ey Rabbimiz! Unutur veya (kasıtsız) hata edersek, bizi (ondan) sorguya çekme! Ey Rabbimiz! Bizden önceki (itaatsiz ümmet)lere yüklediğin gibi, bize (zor/helak edici) bir yük yükleme! Ey Rabbimiz! Gücümüzün yetmediği şeyleri de bize taşıtma! Bizi affet, bizi bağışla, bizi esirge! Sen Mevlâmızsın; küfre sapan, seni tanımayanlara karşı bize yardım et/zafer ihsan eyle.”(3) (Bakara 2/286)

Rivayetleri dikkatle incelediğimizde, “akıllı adamlar”ın Kur’an-ı Kerim’i anlama, fazileti bildirilmiş sure ve ayetleri okuma ve gereğince amel etme konusunda titizlik gösterdiklerini anlarız.

Hayatımızda, gidişatımızda yapmayı düşündüğümüz ama hep ertelediğimiz “büyük değişim” için üç aylar ve Ramazan-ı şerif iyi bir fırsattır.

Dipnotlar:

1-Peygamberler arasında, ancak derece bakımından üstünlük vardır. Bilinen peygamberlerin birine inanmayan kimse, Allah’a da iman etmiş sayılmaz. [bk. 2/253; 17/55; 21/107]

2 -İyilikleri düşünmenin bile bir ecri vardır.

3 -“Âmene’r-Resûlü” diye bilinen bu iki âyetin, Peygamber Efendimiz’e Miraç gecesinde vasıtasız olarak vahyolunduğu rivayet edilmektedir. Bu iki âyet hadislerde övülmüş, her zaman ve özellikle yatmadan önce okunması tavsiye edilmiştir. “Bakara sûresinin sonundaki iki âyeti geceleyin okuyan kimseye (o gece için) bunlar yeter.” (Riyâzü’s- sâlihîn, 1019; İbni Kesîr (Sâbûnî), I, 258). Bu iki âyet, ilâhî emirler karşısında mutlak itaate yönelen mü’minlerin inançlarındaki sadâkati, mü’minlerin vasıflarını, konumlarını ve Allah’ın adaletini ifade etmektedir. Ayrıca mü’minlere Rablerinin celâline uygun nasıl dua edeceklerini de öğretmektedir. Hz. Ömer ve Hz. Ali’nin her birinin ayrı ayrı, “Akıllı bir adam görmedim ki Bakara suresinin sonundaki iki âyeti okumadan uyusun” dedikleri nakledilir. (Elmalılı, II, 1008; Zebîdî, II, 71-72).

Kaynaklar:

1)Abdülvehhab ÖZTÜRK, Şâmil İslam Ansiklopedisi

2) Hasan Tahsin Feyizli, Feyzü'l Furkân Meali, Server İletişim

gumuslale@gmail.com