404 milyar dolar

George Clooney"nin en iyi yardımcı erkek oyuncu ödülünü aldığı Syriana filmini seyretmemiş bile olsanız, az çok günlük haberleri takip eden biri olarak, dünyadaki dengelerin iş dünyası ile politika ekseninde döndüğünü biliyorsunuzdur.

Bu hassas dengede, kantarın topuzunu biraz kendine doğrultmak isteyenlerin hükümetler yıktığı, darbeler tertiplediği vakiidir. Neyse ki bizim konumuz ne siyaset , ne de tarih. Bu çetrefilli konuları işin erbabına bırakmakta fayda var.

Bu haftaki konumuz, birkaç seneden beri ekonomi manşetlerinden bir türlü düşmeyen, hatta geçtiğimiz hafta rekor artışla, Amerika"da ana haber bültenlerinin ilk maddesi olan  petrol. Doğal olarak petrol fiyatlarına paralel son senelerde karlılıkta rekor üstüne rekor kıran, 2007 gelir sıralamasına göre dünyanın en büyük firması, Exxon Mobil.

Önce zihnimizin bu şirketin büyüklüğünü kavrayabilmesi için birkaç istatistik. Exxon Mobil"in 2007 geliri 404 milyar dolar, net karı 40 milyar dolar. Bu aynı zamanda Amerika tarihinin bir senede yapılan en yüksek karı. Türkiye"nin en büyük firması, yakın zamanda özelleştirilmiş Tüpraş"ın 2007 geliri 17 milyar dolar ve net karı 1 milyar doların biraz altında. Türkiye"nin gurur kaynağı toplam ihracati ise 2007"de 107 milyar dolardı. Herhalde Exxon Mobil"in büyüklüğü hakkında bir fikir sahibi olmuşsunuzdur. Yüksek gelirleri ile iftihar eden Amerikalılar bile, dakikada 72 bin dolar kazanan bir firmayı şaşkınlık ile seyrediyorlar.

Bu rakamlar, sadece vatandaşın değil,  Amerikan yönetiminin de epey bir süreden beri dikkatini çekmekte. Özellikle ekonominin hiç iyi gitmediği, resesyon sinyalleri verdiği şu sıralarda, yönetim ne yapıp etsek de bu pastadan pay alsak diye düşünüyor. Nasıl mı ? Tabii ki enerji firmaları üzerindeki vergileri arttırarak veya geçici vergiler koyarak. Enerji sektörününde bunu engellemek için elinden geleni yapacağı malum.

Exxon Mobil yöneticileri Amerika senatosundaki Enerji Komitesi"ne özellikle son dönemlerde sık davet edilir oldular. Sektörün ve özellikle kendi firmalarının son dönemde yapmış olduğu inanılmaz karları açıklarken kullandıkları argumanlar oldukça ikna edici. Son 5 sene içerisinde 89 milyar dolarlık yatırım yaptıklarından, petrol fiyatlarının periyotlar içerisinde artış ve iniş gösterdiğinden ve son 5 sene içerisinde gelirlerinin yüzde 89 artmasina rağmen, verdikleri verginin yüzde 170 arttığından bahsetmeye devam ediyorlar. Beş sene evvel benzinin galonuna (yaklaşık 4 litre) 1,5 dolar ödeyen Amerikan halkı, hayatında ilk defa 4 dolar oderken, Exxon Mobil"in cebine doldurduğu milyarlara pek sempati ile baktığı düşünülemez.

Petrol sektörü yanlısı tavırları ile bilinen Bush yönetimi zamanında Exxon Mobil ve benzeri devasa firmalara ek bir verginin gelmesi zor gibi gözüküyor. Fakat geçen haftasonunda 136 dolara dayanan ham petrol fiyatlarının düşeceğide yok. Daha şimdiden tanınmış yatırım firması Morgan Stanley Temmuz başında fiyatın 150 dolara çıkmasını beklediğini açıkladı. Bu da demektir ki seneye çok daha büyük karlar açıklanacaktır.  Exxon Mobil ve enerji sektörü için Kasım 2008"de yapılacak Amerika başkanlık seçiminin kritik sonuçlar doğuracağına emin olabilirsiniz.  

Türkiye benzinin galonuna 11 dolar ödüyor, nedir bu Amerika"nın şikayeti, diyenleri duyar gibiyim.

Herhalde bu konuya biraz daha devam etmemiz gerekecek.