Santeria Dini ve bir mahkumla söyleşi

Özellikle Küba’da ve Brezilya’da yaygın olan ve kökeni Nijerya Yoruba mitolojisine dayanan Santeria dininden bir mahkumla bugün konuşma imkanım oldu. Bir ihtiyacı ile ilgili ofise gelmişti ve konu konuyu açtı ve böylece bu inanca sahip bir kişiyle konuşmuş oldum.

- Merhabalar ben İslami konularda rehberlik etmek için istihdam edilmiş bir dini rehberim lakin her insanın okunması gereken bir kitap olduğunu düşünüyorum. Başka inançları tanımanın bu dünyada yaşayan insanların işlerini kolaylaştıracağına inanıyorum. Zira insanlar birbirlerinin hassasiyetlerini bilidiği takdirde daha medeni bir dünyada yaşama imkanı elde etmiş oluruz.

- Açıkçası benim dinimi merak eden bir dini rehberle daha önce hiç konuşmadım. İnsanlar başkalarının inançlarına ilgisiz. Kendi inançlarına kilitli sadece.

- Ben başka inançları irdelediğim zaman sana ilginç gelebilir ama kendi inancıma yönelik imanım daha da artıyor. Şimdiye kadar farklı inanç sisteminden yüzlerce insanla konuştum lakin kendi kitabım kadar açık ve net bir Allah tasavvuru ortaya koyan başka inanç sistemine rastalamadım. Bunu sana propaganda olsun diye demiyorum yanlış anlama. Lakin başka inaçlara olan ilgim ve alakam kendi inancıma olan zayıflığımdan değil bilakis özgüvenimden kaynaklanıyor.

- Demek ki insanların kendi değerlerine güvenleri zayıf ki başka inançlara karşı tavır gösterip düşman kesilebiliyorlar.

- Zaten şiddet ve baskı öz güvensizlikten ve güçsüzlükten kaynaklanır. Senin dinin Santeria daha çok Küba’da ve Latin Amerika’da yaygın diye biliyorum.

- Evet ben de Porto Rikoluyum zaten. Küba, Brezilya Karaib adalarında bu inanc yaygın. Nijerya’nın Yoruba bölgesinden zamanında getirilen kölelerin Yoruba mitolojisinin bir şekilde Katolik inancıyla birleşmiş hali.

- Buna senkretik bir din diye biliriz o halde.

- Evet zaten Santeria sözcüğü Saint sözcüğünden yani Azizlerden geliyor.

- Peki bu azizler kim?

- Çoğu Roma Katolikleri’nin aziz kabul ettiği kimseler.

- Anladım senkretik olması dolayısıyla Roma Katolikliği ile Nijerya kökenli Yoruba mitolojisiyle birleşmiş olmasından kaynaklanıyor. Vatikan sizi tanıyor mu peki?

- Hayır zannetmiyorum. Bu daha müstakil bir din.

- Sizin inancınızda Tanrı kim?

- Tanrı bir tane. Her şeyi yaratan. Bu evreni yaratan tanrı. O her şeyin üstünde.

- Peki azizler?

- Onlara biz işte o tek tanrıya yaklaşmak ibadet ediyoruz.

- Anladım dolayısıyla siz tek bir tanrının evreni ve bizi yarattığına inanıyorsunuz ama azizlere ibadet etme suretiyle o tek Tanrıya daha yakın olacağınıza inanıyorsunuz.

- Evet Amerika protestan bir ülke olduğu için ve onlarda azizlere tapınma olmadığından bize karşı çok ön yargılılar.

- Onlar da İsa’nın tanrı olduğunu kabul ederek ona kulluk ediyorlar ama Katoliklere nispeten o tür ritüeller daha az. Doğru söylüyorsun.

- Azizlerle beraber biz de İsa’ya da ibadet etme var.

- Bizim inancımızda yani İslamda ise biz şunu diyoruz : Madem ki Allah her bir şeyin yaratıcısı öyleyse kulluk sadece O’na yapılmalı. O’ndan istenmesi gereken başkasından istenmemeli. O’na yapılması gereken başka şeye yapılmamalı.

- Öyle ama azizler o ruhani enerjinin yeryüzündeki tecellileri. Onlara kulluk ederek Tanrıya kulluk etmiş oluyoruz.

- Öyleyse sizin inancınıza paganizm diyebilir miyiz?

- Santeria dininden olanlar kendilerini asla paganist (putperest) olarak tanımlamazlar.

- Daha çok Küba ve Latin Amerika’da yaygın olması Katoliklikten kaynaklanıyor demek ki. Peki neden Katolik olmayı tercih etmiyorlar da Santeria dini tercih ediliyor.

- Dediğim gibi bu din aslında köken olarak Nijeryadan gelen kölelerin Yoruba inancından gelme.

- O halde Katoliklerin Küba, Brazilya ve Karaib adalarına gelmeleriyle bir baskı söz konusu oldu. Bu baskıyla senkretik bir din ortaya çıktı.

- Varolan manevi liderere tapma işini Santeria dininde biz Katolik azizlere de yapıyoruz.

- Aslında senkretizm her inanç sisteminde nispeten gözlemlenebiliyor.
- Benim bir sufi arkadaşım vardı dışardayken. Filedelifiya da Senegalli bir şeyhi vardı.Onlar burdaki müslümanlardan farklılar. Onlarda sanki Hint dininden etkilenme var mesela.

- Kimi sufilerde Hint felsefesi daha dominanttır haklısınız. Ona da bir nevi senkritizm diyebiliriz. Lakin bizim kitabımız Kur’anda İhlas suresi diye bir sure var. İhlas, bir şeyin içindeki yabancı unsurları arındırmak demek. Kur’anın o bölümünde Allah inancımızı farklı senkretik inançlardan arındırıyoruz.

- Öyleyse siz senkretik bir din olan Santeria’ya çok uzaksın.

- Elbette benim inancım senin inancına çok uzak.

- Bana niçin bu kadar ilgili davrandın?

- O da benim inancımın gereği. Zira kitabım Kur’an ; dinde zorlama ve baskının olmayacağını söyler. İnancınızı kabul etmiyor olmam size hayat hakkı vermeyeceğim anlamına gelmez. İslam medeniyeti başka inançlara müsaade eder. Mesela Yezidilerin tapınakları benim ülkem olan Türkiye’nin Mardin ilinde yüzyıllardan beri hala faaldır.

- Yezidiler şu İŞİD’in öldürdükleri mi?

- Evet onlar yüz yıllarca İslam medeniyetinin şemsiyesi altında yaşadılar.Lakin o terir örgütünün yaptıklarıyla İslami karıştırmamalısın.

- Elbette biliyorum.Katolikler, Nijeryadan getirdikleri kölelere baskı yaptıkları için bu inanç ortaya çıktı.

- Katoliklerin İspanya’da da cami ve külliye tarihi mirasları yok ettiklerini biliyoruz.

- Bizim inancımızın adı Amerikada Lucumi olarak geçiyor. Çoğu kişi bizi büyücülükle karıştırıyor. Oysa ki onu yapanlar olmakla beraber Santeria inancı ondan ibaret değil.

- Evet her inancın içinde farklı fraksiyonlara bağlı olarak değişik ritüeller ortaya çıkabiliyor. Genelleme yapmak doğru olmaz.

- Hapishaneye düştüğümden beri dinimle ilgili bir personelle ilk defa bu kadar detaylı konuştum Beni dinlediğin için ve verdiğin bilgilerden dolayı teşekkür ederim.

- Ben de teşekkür ederim. Benim inancımda her insan değerlidir. Düşmanlık sadece zalimleredir. (Bakara:2:193) Danışmak istediğin bir mevzu olursa iletişim halinde olalım.

 BİLGİN ERDOĞAN