Okumak, doğduğu andan itibaren birçok eğitim süreci geçiren insan için, en kolay ve en etkili öğrenme yoludur. Sahip oldukları bilgilerin %60'ını bu yolu kullanarak edinen gelişmiş ülke toplumları, günümüzde daha fazla okuma alışkanlığına sahip olmanın sağladığı avantajları her alanda yaşamaktadırlar. Geri kalmış toplumların karşılaştıkları sorunların birçoğunun kaynağında ise eğitimsizlik yer almaktadır. Bu toplumlarda kişiler, okuyarak değerlendirecekleri zamanları çoğunlukla yararsız uğraşılarla geçirmektedirler. Oysa okuma eylemi öncelikle, kişinin kendisi için edinilmesi mutlaka gereken bir duyarlılıktır.


Okuyarak olayların ve gelişmelerin iç yüzünü öğrenen bir kişi, öncelikle kendine olan güvenini artırır. Bu ise aynı zamanda düşünce ufkunu geliştirip, geniş bir görüş açısı sağlayarak, olayları inceleme yeteneği kazandırır.

Ayrıca iyi okurlar çok okumanın beraberinde getirdiği zengin kelime dağarcığına sahip oldukları için, hikmetli ve etkileyici konuşarak, hitap ettikleri kişilerde etki de uyandırırlar. Bu etki ise insanlarla ilişkileri güçlendirmekte, kişiye daha sosyal bir karakter kazandırmaktadır. Dahası, geniş kelime dağarcığı, insanın daha fazla kavramla düşünebilmesini de sağlar. Yani düşünce kapasitesini ve kültür düzeyini artırır.

Boş zamanlarını, çoğu zaman hiçbir yararlı bilgi aktarmayan televizyon karşısında geçirmek yerine, kitap okuyarak değerlendiren bu kişiler, edindikleri bilgi ve kültür sonucunda aynı zamanda toplum içinde etkin bir kişiliğe sahip olurlar. Tüm bu özellikler, kişilerin öncelikle kendileri için okumaları gerektiğinin çok önemli bir göstergesidir. Okuyarak kendini geliştiren kişiler ise elbette çevrelerinde gelişen olaylara da hâkim olacak ve toplum içinde eğitim seviyesinde zamanla bir ilerleme sağlanacaktır.
Genellikle iş sonrası, veya evde televizyon karşısında amaçsızca, kanal kanal dolaşarak boşa geçirilen zamanlar, kitap okuyarak geçirilebilecek en verimli zamanlardır. Bunun yanı sıra otobüs, tren, taksi ve uçak gibi ulaşım araçlarında seyahat ederken, zorunlu olarak geçen boş zamanlar da kitap okuyarak değerlendirilebilecek anlardır. Özellikle bekleme yapılan yerlerde kitap okumak, geçirilen zamanı hem zevkli hale getirecek, hem de kişinin yeni bir şey daha öğrenmesine vesile olacaktır.

Bu konuda gelişmiş ülkelerin çizdiği tablo oldukça etkilidir. Sahip olunan her anda, yanlarında bulunan kitabı okuyan insanlar ülkeler, kitap okuma alışkanlığının en güzel örneklerini sergilemektedirler.
Dünyada Bir Yılda Ders Kitapları Hariç Basılan Kitap Çeşidi

Amerika 72 000
Almanya 65 000
İngiltere 48 000
Fransa 39 000
Brezilya 13 000
Türkiye 6 031


TÜRKİYE'DE OKUMA VE İZLENME ORANLARI

Dergi okuma oranı % 4
Kitap okuma oranı % 4,5
Gazete okuma oranı % 22
Radyo dinleme oranı %25
Televizyon izleme oranı %94


TÜRKİYE'DE YILLARA GÖRE KARŞILAŞTIRMA


1996-2001
Kütüphane Sayısı 1.260 1.412
Kitap Sayısı 10.899.127 12.221.392
Okuyucu Sayısı 22.523.449 11.698.602
Kayıtlı Üye Sayısı 1.004.681 254.007
Ödünç Verilen Kitap Sayısı 4.507.508 2.164.324
Satın Alınan Kitap Sayısı 129.450 13.862


Karnemize bakmaya devam edecek olursak;

* Eğitim-Sen`in bir araştırmasına göre, öğretmenlerin yüzde 8`i hiç kitap okumuyor. Yüzde 39`u ise bu konuda bilgi vermek istemiyor. Yüzde 28`i ayda bir kitap alıyor.

* Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) Kurucu Genel Başkanı 'na göre: ülkemizde 10 bin kişiden 3 kişi yılda 10 ve üzerinde kitap okuyorsa kitap kurdu sayılıyor.

* Gazi Üniversitesi'ndeki 1915 öğretim üyesiyle yapılan araştırmaya göre öğretim üyelerinin yüzde 21.9'u sadece akademik yayın okuyor. Yüzde 56.2'si ayda bir-iki kitap okuyor.

SAYISAL VERİLER
Türkiye"de kitap okuma konusunda çoğu Afrika ülkelerinin gerisinde kalmış durumda.
» Japonya"da toplumun % 14"ü,
» Amerika"da %12" si,
» İngiltere ve Fransa"da % 21"i düzenli kitap okur iken,
» Türkiye"de durum % 0,01 yani on binde bir.
» Toplam nüfusu sadece 7 milyon olan Azerbaycan"da kitap ortalama 100.000 tirajla basılırken, Türkiye"de bu rakam 2000- 3000 civarında basılmaktadır.
» Birleşmiş Milletler İnsani Gelişim Rapor"unda kitap okuma oranında Türkiye, Malezya, Libya ve Ermenistan gibi ülkelerin bulunduğu 173 ülke arasında 86. sıradadır.

BİR YILDA KİŞİ BAŞINA OKUMA SAYILARI:

» Bir Japon bir yılda ortalama 25 kitap okuyor
» Bir İsviçreli bir yılda ortalama 10 kitap okuyor.
» Bir Fransız bir yılda ortalama 7 kitap okuyor
» Türkiye"de 6 kişiye yılda 1 bir kitap düşüyor.
Türkiye"de okuma alışkanlığına sahip olan kişi sayısı ortalama 40 bin kişi

KİTAP OKUMAK İÇİN


Türkiye"de bir kişinin ayırdığı zamanın;
» 300 katını bir Norveçli ayırıyor.
» 210 katını bir Amerikalı ayırıyor.
» 87 katını bir İngiliz ayırıyor.
» 87 katını bir Japon ayırıyor.
» Dünya ortalaması bile bizim ayırdığımız zamandan 3 kat fazla.

KİTABA, KİM NE KADAR PARA VERMİŞ (1995) YILINDA


» Norveçli 137 $
» Alman 122 $
» Belçikalı 100 $
» Avustralyalı 100 $
» Güney Koreli 39 $
» Dünya ortalaması 1,3 $
» Türkiyeli 0,45 $

KİM NE KADAR KİTAP BASIYOR ?

» ABD"de 72 bin kitap basılıyor.
» Rusya"da 58bin kitap basılıyor.
» Japonya"da 42 bin kitap basılıyor.
» Fransa"da 27 bin kitap basılıyor.
» Türkiye"de ise 7 bin kitap basılmakta.


Çocuk Vakfı Çocuk Edebiyatı Okulu, geçtiğimiz yıllarda "Temel Okur Yazarlık Günü" nedeniyle "Türkiye'nin Okuma Alışkanlığı Karnesi "isimli bir çalışma hazırladı. Hazırlanan çalışmayla Türkiye'nin okuma haritası ortaya çıktı. Türkiye'nin ortaya çıkan okuma karnesi ise zayıflarla dolu. Araştırmaya göre, nüfusun yüzde 88'i okuryazar. Diğer çarpıcı sonuçlar şöyle :

* Türkiye de çocuklar okuma becerileri açısından 35 ülke arasında 28.
* İhtiyaç maddeleri sıralamasında kitap 235. sırada
* Türkiye'de öğrencilerin sadece yüzde 19'u 25'ten fazla kitaba sahip.
* Türkiye'de kitaba yılda harcanan para 45 sent.
* Kütüphaneye gidenlerin sadece yüzde 8'i kitap okumaya gidiyor.
* Öğretmenlerin yüzde 33,4'ü düzenli kitap okuyor.
* Anne baba çaba harcamıyor
* Sadece dört anne babadan biri çocuklarının okuma alışkanlığını geliştirmek için çaba harcıyor.
* En çok basılan yerli beş kitap: Keloğlan Masalları, Nasrettin Hoca Fıkraları, Türk Masalları, Dede Korkut Hikâyeleri, Ömer Seyfettin'in Hikâyeleri.
* En çok basılan yabancı kitaplar La Fontaine Fablları, Ezop Masalları, Andersen Masalları, Çocuk Kalbi...

Bu kadar veriden sonra kendimizi tekrar sorgulayalım. Gelişme arzusunu yıllarca içinde taşıyan bir toplum olarak kitap okuma alışkanlığı kazanmayı ne zaman önemseyeceğiz?
Okumak, anlamak, anlatabilmek... Bu kavramların hepsi kitap okuma alışkanlığında yatıyor. Kendi çözümsüzlüğümüzü kendimiz yaratmayalım. TV alışkanlığımıza, eğlenceye biraz daha az zaman ayırarak, bu toplumu hep beraber geliştirelim. Çocuklarımıza, ailemize de bu alışkanlığı kazandıralım.


Kaynaklar:

* Çocuk Vakfı Çocuk Edebiyatı Okulu, "Türkiye'nin Okuma Alışkanlığı Karnesi",
* Mehmet Doğan, Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) - www.tyb.org.tr
* Türkiye Yazarlar Sendikası (TYS) - www.tys1974.org
* Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği - www.ilesam.org.tr
* Eğitim-Sen, www.egitimsen.org
*www.istatiskler.net

Dünya bÜlteni