Habibimol’, ‘gönüldensevenler’, ‘hayırlıkısmet’, ‘menzilislamievlilik’, ‘minamerve’, ‘nasipkısmet’, ‘izdivacım’ tabirleri bir şey çağrıştırıyor mu? Her birinin başına ‘www.’, sonuna da ‘.com’ ekleyin, belki bir anlam kazanacaktır. Evet, kendilerini ‘İslami evlilik sitesi’ diye nitelendiren adreslerden sadece birkaçı bunlar. İnternetin yaygınlaşmasıyla ilk defa yurt dışında örnekler veren bu sanal çöpçatanlık ortamlarının sayıları ülkemizde de giderek artıyor.

Peki, evliliği ‘İslami’ kılan neydi bu oluşumlara göre? İslami evliliklerin kurulmasında nasıl bir misyon yüklenmişlerdi? İslamievlilik.com sitesi, konuyla ilgili, günümüzün başkalaşan toplumunda dindar Müslümanların da bundan nasibini aldığını söylüyor ve evlilik yöntemine dair ipuçları veriyor: (Anlatım bozukluğu düzeltilmeden) “İlk tanışma için islamievlilik.com gibi siteler ve tanışılmış birisiyle irtibatın devam ettirilmesi için de Msn, Yahoo, Messenger, ICQ gibi sohbet programlarının oluşturduğu ortam stresin nispeten daha az olması ve göz zinasından muhafazası sebebiyle çağımızda en uygun vasıtalardandır.”

Bir diğeri ise şöyle açıklıyor: “Neden Evlilik Siteleri: Türk halkını internetteki ahlaksız sitelerden ve aldatıcı arkadaşlık sitelerinden kurtarmak amacıyla açtığımız ilk evlilik sitemiz gonuldensevenler.com ile Türkiye’deki yüzlerce insanı yuva sahibi yaptık. Misyonumuz Türk halkını hasretini çektiği yuvaya bir adım daha yaklaştırmak için çok daha güçlü geliyoruz. Neden İslami Evlilik Sitesi: İslami evlilik yaparak hem bu dünyada hem de ahiretinizde kendi eşinizi seçin. On binlerce seçkin kişiyi sizin için biraraya getirdik. Mutlu bir yuva kurmak sizin de hakkınız. (gönüldensevenler.com).”

Sitelerin pek çok ortak özelliği var. Hepsi belli bir ücret karşılığında hizmet veriyor. Bazıları ise kadınlara ücretsiz. Sebep, Türkiye’de çoğu kadının maddi özgürlüğünü elinde bulundurmaması. Web tasarımları, erkeklerin eş bulmasına yönelik yapılmış. Sitelerde başörtülü kadın fotoğrafları ağırlıkta. Eş arama düğmesinde öncelik hep ‘bayan’da duruyor. Meseleye profesyonelce yaklaşanlar, arama bölümlerinde bulunduğunuz ilin mahallesinden inandığınız mezhebe kadar seçenekler sunmuş.

Gelelim üyelikte sorulan sorulara… Hangi yemeği seviyorsunuz, kekeme misiniz, Kur’an-ı Kerim’i hızlı okuyabiliyor musunuz, atletik misiniz, hastalanma durumunuz, alkol/sigara kullanıyor musunuz, evlenince çalışacak mısınız? Ve giderek uzuyor.

Aile terapisti Yasemin Uçal, bu durum için, ‘modern dünya erkeklerinin aktif durumdan pasif duruma düştükleri’ yorumunu yapıyor. Erkek artık seçen değil, seçilen konumunda. Bir bakıma çekingenliklerinin üstüne İslam’ı örtü yerine kullanıyorlar.

‘İslami’ olduklarını iddia eden siteler hakkında söylenecek çok şey var. Ama sonuca varmak konunun uzmanlarına düşüyor. İnan’ın interneti, toplumdaki iletişim kopukluğunu giderecek mecra olarak görmesi, üzerinde düşünülmesi gereken bir vaka. 24 yaşında başörtüsü yüzünden işten kovulan genç bir kadın, ailesinden baskı görüp evlilik sitelerinden önüne çıkan ilk kişiyle evlenmek istiyor. Yaşamayanın bilmediği bu çaresizlik, İslam’ı perde edinip ticaret yapan site sahiplerini değil; ama buralarda nasibini arayan insanları anlamak için bir fırsat.

Fatma K. Barbarosoğlu (Sosyolog):

Evlilik siteleri sanal Sadabat ortamı oluşturuyor

-İnternet, toplumdaki iletişim kopukluğunu gidermek için doğru bir mecra mı?

İnternet, sanal kimlikle insanların kendilerini âdeta yeniden ve mükemmel olarak inşa ettikleri bir gezegen. Her teknolojik alet müridlerini buluyor. Bizim bu ortamı doğru ya da yanlış bulmamız onun yeni müridler edinmesini engellemiyor ne yazık ki. İnsanlar internet üzerinden iş buluyor, alışveriş yapıyor, eğitim görüyor, kabirdeki yakınlarını ziyaret ediyor. İki kere tıklayıp Fatiha ve Yasin-i Şerif gönderiyor. İnternet üzerinden uzaktaki arkadaşının/akrabasının düğününe tanık oluyor. Evliliği de bu bütünlük içinde düşünün. Diğerlerine şaşırmıyorsanız internet sitesi üzerinden evlenmeye de şaşırmamanız gerekiyor. Hatırlarsınız birkaç yıl önce Rize’nin bir köyünde yaşlılar internet kafe kurulmasına ön ayak olmuşlardı. Çocuklarımız evlenebilsin diye.

-İnternetteki bu sitelerin varlığı toplumdaki ne tür bir dönüşümün, sapmanın varlığına işaret ediyor?

İnternet sitesi üzerinden evliliklerde sormamız gereken soru şu: Neden insanlar gördükleri ile değil de görmedikleri ile daha rahat ilişki kuruyor? Sosyal olaylara da moda teorileri olarak bakmaktan yanayım. Nasıl ki moda her 30 yılda bir geri gelir; ama geri gelen asla bir öncekinin aynısı değilse sosyal olaylar da öyle. Mesela internet ortamında izdivaç, modern öncesi izdivaçların teknoloji üzerinden tekrarlanması ve yenilenmesi diye düşünüyorum. 19. yüzyılda erkekler, çarşafın ve peçenin içindeki kadının yürüyüşünden, çantasını tutuşundan ona âşık oluyordu. İnternet ortamını da Sadabat ortamının sanal olarak geri gelmesi diye kabul etmek gerekiyor. Nasıl ki o dönemde bütün erkekler ve kadınlar Sadabat’a çıkmıyordu, bugün de bütün erkekler ve kadınlar internet ortamında evlenmiyor.

-Böylesine kutsal bir olayın internet aracılığıyla gerçekleşmesi İslami toplumların sağlığı için nerede duruyor, tehlike arz ediyor mu?

İnternet üzerinden evliliği tek başına tehlikeli, sakıncalı görmek bir şey ifade etmez. Bu durum makineleşmenin bir parçası. Nasıl ki karşımızdaki insanlarla değil de sesi cep telefonundan gelen ile daha uzun konuşuyorsak. Nasıl ki aç yatan komşumuzu görmüyor ama ekran üzerinden açlığına tanık olduğumuz o uzaktaki insan için gözyaşı döküyorsak, uzaktakini de evlenmek için daha ideal düşünebiliriz. Çünkü o da biraz önce saydığım durumlar gibi ‘makine’ üzerinden kurduğumuz bir ilişki biçimi. Hayat hızla makineleşirken çöpçatanlık da bir müessese olarak makineleşiyor. Tehlikeli mi? Bu durumu diğer makineleşmelerden ayırmadan değerlendirmekten yanayım.