Kâinatta insandan başka o kadar çok canlı varki. Kâinatta nizam o kadar muazzam ki. Hangi birine bakarsak bakalım Hayy´yı göreceğiz. Onca ap açıklığı gören gözlerin yanı sıra kör olmuş gözler ile  mühürlenmiş kalper de var şu koskoca kainatta. Tüm bu yaradılış O´nun varlığını ve birliğini onaylamak için varedilmiştir.

Yaratılan herşey hem de…

Zerreden kürreye, bakterilerden atomlara, canlı cansız herşey O´nun var oluşunun sebebidir. İnsan da tüm bu yaratılmışlar arasında Eşreftir. Kutsal emaneti üstlenen tek canlıdır. Yani Yaratıcısının dünyadaki halifesidir. Ayrıca dünyada seyircidir. Olup bitenleri seyreder. Risale-i Nur da şöyle geçer, İnsan “mucizat-ı sanat-ı Rabbaniye’nin bir seyircisidir“.

İnsan kendisinin de kainata bir katılımı olduğunu bilecek. Öyle davranacak, edeble kainatın efendisi olacak. Eşrefliğini muhafaza edecek, öyle kalacak ve değişmeyecek. Kâinatı akledecek akıl Eşref olan insanda mevcuttur. Bununla  kâinatı farkedecek ve farkettiğini de farkedecek. Artık kâinattaki bu yaratılışı; nesnelerdeki ve yaratılıştaki mükemmelliği, güzelliği, estetiği, anlamı idrak edecek. Kâinattaki sesleri duyacak, tatları tadacak, kokuları koklayacak, nesnelerin yüzeylerindeki kendine özgü hâle dokunacak. Kainata kupkuru değil hikmetle bakacak.

Allah´ın dünya ve ahireti insan için, insanı da kendisi için yarattığını bilecek, hissedecek. Bununla da yetinmeyecek, bundan daha şerefli bir makamın olmadığını idrak etmeye çalışacak. Kâinatta insana ikram edilen güzelliklere hayret ile nazar edecek.

Kendinin de bir kâinat olduğunu anlayana, yaradılışındaki gayenin sırf zevk ve sefa olmadığını anlayana kadar hem de…

Kainat kitabını elinden düşürmeyecek, Onu sürekli okuyacak. Okuması yazması olmayanlar bile „Allah´ın“ adıyla okuyacak. Peygamberi gibi ‘Oku’ hitabına kulak verecek. İnsan ilk önce kendini okuyacak, çünkü kendini bilen Rabbini bilecekti. İnsan, kendi varlığını ancak okuyarak keşfeder. Dolayısıyla kendini okumaya başlayan insan değerine değer katar.