Ermeni soykırımını inkâr yasa tasarısı’ Fransa Senatosu’nda görüşülürken Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin “Türkiye sükûnetini bozmamalı” öğüdü gelmişti; tasarı yasalaştıktan sonra bu defa dışişleri bakanı Alain Juppe’nin “Aman itidalli davranın” öğüdüne muhatap olduk.
Emirleri olur, ama zaten sâkiniz, itidalimiz de yerinde. Sadece olup biteni anlamaya çalışıyoruz; sorun da buradan kaynaklanıyor: Anlayamıyoruz...
Yasalaşan tasarı 1915 yılında hayatını kaybeden Ermeniler’le ilgili; yaşanan olaya ‘soykırım’ denilmesini kural haline getiriyor ve bu kurala aykırı davranışla söylemi para ve hapis cezasına çarptırmayı öngörüyor.
İyi de Fransa’nın böylesine bir konuda önalma çabasına girmesi için sebebi ne olabilir? Olayın cereyan ettiği yıllarda Fransa aktif bir rol mü oynamaktaydı? Yoksa tarihte cereyan etmiş olaylarla ilgili son sözü söyleme yetkisi Fransa’ya tanınmış bir hak da, bunu biz mi kaçırdık? Gerçekten de Fransa bu soruna nasıl, hangi gerekçeyle taraf oluyor?
Topraklarında 500 bin civarında Ermeni yaşıyor, bu tamam, ancak Ermenistan denilen bir ülke var ve orada Ermeni nüfus çok daha fazla; eğer bu alanda bir girişim söz konusu olacaksa muhataplık görevi Ermenistan’a düşmez mi? Fransa önce ‘soykırım’ sonra da ‘soykırımı inkâr’ yasaları çıkartmakla meşgulken, Ermenistan, tarihin derinliklerinde kalmış olayı geride bırakıp yeni bir ilişki düzlemi yakalamak üzere Türkiye’yle müzakere yürütüyordu.
O ilişki düzlemi hâlâ bulunabilir.
Öyle bir durumda, yani Türkiye ile Ermenistan tarihte cereyan etmiş fâciayla ilgili aralarındaki sorunu ortadan kaldırıp sağlıklı bir ilişki düzlemi kurmayı başarırlarsa, Fransa ne yapacak? Ülkenin siyasileri, “Hayır, yapamazsınız” diye tepinecekler mi?
Şimdi ne olacak? Ülkesine Türkiye’den gelen herkese “1915’te yaşanan facia soykırım mıydı, ne diyorsun?” sorusunu yöneltip aldığı cevaba göre kapıda tavır mı takınacak? Yoksa vize vermek için “Soykırımdı” ikrarını şart koşup aksini iddia edenin ülkesine girmesine izin mi vermeyecek?
Bunları yapmayacaksa neden böyle bir yasa çıkardı Fransa? Yok, Fransa öngördüğüm biçimde davranacaksa, bunun sadece ikili ilişkilere değil doğrudan Fransa’nın çıkarlarına zarar vereceğini görmüyor mu Fransızlar?
İnsanlar arasındaki ilişkileri, toplumsal sorunları mizahi bir dille sahneye yansıtan tiyatro türüne ‘vodvil’ adını vermiştir Fransızlar. ‘Ermeni yasası’ her yönüyle ‘vodvil’ özelliği taşıyor. Anlamsızlıklar üzerine oturan anlaşmazlıklar, aynı dili konuşup anlatılmak istenenden farklı sonuç çıkarmalar aynıyla burada var. Türkiye’nin sistemiyle en fazla benzediği Avrupa ülkesi Fransa ve bu benzerlik Fransa’nın Türkiye’yi gözden çıkarmasına yol açmışa benziyor.
Cumhuriyet’in kurucuları en fazla Fransa’dan etkilenmişlerdi. Dilini bildikleri için en iyi Fransızları tanıyorlardı da ondan...
Fransızlar kendilerini tanınmaz hale getirdi. Üzerlerine vazife olmayan işlere burunlarını sokuyor, muhatabı zaten varolan sorunlarda kendilerinin muhatap tanınmalarını bekliyor, üstüne üstlük canını acıttıkları bizlerden de sükûnet ve itidal talep ediyorlar.
Vodvil herhalde işte böyle bir şey...