Son dönemde genç meslektaşlarımın yurtdışına gitme eğilimi göze çarpıyor.
Özellikle 2020 ve sonrasında, yılda 100-150 civarı veteriner hekim başka ülkelere göç etmiş.
Veteriner hekimlerin yurtdışına gitme nedenleri: daha yüksek gelir, mesleki tatmin, kariyer ve gelişim, çalışma ve yaşam koşulları… Belki de, sosyal medya ile verilen yurtdışı hayatın cazibesi(!)…
Öncelikle mevcut veteriner hekimliği eğitimimizi bir inceleyelim, dışarıyla kıyaslayalım:
Ülkemizde mevcut veteriner fakülteleri, öğrencileri ve mezunlarının sayıları yeterli. Fazla olduğuna dair tartışmalar yapılmakta. Mesleğini dünya standartlarında yapan veya uzmanlaşan veteriner hekimlerin, akademisyen kadrolarının, eğitim ve uzmanlaşma için gereken Türkçe kaynakların nitelik bakımından yeterli olmadığı tartışılmakta.
Ülkemizde mesleğinde iyi olan veteriner hekimler iyi yerlere gelebiliyorlar. Ancak, akademik standartların yeterince kurumsallaşmamış olması ve uzmanlık sistemi yokluğu nedeniyle kendi başlarına çok gayret etmeleri gerekiyor.
Mesleğimizin daha kurumsal standartlarla öğrenildiği ülkelerde ise veteriner hekimlerin daha verimli bir eğitim, bilgi ve tecrübe aktarımından geçtiği bir gerçek.
Fakat, söz konusu ülkelerin bu başarısının bedeli var.
A.B.D. gibi bazı devletlerde veteriner fakültesi okumak için önce hayvan bilimleri, biyoloji veya farklı bir 4 yıllık fakülte bitirmek gerekiyor. Veteriner fakültesi bundan sonra 2. fakülte oluyor.
Ayrıca, her iki öğrenim süresince ciddi rakamlarla (50 - 90bin $) üniversite ücretleri, çok sıkı çalışmalar…
Sonrasında intörn hekimlik 1 sene ve hatta bazen 2 sene…
Avrupa’da lise eğitimi 3-5 yıl, yüksek başarıyla mezun olunması ve ardından hayvan ile ilgili iş deneyimi, referans mektubu vb. şartlar elde edildikten sonra veteriner fakültesine girilebilir. Veteriner fakülteleri ülkesine göre değişmekle birlikte ve 5-6 yıllık eğitim (yıllık 10 – 20 bin €).
Üniversiteye bu kadar bedel ödeyen öğrenci, rastgele tercih yapamıyor, ancak kesin isteklise kaydoluyor ve eğitime dört elle sarılarak ve verimli bir sistem içerisinde yetişiyor.
Öğrencilikten itibaren bol uygulama, bol kitap, makale okumalar, sunum dinlemeler ve sunmalar, toplantılar, tartışmalar… Acaba dünyadaki tüm hayvanları bunlar mı kurtaracak dedirtecek türden çalışma gayretleri… Devlet üniversiteleri adeta özel üniversite gibi…
Sonrasında uzmanlık, en az 3, bazen 4-5 sene, asgari ücret gibi bir maaş alarak öğrencilitekine benzer benzer fakat daha fazla uygulama ağırlıklı sıkı çalışmalar.
Bunların sonucunda da çok iyi veteriner hekimler çıkabiliyor. Bu aşamaya kadar ciddi maliyet, emek ve çoğu da viddi borçlarla mesleğe ve artık anlamlı bir gelir kazanmaya başlıyorlar.
Bunlara rağmen, ve bu ülkelerdeki yaşam standartlarına rağmen veteriner hekimlerin en çok intihar eden mesleklerden olması apayrı bir manevi konu…
Ülkemizde veteriner hekimliği okumak için liseden mezun olarak üniversite sınavı ile kazanmak yeterli.
Üniversite eğitimimizin ücretsiz olmasının faydaları olduğu gibi önemli kayıpları da oluyor…
Devlet üniversitelerinde bazen sorunlar kronikleşip çözülmez, üniversite neredeyse ilerlemez, özel sektöre yön vermek bir yana, yetişemez halde kalabiliyor.
Uzmanlık sistemimiz yok.
İsteyenler, ALES ve yabancı dil sınavından belirli puanlar alarak yüksek lisans veya doktora yapabiliyor.
Yüksek lisans/Doktora standartları genel olarak belirli olsa da uygulamada üniversitelere göre son derece değişken. Belki de bazen son derece subjektif…
İyi bir hocaya denk gelmek, öğrenci için bir şans (!)…
Bunları ve başka sebepleri birleştiren gençlerin bir çoğu, uzmanlaşmanın hayalini bile kurmadan mesleğe atılıyor.Dünyada yarıştığı meslektaşların donanımlarından habersiz, bir maaş veya garip hedeflerle oyalanıyor…
Peki bu göçler, gidişler ülkemiz için kayıp mı, yoksa fayda mı?
Devamı gelecek yazıda…