Üniversiade 2011 ve Erzurum’un Makûs Talihi…
Erzurum ismi her geçtiğinde aklımıza Evliya Çelebi’nin Erzurum ziyareti sırasında söylediği rivayet edilen o meşhur “Erzurum-soğuk” hikâyeleri gelir.
“Ben Erzurum’da on bir ay yirmi dokuz gün kaldım, halk hala yaz gelecek diyordu” sözü ve “kedinin damdan dama atlarken boşlukta donma” hikâyesi...
Bizleri gülümseten ve Erzurum’da kışın insanı soğuktan donduracak kadar sert soğuğundan başka mesajı olmayan bu hikâyeler aslında Evliya Çelebi’nin sözleri olmadığını bilmeyiz. Bunlar Seyahatname’de geçer ama Evliya Çelebi’de gözlemi olarak değil eğlenceli bir rivayet olarak sunar bu hikâyeleri.
İşte Seyahatnamede bu hikâyelerin anlatıldığı bölüm:
“Bir dervişe "kanden (nereden) gelirsin?" demişler, "Kar rahmetinden gelirim" demiş. "Ona ne diyorlar?" demişler, "Soğuktan eve zulüm olan Erzurum'dan" demiş. "Orada yaz olduğuna rastladın mı?" demişler, "Vallah, onbir ay yirmidokuz gün kaldım, halk hep yaz gelecek dediler, ben görmedim." demiş. Bir de bir kere kedinin bir damdan diğer bir dama sıçrarken boşluktadonup kalmış, sekiz aydan sonra Nevruzda don'u çözülüp miyavlayarak yere düşmüş. Meşhur darbımeseldir.”
Aslında Evliya Çelebi Erzurum’un ekonomisinden, capcanlı çarşılarından, tarımından da bahseder eserinde ama nedense bunlara pek yer verilmez.
Bir zamanlar Anadolu’nun en önemli şehirlerinden olan Erzurum ne yazık ki gelişen ve değişen Türkiye’de eski şaşaasını yitirir. Erzurum’a gittiğimde şehrin ve insanların muhteşem tarih ve kültür örgüsü içerisinde boynunu hep bükük görmüşümdür.
25. Dünya Üniversiteler Kış Oyunları Erzurum’da yapılacak haberini duyduğumda çok heyecanlanmıştım. Erzurum “çatı arasında unutulmuş kıymetli bir sandık” olmaktan kurtulabilecek mi sorusunu sordum kendime.
Hazırlıklar sürerken Erzurum’a bir heyecanın geldiğini şehirde büyük bir imar faaliyetine girişildiğini gözlemlemiştim. “Oyunlar” sırasında çok istememe rağmen Erzurum’a gidemedim. Ancak hemen sonrasında daha afişler, bayraklar indirilmeden, sporcuların tamamı Erzurum’u terk etmeden gitmek ve gözlemlemek imkânına sahip oldum.
Oyunlar sırasında çok fazla haber yer aldı basında ama klasik hastalığımız sonrasında ciddi değerlendirmeler yapıldığını söylemek zor. “Oyunlar” dan sonra yapılacak analizler ve Erzurum’a sağlayacağı yeni ufuk ve katkılar önemliydi oysa…
Seyahatim sırasında yaptığım ilk değerlendirme şu oldu: Organizasyonlar genelde “organizatör ve görevliler”i ilgilendirir ve heyecanlandırır. Erzurum’da farklı bir durum vardı ve Şehir’de ki her birey “Organizasyon Komitesi Üyesi” gibi işin dert ve heyecanı içerisindeydi.
Nihai değerlendirmemi yapmadan önce şu iddialı tespiti yapmak istiyorum.”Oyunlar Erzurum’un makûs talihini değiştirmeye yönelik çok önemli bir adım olmuştur. Başlangıçta hedeflenen her neyse sonuçları bence “hayaller aşan” bir noktaya gelmiştir.”
Bu büyük organizasyonu bilmeyenlere bilgilendirme, bilenlere bir hatırlatma olarak kısaca özetlemek istiyorum:
25. DÜNYA ÜNİVERSİTELER KIŞ OYUNLARI ERZURUM 2010(27 Ocak – 6 Şubat 2011):
- 11 dalda yarışların yapıldığı organizasyona 52 ülkeden 1593 sporcu ve 844 resmi görevli olmak üzere toplam 2483 katılımcı ve 10.000’e yakın yabancı konuk yer almıştır. Bu organizasyon, Kış Oyunları arasındaki en yüksek katılım rakamına ulaşmıştır.
- Organizasyonda 116 uluslararası, 580 de Türk hakem ve teknik personel görev almıştır.
- Uluslararası basın mensubu sayısı 60, ulusal basın mensubu sayısı 266 olmuş, Organizasyonda dış mekân yayınını yapan yabancı firmanın 180, iç mekânlarda yayın yapan TRT’nin ise 220 personeli görev almıştır.
- Kayak atlama yarışlarını 2 günde 20 bin kişi izlemiş, açılış töreninde 13 bin bilet satışı yapılmıştır. Genel izleyici sayısı ise 170 bin kişiye ulaşmıştır.
- Uluslararası Üniversite Sporları Federasyonu (FISU) 133 kişiyle oyunlara katılmış, FISU’nun ayrıca 58 misafiri yer almıştır. Yabancı büyükelçiler, işadamları ve diğerleriyle 2 bin 400 VIP misafir ağırlanmıştır.
- Rusya 176 sporcusu ve diğer görevlilerle birlikte toplam 260 kişiyle, oyunlara en kalabalık katılan ülke olmuştur.
- 85 hekim ve 220 sağlık personeli, 20 ambulans görev yapmıştır.
- Oyunlar köyündeki konaklama blokları 11 blok ve bin 252 odadan oluşmuş, burada 3000 sporcu ve kafile başkanı konaklamıştır.
- Organizasyon için yaklaşık 600 milyon Tl harcanmıştır.
- Toplam 168 müsabaka yapıldığı organizasyonda: Alp Disiplini, Biatlon, Curling, Kayakla Atlama, Kayakla Koşu, Kuzey Kombine, Snowboard, Serbest Stil Kayak, Artistik Paten ve Kısa Mesafe Sürat Pateni branşlarında yarışmalar yapılmıştır.
Bu veriler Organizasyonun büyüklüğünü anlamamıza katkı sağlayacak önemli verilerdir. Ancak bunlardan daha da önemlisi “şehre katılan” maddi ve manevi değerlerdir. Erzurum adeta bir şantiye dönüştürülmüş; yollar, alt yapı adeta yeniden yapılmış, oteller, yurt binaları, kayak tesisleri, kayak pistleri, stadyumlar yapılmış/modernize edilmiştir.
Daha da önemlisi Erzurumlunun şehirlerine ve geleceklerine güvenleri artmış ve gelişen Erzurum’un heyecanını içlerinde hissetmeye başlamışlardır.
FISU Başkanı George Killian organizasyondan etkilenmiş ve şehirden ayrılmadan 2019 Üniversiteler Arası Kış Oyunları’nın aday olunursa Erzurum’a verilebileceğini ifade etmiştir.
Evet, Erzurum artık dünden farklı. Tesisler olarak da, psikolojik olarak da. Bundan sonra haziran ayına kadar kayak yapılabilen, 16 km’lik uzunluğuyla dünyanın sayılı tek parça kayak pistine sahip ve gerekli diğer tüm alt yapıyı barındıran ve 25. Dünya Üniversiteler Kış Oyunlarını başarı ile tamamlamış Erzurum’u ulusal ve uluslar arası kış sporlarına yönelik önemli bir merkez olarak göreceğimiz ve trizm gelirlerinden çok daha fazla pay alan bir gelişmiş şehir olarak göreceğimizi düşünüyorum.
Son söz Kiremitlitepe’de inşa edilen Türk Telekom atlama kuleleri şehir için muhteşem bir simge olmuş durumda. Şehre gündüz ve gece hakim olan manzarası Eiffel kulesi gibi. Çifte Minareli Medrese Erzurum’un tarihi zenginliğinin, Türk Telekom atlama kuleleri ise geleceğinin post modern bir simgesi olarak Erzurum’a değer katmaya devam edecekler.
uanlsade@mynet.com