Sesli Düşünme Platformunca gerçekleştirilen ve Kazan’da esnaf müşteri ilişkilerinin ve sorunlarının irdelendiği foruma esnafın yeteri kadar ilgi göstermediği görüldü.
Bu ilgisizlik kuşkusuz esnafın sorunları olmadığı anlamına gelmezdi. Ben dahil bazı konuşmacılar tarafında ironi yapıldı belki ama bu esnafın bir eli yağda bir eli balda olduğu anlamına gelmezdi.
Türkiye’de birçok sektörde iş yapmakta olan küçük esnafın elbette ki birçok sorunu vardı. Bu sorunların bazılarının esnaftan kaynaklandığı da bir vakıadır. Bunlara içsel nedenler diyerek sıralayacak olursak; Esnafın iyi bir işletmeci olmaması başta gelen sorundur bence. Dükkanlarının yeterince temiz, geniş ve göze hitap etmemesi bir başka sorunlarıdır. Esnafın müşteriye yaklaşımı diye uzatır gideriz bu sorunları.
Bir de dışsal nedenlerden doğan sorunları vardır, Esnafın.
Dışsal sorunların en başına esnaf örgütlerinin esnaf sorunlarına duyarsızlığı gelmektedir. Esnaf örgütleri maalesef baskı gurubu olamamıştır. Siyasal erki yeterince etkileyememiştir. Bunun en güzel örneği esnafı haksız rekabete karşı koruyucu, esnafın durumlarını iyileştirici, hipermarketlerin şehir dışında açılmasını teşvik edici gibi konuları içeren bir esnaf yasası yoktur ülkemizde. Esnaflar hiper marketlerle aynı toptancıdan mal alırken diğerleri daha fazla mal sipariş ettikleri için daha ucuza almaktadırlar, dolayısıyla esnaf haksız rekabetle karşı karşıya kalmaktadır. Ülkemizde her mahallede her sokakta birden fazla aynı konuda dükkan açılmasına izin verilmesi bir başka sorunudur.
Peki neler yapılabilir?
Esnafları korumak için bir defa hiper ya da gros adına ne derseniz deyin bu tür büyük marketlerin kesinle şehirlerin dışa açılması gerekmektedir. Bunu teşvik edici uygulamalar yapılabilir. Örneğin şehir dışına açılan marketlere vergi indirimi getirilebilir. Sonra büyük marketlerin çalışma saatlerine kısıtlama getirilebilir. Örneğin hafta sonları çalışmazlar. Toptancıların sattıkları malı büyük marketlere sattıkları fiyattan esnafa satmaları için çeşitli düzenlemeler yapılabilir. Aynı mahallede örneğin gereğinden fazla bakkal dükkanı, ayakkabıcı vs. açılmasına izin verilmez. Bu örnekleri çoğaltabiliriz.
Sesli düşünce platformu tarafından düzenlenen foruma esnafın duyarsızlığı, sessizliği beni ziyadesiyle düşündürdü. Demek ki esnafa teşkilatları tarafından, gerek Türkiye’de ve gerekse Kazan’da hak aramanın ve hak almanın yolları öğretilmemiş. Sessiz kalmasında faydalar görülmüş. Gariban esnafımızda maalesef hep dükkanının önünde, eş dost arasında sürekli ağlamış diğer bir ifade ile ağlaya, ağlaya para kazanmış. Ama sesini sorun çözücülere yeterince duyuramamış.
Kendilerine bol kazançlar diliyorum.