Amerika’da yaşayan Türk nüfusu hızla artıyor. Sayımızın artmasında şu ana faktörler rol oynuyor:
- Amerika’daki bir tanıdığı veya akrabasının kazandığı brüt parayı TL kuruna çevirip “ben bu parayla krallar gibi yaşarım ve hatta para biriktiririm” hayali. Bu hesap çok yanlış çünkü Türkiye ile ABD arasındaki tek farkın gelirler olduğunu kabul ederlerken oldukça yüksek olan masrafları (vergiler, sağlık, oto ve emlak sigortaları, kiralar, gıda, vs) göz ardı ediyorlar.
- Filmlerde ve dizilerde gördüğü “Amerikan rüyası” fenomeni.
- Daha “rahat” bir hayat arayışı.
- “Çocuklarım Amerika’da daha iyi eğitim alır” düşüncesi.
- Türkiye’de adı dolandırıcılığa, yolsuzluğa karıştığı veya Fetöcü olduğu için ABD’ye kaçıp hapse girmekten kurtulma fikri.
- Macera yaşama düşüncesi.
- Zengin olma hayali.
Artan göçün doğal bir neticesi olarak ölenlerin sayısı da artıyor. Türk nüfusunun büyük çoğunluğu birinci nesil olduğu için ölenlerimizin de çoğu da bu gruptan oluyor. Birinci neslin çoğu Türkiye’den kaçak işçi olarak veya yüksek tahsil yapmak için kısa süreliğine gelmiş ve fakat temelli kalmış insanlardan oluşuyor.
Bunlardan özellikle kaçak olanları, maddi sıkıntı çekenleri, Amerikan sistemine ve hayat tarzına bir türlü adapte olamayanları, dönerse yapacak bişeyi olmadığı için memlekete dönemeyenleri yaşadıkları özlemin bir tezahürü olarak öldüklerinde Türkiye’de gömülmeyi vasiyet ediyorlar. Vasiyet bırakmayanların da Türkiye’deki akrabaları cenazenin memlekete gelmesini istiyorlar. İşte sıkıntı tam da burada başlıyor. Çünkü bu vasiyet bırakan merhumların büyük ekseriyeti vasiyeti yerine getirmesini istedikleri insanlara para bırak(a)madan ölüyor.
Bugün bir cenazenin Amerika’dan Türkiye’ye gönderilmesinin maliyeti yaklaşık 10 bin Amerikan Doları ($). Bu yüksek rakam geride bıraktığı ailesine, yoksa dostlarına yük oluyor. Eğer ölen kişinin bu maliyeti karşılayacak ailesi veya dostları yok ise, bu sefer Türkiye’deki akrabalarına yük oluyor. Aylık asgari ücretin yaklaşık 450 $ olduğu Türkiye’de bir ailenin 10 bin $ para bulması kolay değil. O yüzden de cenazenin ortada kalma ihtimali doğuyor.
Amerika’daki cenaze işlemleri hakkında şu bilgileri paylaşayım sizlerle:
- Güney Florida’da bir müslüman mezarlığında gömülmenin masrafı 4.200 $. Eğer mezartaşı da isterseniz 200 $ daha veriyorsunuz.
- Cenazeyi Türkiye’ye yollamak isterseniz bu rakam 10 bin $’a kadar çıkabiliyor çünkü işin içine cenaze levazımatçısının vücut sıvılarını boşaltması, ardından tahnit etmesi (embalming), özel kefen ve hava geçirmez tabut, konsolosluk ve eyaletten alınacak özel izin ve dökümanların temin edilmesi (~5.000 $), nakliye komisyoncusunun (freight forwarder) alacağı ücret (~1.500 $), THY’nin taşıma ücreti (~2.000 $), morgda ceset depolama ücreti, diğer nakliye hizmetleri ve masraflar (~1.500 $) giriyor. Tüm bu işlemler vakit aldığı için birisinin vefat etmesi ile Türkiye’deki bir kabristana gömülmesi arasında geçen süre yaklaşık iki hafta oluyor.
- Cenazeyi kimse sahiplenmez ise vilayet (county) cesedi morgda 120 gün bekletiyor ve ardından cesede yakma işlemi (cremation) yaparak küllerini kimsesizler mezarlığına gömüyor.
- Ne T.C.’nin ne de Konsolosluklarımızın vatandaşlarımızın cenazelerini Türkiye’ye gönderme sorumluluğu, böyle bir mevzuatları veya bütçeleri yok.
- Cenazenin Amerika’da gömülmesi konusunda dinen bir sıkıntı yok. Nitekim dinimizde cenazenin bir an önce gömülmesi tavsiye edilmiştir. Örneğin sahabe efendilerimiz vefat ettikleri yerlerde gömülmeyi tercih etmişlerdir. 28 senedir Amerika’da yaşıyorum ve buradaki diğer müslüman toplumlarla (Arap, Pakistanlı, Hint vs) ile oldukça iç içeyim. Şimdiye dek memleketlerine gönderdikleri bir cenaze görmedim.
Yazının ikinci bölümünde şahit olduğum cenazelere ve Amerika’daki Türklerin İslami hayatlarına dair çarpıcı bilgiler vereceğim.