22 yıldır yaşadığım ve içinde dünyanın 1. ve 2 üniversiteleri olan Harvard ve MİT'yi barındıran ABD'nin Massachusetts eyaletinde son 15 yılda 2 üniversite kampüsüyle birlikte resmen KAPANDI. Hatta bir tanesi şu anda 41 binası ve dev gibi arsasıyla birlikte $10 milyon doların altında satılık.
Peki aynı eyalette sadece hangi okullara ilave ek binalar yapıldı? Cevap meslek liseleri. Hangi okullara girebilmekte sıkıntı var? Cevap meslek liseleri?
Size bir önemli bilgi daha yine 22 yıldır yaşadığım Boston’un kuzeyindeki şehirimdeki Notre Dame High School (Katolik özel lisesi) 20 yıldır lise birden son sınıfa bütün öğrencilerini 4 yıl boyunca haftanın bir günü etraftaki resmi ve özel kurumlarda full gün çalıştırıyorlar. Öğrenciler 4 gün ise okula gidiyorlar. Öğrenci mezun olduğunda hem 4 yıllık müthiş bir iş tecrübesi oluyor, hem de sadece 4 gün okula gittiğinden ve öğrencilerin 4 te birinin de o günlerde okulda olmadığından ve dahi müthiş katolik disiplininden aşna fişna yapmaya da vakit bulamadığından %100 ü her yıl çok iyi Üniversiteleri çoğu da burslu olarak kazanıyor. Bu başarıyı gören devlet okulları da pilot okul seçerek aynı uygulamayı yapmaya başladılar.
Yıllar önce Green Pages adında iş rehberi çıkarttım (Sarı Sayfalar gibi ) önceleri grafikerlere sayfa başına $50-$75 ödeme yapıyordum. Bir arkadaşım dediki bulunduğun yerde vocational school (meslek lisesi) var mı? Var dedim. Kardeşim git oraya konuş grafik departmanıyla bir öğrenci ile anlaş dedi.
Dediğini yaptım üç yıl boyunca öğrenciye sayfa başı önce $10 sonra $15 ödedim ismini de bilerek künyeye grafiker koydumki referans olarak kullansın diye. Öğrenci sevinçten neredeyse para bile istemeyecekti.
Yine aynı meslek lisesine o dönemde çalıştığım ve idarecisi olduğum kütüphaneyi temsilen her hafta yemekli toplantıya gidiyordum. Okulun 5 yıldızlı Restaurantında görev yapan garsonlar sizce kim di? Tabiiki öğrenciler.
ABD deki meslek liselerinin Türkiye’dekilerden farkı neredeyse her meslek için aynı devasa külliyede bölümlerinin oluşu.
Yüksek öğrenimden önce ABD'de 5 çeşit orta öğrenim var.
1) Devlet liseleri. Çoğu berbat. Uyuşturucu kullanan ve çocuk sahibi olan öğrencilerle dolu. Zengin veliler öğlen 2 de biten eğitimden sonra çocuklarına özel tutorlar tutarak üniversiteye gitmelerini sağlıyorlar.
2) Secular özel liseler (Baba Bush’un da mezun olduğu) evime 15 dakika mesafedeki ve ABD nin ilk 5 teki lisesi olan ve senelik ücreti $40,000 olan Philips Academy ve diğerleri. (Bu okulların kalitesi sadece Türkiyedeki değil ABD;deki birçok üniversiteden de daha yüksek seviyede)
3) Başta yıllardır faaliyette Olan Katolik okullar olmak üzere her dine mensup dini okullar (Islamic Okulların sayısı da her geçen gün artarak sayıları 300 ü bulmuştur)
4) FETÖ’nünde onlarca sahibi olduğu ve sayıları her yıl artan ancak vatandaşların çoğu tarafından da (devletten aldığı maddi imkanlarla sadece bir kısım öğrencilerin istifade etmesinden dolayı) istenmeyen Charter okulları
5) Hiçbir okulu beğenmeyen ve her yıl hızla çoğalan hassas ailelerin oluşturduğu çoğunlukla anneler tarafından yapılan home school (evden eğitim). Bununda en büyük dezavantajı çocuk taa lise bitene kadar hiçbir okul arkadaşı edinememiş oluyor.
Koronavirüsten dolayı şu anda tüm dünyanın kullandığı zoom sistemini geçen yıl bu yaşta mastır yaptığım Syracuse Üniversitesi Information Library Science de tecrübe ederken demiştimki; bu mükemmel sistem neden Türkiyede yok ve hatta yakında mühendislik, tıb ve bazı bölümler dışında bütün fakülteler online eğitime döner. (Korona Bunun için mi çıkartıldı takdir sizlerin)
Zira sistem o kadar mükemmeldiki 3 yıl süren yüksek lisansımda işim gereği Kaliforniya, Teksas, Kentucky gibi uçakla 4-6 saat mesafedeki eyaletlerde olduğum zamanlarda bile laptopumu alarak hiçbir dersi kaçırmamıştım.
Son bir bilgi. Birisi mezuniyet töreni için olmak üzere sadece iki defa gittiğim Syracuse Üniversitesi ınformation Science bölümünün kampüs öğrencilerinin %80 i Çinli ve Hindistanlı idi. Neden acaba?
Karşı kıyıdan selamlarımla
Hayırlı Ramazanlar efenim.