Televizyonlardan hava durumu izler gibi barajların doluluk oranlarını takip ettiğimiz şu sıcak günlerde, Su Tasarrufunun önemine bir kere daha vurgu yapan, Çevre ve Kültür Kuruluşları Dayanışma Derneği (ÇEKÜD) sudan yüzde 35 tasarruf ettirecek bir liste yayınladı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma Dairesi eski başkanı ve Ak Parti Hatay milletvekili olan Prof. Dr. Mustafa Öztürk'ün hazırladığı notları kitapçık haline getiren ÇEKÜD, küresel ısınma ile birlikte barajlardan buharlaşan suyun çaldığı alarm ziline kulak verdi
Evlerde ve İşyerlerinde
%35 DAHA AZ SU KULLANMA KILAVUZU
Yeryüzündeki suyun %97'si deniz suyundan, %2.1'i buzlardan, %0.6'sı yer altı suyundan ve %0.1'i göllerden, akarsulardan ve atmosferdeki su buharından oluşmaktadır. Sularımızı verimli ve doğru olarak kullanmak geleceğimizi korumaktır.
Susuz yaşayamayız. Sularımızı kirletmeden kullanalım. İklim değişikliğinin en büyük etkisinin su kaynakları üzerine olacağını unutmayalım. Su kaynaklarının korunması ile ilgili herkesin yapacağı bir şeyler olduğunu unutmayalım. Bir damla suyu dahi boşa akıtmadan korumalıyız.
Ülkemizde su politikasını gözden geçirmeliyiz. Karmaşık yapıdan sade ve uygulanabilir sisteme geçiş yapılmalıdır. Ülkemizde suyun merkezde bir otoritesi, yerelde bir otoritesi olmalıdır.
Gazetelerde ve televizyonlarda suların nasıl verimli kullanılacağına dair uygulamalı programlar yapılmalılar.
Evlerde ve iş yerlerinde su tüketimini %35 azaltabiliriz. Su faturaları az gelsin ve su kaynaklarımız korunsun istiyorsanız aşağıdaki yazıyı mutlaka okuyunuz.
1.1. Belediyelerin Yapması Gerekenler
Belediyeler; evlerde ve işyerlerinde suyun nasıl verimli (daha az) kullanılacağına dair web sayfaları ve danışma merkezleri oluşturmalıdır. Tüketicilere musluk, duş başlığı ve rezervuar satın alırken nelere dikkat etmeleri gerektiğini öğretmeliler. Evlerde su kaçaklarını nasıl tespit edebileceklerini anlatmalılar.
Belediyeler yeni yapılmakta olan binalarda az su kullanan rezervuarlar, musluklar ve duş başlıkları kullandırmalılar.
Gelişmiş ülkelerde 20 yıl önce kişi başına su tüketimi 250 litre/gün iken bugün 120 litre/gün'dür. Gelişmiş ülkeler kullanmadan koruma metodunu esas aldılar. Ev ve işyerlerinde, kişi başına 120 litre/gün ve altında su tüketimi için su bedeli makul olmalıdır. Ancak kişi başına 120 litre/günden fazla su tüketen konut ve işyerinde su bedeli kademeli olarak artırılmalıdır. Fazla su tüketenlerden bedeller yüksek alınmalıdır.
Şehirlerde yapılan parklar artık basınçlı sulamaya geçmelidir. Şehirlerde yeşil alanlarda basınçlı sulama sistemleri kurulmalıdır. Şehirlerde vahşi sulamaya son verilmelidir. Şehirlerdeki ağaçlandırma çalışmalarında da sulama işlemi basınçlı sulama sistemi ile yapılmalıdır.
Kaçak kuyular kapatılmalıdır. Belediyeler bu konuda ayrı birim kurmalıdır. Kimsenin yeraltı suyunu gelişi güzel kullanmaya hakkı yoktur. Belediyeden izinsiz olarak kuyu açılmamalıdır.
Belediyeler şebekelerdeki kaçak/kayıpları izleyecek ve gerekli önlemleri alacak bir birim kurmalıdır.
1.2. Evlerde ve İş Yerlerinde Yapılması Gerekenler
Evlerde suyun %35'i banyoda, %30'u tuvalette, %20'si çamaşır ve bulaşık yıkamada, %10'u yemek pişirme ve içme suyu ve %5'i temizlik amacı ile kullanılmaktadır.
Evinizdeki veya işyerinizdeki bir musluk veya rezervuar su sızdırıyorsa, yılda en az 12.500 litre su israf ediliyor demektir. Su sızdıran musluk ve rezervuarlar tamir edilmelidir.
Klasik musluklar yerine kolay açılıp kapatılan musluklar kullanarak su tüketimini %25 azaltabilirsiniz.
1.3. Okullarda Yapılması Gerekenler
Okullarda, resmi kurumlarda ve ibadethanelerde su kayıplarının ve kullanımının en aza indirilmesi için çalışmalar yapılmalıdır. Su sızıntıları izlenmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır. Boşa su akıtılmamalıdır. Klasik musluklar az su tüketen modellerle değiştirilmelidir. Okullarda öğrencilere az su tüketimi öğretilmelidir. Su sızıntılarını okul idaresine bildirmeleri istenmelidir.
1.4. Park Bahçelerde ve Tarımda Vahşi Sulamaya Son
Ülkemizde özellikle tarımda salma (vahşi) sulamaya son verilmeli ve basınçlı sulamaya geçilmelidir. Bu konuda seferberlik ilan edilmelidir. Hükümetlerce sulama ile ilgili hazırlanan bilimsel programlar çiftçi kesimlerine iyi anlatılmalı ve uygulamaya sokulmalıdır. Vahşi sulama ile toprakların tuzlaştırıldığı unutulmamalıdır.
Sanayileşmede temiz teknolojilere geçilmelidir. Su yoğun sanayilerde, atık suların arıtılıp tekrar kullanılabildiği teknolojiler devreye alınmalıdır. Ülkemizde su yoğun sanayiden, az su kullanan sanayilere geçiş yapılmalılar.
2. BANYO ve tuvalette SU TÜKETİMİ
Evinizde ve işyerinizde her gün ne kadar su tükettiğinizi biliyor musunuz? Evinizde su israfına son vermek için öncelikle ne kadar su tükettiğinizi öğrenebilirsiniz.
Birçok evde, işyerinde gizli su kaçağı olabilir. Bunu tespit etmek için bütün muslukları kapatınız ve su sayacını okuyunuz. İki saat süre ile su kullanmayınız. İki saat sürenin sonunda su sayacını tekrar okuyunuz. Veya seyahate çıkmadan önce su sayacını okuyunuz ve eve geri döndüğünüzde su sayacını tekrar okuyunuz. Böylece su kaçağı olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
Banyo ve tuvalette tüketilen su miktarı, evde tüketilen toplam suyun %65'ini oluşturmaktadır.
2.1.Tuvalette su Tüketimi
- Tuvalet rezervuarının su depolama kapasitesi 16 litredir. 4 kişilik bir aile 16 litrelik rezervuar ile tuvalette ayda 7 ton su tüketir. Bunun yerine 6 litrelik rezervuar ile hem tuvaleti temizlemek hem de su tüketimini 2.5-3 tona düşürmek mümkündür.
- Tuvalet rezervuarı 16 litrelik ise bu durumda iki adet su dolu 1.5 litrelik plastik şişeyi rezervuara koyarak su tüketimini %20 azaltabilirsiniz.
- Tuvalet rezervuarınız su sızdırabilir. Bu miktar günde 700 litre suya ulaşabilir. Sızıntı suyunu kontrol etmek için rezervuara birkaç damla boyalı su ilave ediniz. Bu rengi 5-7 dakika içinde tuvalette görürseniz sızıntı var demektir. Su sızdıran rezervuarınızı tamir ediniz/ettiriniz.
2.2. Banyoda Su Tüketimi
- Banyo yaparken küvet yerine duş alarak su tüketimini %25 azaltabilirsiniz. Duş alınca 40-60 litre su tüketilirken, banyo yapılınca su tüketimi 120-150 litreye çıkmaktadır.
- Duş yapmak için ortalama 5-6 dakika yeterlidir. Böylece duş başına 55 litre su tasarruf edebilirsiniz.
- Sıcak suyu tek açma kapama ile kontrol edebiliyorsanız duş esnasında vücudunuzu veya saçınızı sabunlarken veya şampuanlarken suyu açık tutmayınız.
- Klasik duş başlıkları dakikada ortalama 15-20 litre su akıtırken, düşük akımlı aeratörlü duş başlıkları ile dakikada 9-10 litre su tüketmek mümkündür. Böylece 56 dakikalık duş esnasında 90-120 litre su yerine 45-60 litre sıcak su ile aynı işlemi yapmak mümkündür. Böylece 4 kişilik bir aile günde 3 defa duş yapsa yılda 55 ton su tasarruf edebilir.
- Düşük akımlı aeratörlü duş başlıkları kullanarak su tüketimini dakikada 10 litreden daha aşağı düşürebilirsiniz. Böylece normal duş başlığına göre %30-40 su tasarrufu sağlayabilirsiniz.
- Banyodaki muslukta düşük akımlı aeratörlü başlık kullanarak suyu %25-35 daha verimli kullanabilirsiniz ve o oranda da sıcak su kullanımını azaltabilirsiniz. Aeratörlerinizi periyodik olarak temizleyiniz. Filtre üzerinde partikül birikebilir.
- Duş süresinin 5 dakika veya altında olmasına özen gösteriniz.
- Duş yerine küvette banyo yapmak istiyorsanız, küvete koyacağınız su seviyesini 2,5-5 cm azaltarak banyo yapabilirsiniz.
- Banyo küvetinde banyo yapmak zorunda iseniz önce küvet drenini kapatınız, sonra musluğu açıp küvete su doldurunuz.
2.3. Diş Fırçalama ve Tıraş Olma
- Diş fırçalama ortalama 3 dakika süre alır. Eğer musluk açık bırakılırsa her fırçalama esnasında ortalama 15 litre suyu ziyan etmiş olursunuz. Günde iki defa diş fırçalanırsa yılda 10.950 litre su tüketirsiniz. Eğer fırçalanmış dişinizi bir bardak su ile çalkalarsanız yılda 9.100 litre su tüketimini önlersiniz.
- Dişlerinizi fırçalarken, tıraş olurken ve yüzünüzü sabunlarken musluğu kapalı tutarak günde 15-35 litre su tasarruf edebilirsiniz.
3. MUTFAKLARDA SU TÜKETİMİ
- Mutfakta tüketilen su miktarı evde tüketilen toplam suyun %10'unu oluşturmaktadır.
- Kirli kaplarınızı elle veya bulaşık makinesinde yıkamadan önce su dolu leğende ıslatınız ve kirleri gevşetiniz. Kirli kapları akar musluk suyu ile yıkamayınız. Leğen içindeki su ve deterjan yardımı ile bulaşıkların kirlerini çıkardıktan sonra musluğu yavaşça açarak çalkalama ve durulama yapınız.
- Normal musluklarda dakikada 8-27 litre su tüketilmektedir. Düşük akımlı aeratörlü musluk kullanarak su tüketimi yarı yarıya azaltılabilir. Bu musluklara takılan aparatlar pahalı değildir.
- Muslukların su damlatmasını önleyiniz. Dakikada 50-100 damla su akıtan bir musluktan ayda 750-1500 litre suyun ziyan edildiğini unutmayınız.
- Sebze ve meyveleri akar musluk suyu ile yıkamayınız. Leğenin yarısına kadar su koyunuz. Sebze ve meyveleri suya koyduktan sonra musluğu yavaşça açınız ve hızlıca yıkamayı yapınız.
- Kirli kapları elinizle yıkarken önce kaba kiri fırça ile çıkartınız. Leğene ılık/soğuk suyu ve deterjanı koyup deterjanı da köpürtünüz ve musluğu yavaşça açıp kapları hızlıca yıkayınız. Sonra aynı leğene temiz ılık/soğuk su koyarak temizlenmiş kaplarınızı çalkalayınız.
- Direk akan musluk suyu ile kaplarınızı durulamayınız. Böylece günce 30-60 litre su tasarruf edilmiş olur.
- İçme suyu olarak, akan musluk suyu yerine sürahi veya buzdolabına konmuş suyu kullanınız.
- Musluklardan sıcak su sızıntısı fazla su kullanımı ve enerji israfı demektir.
- Buzluktan çıkardığınız yiyecekleri gevşetmek için su kullanmayınız. Bu tür yiyecekleri akşamdan buzdolabının alt gözüne koyarak sabaha kadar çözülmesini sağlayabilirsiniz.
4. BULAŞIK MAKİNESİ ve ÇAMAŞIR MAKİNESİ
- Çamaşır ve bulaşık makinesini tam dolumda çalıştırınız. Çamaşır ve bulaşık makinesini tam veya yarı dolu halde çalıştırsanız da aynı miktar suyu ve elektriği tüketirsiniz.
5. ARAÇ YIKAMA
- Aracınızı yıkarken veya yıkatırken hortumlu su kullanmayınız/kullandırmayınız.
- Aracınızı kovaya konan su ile yıkayınız/yıkatınız.
- Aracınızı mümkünse beton veya asfalt yerde yıkamayınız. Zemini çakıl olan yerlerde yıkamayı veya yıkatmayı tercih ediniz.
- Normal hortumla aracınızı yıkamayınız/yıkatmayınız. Mutlaka otomatik durdurmalı başlıklı hortumlarla aracınızı yıkatınız. Aracınızı otomatik durdurmalı başlıklı hortumla yıkatırsanız her seferinde 40 litre suyu tasarruf edersiniz.
- Belediyeler; araç yıkama yerlerinde gerekli denetimleri yaparak, az su tüketim donanımına sahip olmayan yerleri önce uyarmalı, gereğini yapmayanlar hakkında yasal işlem yapmalıdır. Araç yıkama yerlerinde kullanılan suyun bedeli yüksek olmalıdır.