Marconi ve Antenler
Anten denince akla gelen ilk isimlerdendir: Guglielmo Marchese Marconi. İtalyan elektrik mühendisi. 25 Nisan 1874'de İtalya'nın önemli bir şehri olan Bolonya'da doğar. Varlıklı bir İtalyan ailenin ikinci çocuğudur. Annesi zengin bir İrlandalıdır. Bundan dolayı Marconi'nin İngilizcesi çok iyi olduğu söylenir. Eğitimini İtalya'da alır. Herhangi bir üniversiteye kayıt yaptırmaz. Konusunda iyi fizik hocalarından dersler aldığı için elektromağnetik radyasyon konusunda Heinrich Hertz, Oliver Lodge, Augusto Righi gibi bilim insanlarının çalışmalarını öğrenme fırsatı yakalamıştır.
Marconi 1894'te bir makale okur. Bu makale 8 yıl önce 1887'de Heinrich Hertz tarafından yapılan deneyde keşfedilen elektromağnetik dalgalardan bahseder. Bu arada Heinrich Hertz 1894 yılının ilk günü ölmüştür. Marconi o dönemde Hertzian sinyalleri olarak adlandırılan dalgaları iletişimde kullanabileceğini düşünür. 1894 yılının sonuna kadar evde çalışmalar yapar ve 10 metre mesafede bu sinyalleri iletişim için kullanır. Hertz dalgalarını kullanarak Morse kodlarını karşı tarafa kablosuz göndermiştir. O dönemde dalgaların daha evsafı tam bilinmiyordu. Benzer çalışmalar Rusya'da Aleksandr Popov tarafından yapılıyordu.
Marconi, iletişim mesafesini artırmak için çalışmalara devam eder ve gittikçe bu mesafeyi artırmayı da başarır. 1895'te 1.5 mili başarmıştır. İlgilendiği iletim hattının ne işe yarayacağı konusunda birilerini ikna etmekte zorlanmıştır. Yaptığı çalışmalar İtalya'da çok az ilgi gördüğü için İngiltere'ye gitmesi tavsiye edilir. 1896'da İngiltere'ye gider. Dover limanında çantasından çıkan aletler sebebiyle sorun yaşamıştır. Görevliler panik olmuş ve bu aletleri suya atmışlardır. Ancak Marconi yaptığı çalışmalarla İngiltere'de bazı hükümet yetkililerinin ilgisini çekmeyi başarır. Elindeki ekipmanların menzilini artırmak için 5 yıl harcar. Önce 9 mil mesafeyi başarır. İlk patentini 1896'da alır. Bu, radyo üzerine alınan ilk patenttir. Bir yıl sonra İtalya'ya döner ve karadan gemiye 12 mil uzaktan sinyal göndermeye başlar. 1898'de ise tekrar İngiltere'ye gider ve 18 mil uzaktan iletişim kurar. Bu arada artık sistemi ticarileştirmek için uğraşır.
1897'de bir şirketin kurulmasına yardımcı olur. Wireless Telegraphic and Signal Co. Ltd. Bu şirket 3 yıl sonra 1900 yılında Marconi'nin şirketi olur, ismi de Wireless Telegraph Co. Ltd. olmuştur. Mart 1899'da Fransa ve İngiltere arasında ilk kablosuz iletimi başarır. Bu deneyi, uluslararası basında epey ilgi çekmiştir. Aynı yıl bazı gemilere taktığı antenler ile radyo telegraf sistemini gösterir ve bazı amiralleri ikna eder.
Marconi'nin 1900 yılında aldığı patent ise 7777 numaralı patenttir. 26 Nisan 1901 yılında tescil edilmiştir. Enterferans yapmadan birkaç istasyonun çalışmasıını sağlar. Marconi 12 Aralık 1901'de İngiltere'de Poldhu'dan 3200 km ötede Kanada'nın Newfoundland bölgesinde bir yere Morse kodunu radyo sinyalleri ile göndermeyi başarır. Artık sonuca gelmiştir. O zamana kadar düşünülenin aksine bir durum ortaya çıkmıştır: Radyo dalgaları direk gitmesi gerekirken nasıl olur da bir yerden yansıma yapmaktadır ve dünyanın öbür ucunda bir yere inmektedir? Hertzian dalgalar direk gitmiyor, dünyanın eğriliğini takip ediyor. Bu durumu bir yıl sonra açıklayan kişi Arthur Kennelly ve Oliver Heaviside olmuştur. İlk defa bunu ispat eden de Edward Victor Appleton (1892-1965)'dır. O zamana kadar Güneş ışınlarından kaynaklı olabilecek iyonosfer tabakası zaten tahmin ediliyordu. Dalgalar burdan tekrar geri dönüyor olmalı. Dolayısıyla 1901 yılı bu sistemin kullanılabilirliği açısından bir dönüm noktası olmuştur.
Marconi bu deneyde antenleri ayakta tutmak için balonları kullanmıştır. Dikey monopol antenlere bu sebeple Marconi antenleri de denir. Antenler 48 m tellerden oluşuyordu ve 70 kHz'de çalışıyordu.
Bu noktadan sonra Marconi’nin artık ünü artar ve onu eleştirenler susar.
İyonosfer tabakası özellikle denizcilik açısından önemlidir. Daha sonra Marconi bu sistemleri nasıl daha iyileştiririm üzerine çalışmış ve şirketlerini yönetmiştir. Marconi, kendisi İtalyan olmasına rağmen şirketi İngiltere'dedir. Bu şirket tarihte birçok yapısal değişiklikten geçmiştir. Şu an BAE Systems firması altında faaliyet göstermektedir.
Marconi aslında başkalarının yaptığı çalışmaları pratik hale getirmiş, patentler almıştır. Anten kelimesini ilk kullanan kişidir. Ondan önce bu tür sistemlere aerial deniyordu. Marconi, I. Dünya savaşında İtalyan radyo hizmetlerinden sorumlu kişi idi. Savaş sonrası İtalya adına barış konferansına katılmıştır.
1923'te Faşist partiye katılmış ve Mussolini'nin arkadaşı olmuştur. Büyük Faşizm Konseyinin üyesi idi. 1929'da İtalyan hükümeti tarafından asalet rütbesini (Marchese) almıştır.
1932'de Marconi, Vatikan ile Castel Gandolfo (Papa'nın yazlık konutu arasında kısa dalga radyo telefonu sistemi kurmuştur.
Birçok ödül ve onursal derece almıştır. Marconi kablosuz telegraf teknolojisine yaptığı katkılardan dolayı 1909 yılında Nobel ödülü almıştır. Bu ödülü aynı konuda çalışmış ve katkıları olan Alman bilim adamı Karl Ferdinand Braun ile birlikte almışlardır.
Marconi, 1929'da Royal İtalyan Akademi'nin başkanı olmuştur.
1937 yılında vefat etmiş ve cenazesi İtalyan hükümeti tarafından kaldırılmıştır. Cenazesi sırasında saygı göstermek amacıyla bütün BBC istasyonları iki dakikalığına susmuştur.
Titanik gemisinden kurtulan 600 kişi kendisine bir altın tablet hediye etmiştir. Çünkü bu gemide kullanılan kablosuz sistemin mucidi Marconi'dir ve bu sistem ile çevreden yardım istenmiş ve 700 kadar kişi kurtulmuştur.
Kablosuz iletişim hayatımıza gireli 119 yıl olmuş. Bu vesileyle 12 Aralık gününü kablosuz gün mü ilan etsek? Ivır zıvıra bir gün atıyoruz ya... :)
-Prof. Dr. Lokman Kuzu