ADEO Cyber Security şirketinde siber güvenlik uzmanı Ersin Çahmutoğlu, Telegram’ın kurucusu Pavel Durov’un Fransa’da göz altına alınmasının arka planında yatan sebepleri AA Analiz için kaleme aldı.
***
Fransa’nın, 3 gün önce Telegram’ın kurucusu ve aynı zamanda CEO’su olan Pavel Durov’u Paris’teki Bourget Havalimanı'na indikten hemen sonra gözaltına alması dünya çapında geniş yankı buldu. Rus asıllı, Fransa vatandaşı Pavel Durov’un Fransız yetkililer tarafından yakın zamanda açılan bir soruşturma ve arama kararı kapsamında gözaltına alındığı bilgisi paylaşıldı.
Fransa’nın Durov’u neden gözaltına aldığına dair dünya kamuoyuna yansıyan ilk bilgiler sınırlıydı. Bir süre sonra savcılık tarafından hazırlanan bir belgede Durov’a yönelik 12 farklı suç isnat edildi. Bunların içerisinde en dikkat çekeni, Durov’un Fransız güvenlik ve istihbarat birimlerine gerekli bilgi ve belgeleri iletmeyi reddettiği için suçlanmasıydı.
-Pavel Durov hangi suçlamalarla karşı karşıya?
Yayınlanan belgeye göre Pavel Durov, yasal dinlemeler ve istihbari faaliyetler için gerekli bilgi veya belgelerin yetkili makamlara iletilmesini kabul etmemek, organize suç gruplarının yasadışı işlemlerine ortam sağlayan bir çevrim içi platformun yöneticisi olmak, organize grupların çocuk istismarı gibi siber suç faaliyetlerine izin vermek, uyuşturucu maddelerin edinilmesi, taşınması veya satılması, organize dolandırıcılık, suç ve suçlardan elde edilen gelirlerin aklanması ve kripto dolandırıcılığı gibi suçlarla itham ediliyor.
Bahsedilen 12 suçtan biri hariç diğer tüm suçların esas olarak tüm dünyada siber suç olarak tanımlanan eylemlerden olduğu söylenebilir. İstihbarat servisleri ve kolluk kuvvetlerine bilgi ve belge iletilmesini reddetme konusundaki suçlama ise Fransa hükümetinin ulusal çıkarlarıyla ilgili olduğu için diğer suçlardan ayrılıyor. Fransa'nın esas olarak bu maddeden dolayı Durov’u gözaltında tuttuğu tahmin ediliyor. Ayrıca, Durov'un gözaltı süresinin 96 saate çıkarılması ve Fransız makamlardan konuya dair detaylı ve net bir açıklama gelmemesi, Fransa’nın Durov ile işbirliği arayışında olduğu ve Telegram’daki hassas bilgi ve belgelere erişim talep ettiği gibi ihtimalleri akla getiriyor. Bir ihtimale göre de Fransa, birinci maddedeki bilgi ve belge talebinden dolayı gözaltı süresini uzatıyor.
Rus Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan beyanlar, Fransa’nın esas amacının anlatılanlardan farklı olduğu ve Durov’un gözaltına alınma gerekçesinin siber suçlarla ilgisi olmadığı şeklinde. Diğer taraftan, Rusya Dış İstihbarat Servisi (SVR) Direktörü Sergey Naryshkin de esas meselenin Fransa'nın Telegram’dan ve Durov'un kendisinden hassas bilgiler elde etmek istemesi olduğuna işaret ediyor. SVR Direktörü, Durov’un bu tür hassas verileri ve bilgileri Fransa’ya veya başka bir Batılı kaynağa vermeyeceğini düşünüyor.
-Telegram Batılı ülkeler için kritik verileri barındırıyor
Burada şu ihtimali de belirtmekte yarar var. Durov’un şahsında olmasa da Telegram'da hem Fransa hem de başta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olmak üzere pek çok Batılı devlet için oldukça önemli ve kritik veriler bulunuyor . Örneğin Fransa’nın, Afrika’da bulunan Wagner’in faaliyetlerine dair bazı veriler elde etme çabası içinde olduğu öne sürülüyor. Wagner Telegram’da oldukça aktif olduğu için çeşitli gruplarda bölgeye ve faaliyetlere ilişkin kritik veriler paylaşıyor.
Diğer Batılı ülkelerin de tıpkı Fransa gibi ulusal güvenlik ve çıkarlarını etkileyebilecek bazı verilerin Telegram’daki gruplarda ve kanallarda olabileceğini düşündükleri tahmin ediliyor. Hatta İsrail’in bile bu konuda Fransa’yla işbirliği yaptığı ve Telegram’daki verilere ulaşma çabası içerisinde olduğu da iddialar arasında. Çünkü özelikle Hamas’a bağlı hacker grupların, İsrail’in kritik kurumlarına ve üst düzey personeline ait verileri Telegram’da paylaştığı biliniyor. Bu tür verileri paylaşan gruplar ve kanallar da İsrail tarafından ciddi bir güvenlik tehdidi olarak görülüyor.
-Telegram suçlamaları kabul etmiyor
Fransa’nın Pavel Durov’a yönelik suçlamalarına bakıldığında ulusal güvenliğe yönelik tehdit meselesinin önemli bir gerekçe olduğu anlaşılıyor. Siber suçlar tarafında ise Telegram’ın ve Pavel Durov’un herhangi bir ilgisinin olmadığına inananlar da var. Ancak şu bir gerçek ki ülkemiz de dahil olmak üzere pek çok devletin ilgili birimleri, Telegram’daki yasadışı organize gruplar, çeteler, hacker grupları gibi suç örgütlerinin faaliyetlerinin yaygınlaşmasından endişe duyuyor.
Fransa özelinde bakıldığında yasalara uymama ve siber suçlara zemin hazırlama noktasında dikkati çekici detaylar var. Ancak yetkililerin iddia ettiği gibi bir suç veya yasa dışı eylemin olmadığını belirten açıklamalar da var. Pavel Durov’un gözaltına alınması ve çeşitli suçlarla itham edilmesi konusunda Telegram’dan gelen açıklama da bunu gösteriyor.
Telegram, platformun Dijital Hizmetler Yasası da dahil olmak üzere bütün Avrupa Birliği (AB) yasalarına uyduğunu ve denetimlerin sektör standartları dahilinde olduğunu söylüyor. Ayrıca, Durov'un saklayacak hiçbir şeyinin olmadığı ve sık sık Avrupa'ya seyahat ettiği de vurgulanıyor. Bir platformun veya sahibinin o platformun kötüye kullanılmasından sorumlu olduğu iddiasını reddeden Telegram, bu durumun acilen çözülmesini beklediklerini ifade ediyor.
Durov’un gözaltına alınma sebebinin, Fransız yetkililerin açıkladığından farklı bir gerekçeye dayandığı konusunda iddialar tartışmaları büyütüyor. Dünya çapında 1 milyara yakın kullanıcısı olan Telegram’ın karşı karşıya kaldığı suçlamalar toplum nezdinde pek bir anlam ifade etmese de bazı devletlerin platforma olan tutumu Fransa’da yaşanacak gelişmeler sonrasında değişebilir.
[Siber istihbarat, siber silahlar ve devlet destekli (state-sponsored) siber operasyonlar konularında çalışmalar yapan Ersin Çahmutoğlu, ADEO Cyber Security şirketinde siber güvenlik uzmanı olarak görev yapmaktadır.]
*Makalelerdeki fikirler yazarına aittir ve Anadolu Ajansının editoryal politikasını yansıtmayabilir.