ANAR Genel Başkanı İbrahim Uslu, sandıktan 4. kez AK Parti iktidarı çıkacağını ve HDP'nin barajı aşmasının sürpriz olacağını düşünüyor. Uslu'ya göre 7 Haziran'da da önceki seçimlerde olduğu gibi bütün mühendislik çabaları boşa çıkacak.
7 Haziran seçimlerine sayılı günler kala son durum ne? HDP barajı aşacak mı? Ufukta koalisyon var mı? Kamuoyu araştırma şirketi ANAR'ın Genel Başkanı Uslu, Yeni Şafak'tan Nil Gülsüm'e Seçimlere dair çarpıcı değerlendirmeler yaptı.
Seçmen tercihlerinde genel olarak ne ön plana çıkıyor?
Biz başından bu yana saha çalışmalarımızda 'partinizin adaylarını beğendiniz mi' sorusunu soruyoruz. Hiçbir partinin adaylarının beğenilme yüzdesi o partiye oy verecek seçmenin miktarı kadar değil. Bu önceki seçimlerde çok daha yakın olurdu. Seçim vaatlerini beğenmeyi ve lideri başarılı bulma durumunu sorduğumuzda da benzer bir tablo karşımıza çıkıyor. Partisinin adayını beğenmemiş, vaatlerini beğenmemiş, liderinin performansını yetersiz buluyor ama yine de oy veriyor.
Peki hangi kaygılarla oy veriyor?
Bir şeylere kızgınlık ve başka şeylere reaksiyon göstererek aslında içine sinmediği halde oy veriyor. Bu durum tüm partilerde var.
2011 seçimleri ile kıyaslayacak olsak partilerin oy oranlarında nasıl bir değişim var?
AK Parti 2011'e göre biraz oy kaybetti. CHP pozisyonunu koruyor, MHP ve HDP ise oylarını biraz arttırdı.
Kararsız kitle önceki seçimlere göre farklılık arz ediyor mu?
Kararsız seçmen önceki seçimlerden farklı değil, tereddüt olsa bile çoğunluk kararını verdi. Yaptığımız araştırmalara göre kararsızların oranı yaklaşık olarak bir önceki genel seçimde sandığa gitmeyenler kadar.
Sandığa katılım oranını nasıl bekliyorsunuz?
Yüzde 85'in biraz altı veya üstünde sandığa gitme durumu olacak.
SANDIĞA YÜKSEK KATILIM HDP'NİN ALEYHİNE
Her parti seçmenini sandığa katılım noktasında teşvik ediyor ancak hangi parti açısından bu durum daha avantajlı veya dezavantajlı?
Sandığa gitme oranının fazlalığı bütün partilerin işine yarıyor sadece HDP'nin işine yaramıyor. Bütün partiler seçmenini sandığa götürmeye çalışıyor ve sandığa gitme oranı yüksek olursa bu HDP'nin aleyhine bir durum. Mesela 40 milyon kişi sandığa giderse HDP'nin barajı aşmak için 4 milyon oya ihtiyacı var. 45 milyon kişi sandığa giderse 4 buçuk milyon oya gereksinim duyuyor.
Bu seçimin teması ne?
İki temel unsurdan söz edilebilir. Seçmenin kararını etkileyecek olan ilk husus “Tek parti iktidarı ve istikrar sürsün mü, yoksa bu ülke koalisyonla da yönetilebilir mi” sorusuna vereceği cevap. Diğeri ise “HDP, MHP, CHP ve hatta paralel yapı gibi zıtları bir araya getirmeye yönelik mühendislik projesine toplum ikna olacak mı olmayacak mı”. Seçmen bu iki temel konuya vereceği cevaplara göre tercih yapacak.
ÜÇÜ BİR ARADA FORMÜLÜ TUTMAZ
Yani üçü bir arada formülü tutmaz mı?
Seçmenden HDP'nin yeni kurulmuş bir parti gibi davranmasını bekliyorlar. Seçmen hafızasını kaybetmedi. Seçmene önere önere koalisyon öneren partilerin seçmen tarafından iltifata mazhar olacağını düşünmüyorum. 90'lı yılların koalisyon partileri bile sahaya tek başına iktidar iddiasıyla çıkıyordu. Muhalefet bu açıdan tutması zor bir mühendisliğe soyundu. Ben bu stratejinin seçmen tarafından çok fazla ödüllendirilmeyeceğini düşünüyorum.
DÖRT DÖRTLÜK İKTİDARLA GELİYOR
Paralel yapı nerede bu denklemde?
Aslında dördü bir arada… 4x4 bir muhalefet oluşturmaya çalışıyorlar ama bence 4x4 durumu iktidar açısından gerçekleşecek arka arkaya dördüncü kez iktidar olacak. Yani dört dörtlük iktidar diyebiliriz. Görünen o ki, Galatasaray'dan sonra AK Parti de dördüncü yıldızı takacak.
Bu seçimde kimi destekleyecek paralel yapı?
Paralel yapının medya organlarının yayın politikalarına baktığınızda bu net biçimde görünüyor aslında, HDP'ye barajı aştırmak için çalışıyorlar. Büyük oranda HDP'yi destekliyorlar ancak HDP'nin milletvekili çıkarma olasılığının olmadığı yerlerde farklı partilere kayabilirler.
Bu seçimin sürprizi ne olur?
Benim açımdan HDP'nin barajı aşması olur. Onun dışında bir sürpriz olmayacak.
Barajı aşmaları sürpriz olur
Seçimlere giderken koalisyon tartışması gündemde. Siz sandıktan bir koalisyon çıkmasını bekliyor musunuz?
Bizim araştırmalarımız HDP barajı aşsa bile AK Parti'nin tek başına iktidar olacağı yönünde. Tüm muhalefeti bir araya getirmeye çalışan siyasal mühendislik projesinin bu seçimde de başarısız olacağını düşünüyorum. Görünen o ki millet istikrar diyecek.
OYLARI ANKETLERDE ÇIKANDAN DAHA AZ
Seçim sürecinde en çok sorulan soruyu sormak istiyorum; HDP barajı aşabilecek mi?
Doğrusu HDP barajı aşarsa benim için sürpriz olacak. Bizim gözlemimiz barajı aşamayacağı yönünde. Evet HDP'nin barajı aşması ihtimali var o da bir olasılık ama görünen o ki aşamayacak.
HDP'nin oy oranı diğer partilerinki kadar net tahmin edilemiyor, neden?
Size şöyle bir örnek vereyim. Yerel seçimde Diyarbakır'da sadece bizim değil başka güvenilir başka şirketlerin yaptığı çalışmalarda da HDP'nin alacağı oy yüzde 65 civarında görülüyordu, ama seçimde yüzde 55 aldı. Geçmiş yıllarda bu tür çalışmalarda HDP'ye oy verecek kişiler bunu söylemekten çekinirdi ve seçimlerde araştırmalardan daha yüksek bir oran çıkardı. Şimdi ise HDP'ye oy vermeyecek olanlar çekiniyorlar ve araştırmalarda HDP'ye oy vereceklerini söylüyorlar. Bu durum sadece Güneydoğu'da da yok, HDP'nin güçlü olduğu batıdaki illerde de bu durumu gözlemliyoruz. Bu da özellikle HDP ile ilgili araştırmalarda hata payını arttırıyor. Bu seçimde HDP'nin anketlerde çıkandan daha düşük oy alacağını düşünüyorum. Çünkü bu seçimdeki baskı, yerel seçimdeki baskının da fevkinde. Ayrıca ikinci bir dinamik daha var. Sisteme kızgınlığı olanlar, öfkelerini sistemi en irite edecek partiyi destekleyeceklerini söyleyerek dışa vuruyor. Genç Parti döneminde de benzer bir durum vardı.
BU SEÇİMİN GENÇ PARTİ'Sİ HDP
Nasıl bir benzerlik?
Genç Parti de anketlerde çok yüksek çıkıyordu hatta ilk ölçümlerde baraj üstü görünüyordu. Ama sandığa gittiğinde oy vermekten vazgeçtiler. Ben HDP'nin oyunun yüzde 12'lerde olduğunu düşünenlerin çok acı bir sürprizle karşılaşacağını düşünüyorum. HDP'nin barajı aşma olasılığı sıfır değil, ama çok zayıf.
Demirtaş'ın AK Parti karşıtı ve Taksim-Kabe mukayesesi, eşcinsel aday göstermesi, Diyanet ile ilgili söyledikleri Kürt seçmen üzerinde nasıl tesir bıraktı?
Kürtlerin büyük bir kısmı önceden de HDP'nin çizgisinden memnun değil ve zaten AK Parti'ye oy veriyor. Ancak HDP'ye oy veren Kürt seçmen bu seçimi kendi varlıkları açısından son derece hayati görüyor. Hiçbir şeyi değerlendirmeye almıyor ve sadece barajı aşmaya kilitlenmiş durumdalar. Yoksa bu durumu hoş karşılayacak bir kitle değil ama bu kesim şimdilik barajı aşma dışındaki konuları tolere ediyorlar.
HDP KUMAR OYNADI
Nedir o toleransın sınırı?
Bu tolerans 7 Haziran'a kadar geçerli olur ama eğer HDP barajı aşamazsa ben tabanda da tavanda da çok önemli krizler yaşanacağını düşünüyorum. Bütün stratejiler, söylemler daha fazla sorgulanmaya başlar. HDP büyük bir kumar oynadı ve bir hayale seçmeninin büyük bir kısmını ikna etmeyi başardı. Yapılan bütün bu hataları, hayalin büyüklüğü karşısında HDP seçmeni görmezden geldi ama bu hayal gerçekleşmediğinde bu tolerans da son bulacaktır.
Muhalefet hayal satıyor
CHP kendi kitlesine iktidar hedefini gösterebildi mi koalisyon vaadiyle?
Bu çok zavallı bir durum aslında. Muhalefet partilerinin hiç birinin tek başına iktidar olacağız demeye cesaretleri bile yok. Yürütülen kampanyaya baktığımızda seçmen üç muhalefet partisinin bir araya gelerek iktidar alternatifi oluşturacaklarına ikna edilmeye çalışılıyor. Ama görünen o ki, üç partinin bir araya geldiği bir durumda bile iktidar olacak sandalyeye ulaşamayacaklar. Ayrıca bu üç partinin birlikteliğine bazı seçmenlerin çok da olumlu bakmadığını biliyoruz.
MHP kolej partisi oldu
MHP çok enerjik bir kampanya yürütmüyor ama oyları üzerinde en çok spekülasyon yapılan partilerden biri. MHP ne durumda?
MHP oylarını bir miktar arttırdı. Seçim sonrası MHP'de bir sorun yaşanması ihtimalini görmüyorum. Beşiktaş için kolej takımı denir MHP de onun gibi 'Kolej Partisi' oldu. CHP'de de çok sorun olacağını zannetmiyorum.
KLIÇDAROĞLU İSTİFA ETMEZ
Kılıçdaroğlu son seçimden az oy alırsa istifa edeceğini söyledi. İstifa eder mi ?
Dedi ama onun istifa etmeye çok niyetli olduğunu düşünmüyorum. Çünkü bunu söylerken de yarım ağız söyledi.
Seçim kampanyaları ve vaatler seçmen tercihlerini ne ölçüde etkiliyor?
Aslında çok da yüksek bir etkiye sahip değil. Temel katkısı teşkilatı ve seçmeni motive edip sandığa götürmektir.