Haziran ayında öğrencileri zorlu sınavlar bekliyor. ÖSS, OKS, SBS ve DPY-B... Sınav öncesi alınan gıdaların da başarıya etkisi olduğunu ihmal etmemek lazım.
Kültür Yayıncılık Genel Yayın Yönetmeni Ali Rıza Bayzan, Haziran'ın bir anlamda sınav ayı olduğunu belirtiyor. Haziran ayında ÖSS, OKS, SBS ve DPY-B sınavları var. Bayzan, Haziran ayında öğrencilerin beslenmelerine daha çok dikkat etmeleri gerektiğini vurguluyor. Bayzan haber7.com için öğrencilere özel bir sınav ayı reçetesi çıkarttı.
Haziran ayında uygulanacak ÖSS, OKS, SBS ve DPY-B sınavlarının tarihleri şöyle:
- ÖSS, 15 Haziran 2008 Pazar günü saat 09.00'da başlayacaktır.
- 8. sınıflar için son kez düzenlenen OKS, 08 Haziran 2008 tarihinde Pazar günü saat 10.00' da yapılacaktır.
- 6. sınıfların SBS ve DPY-B sınavı 21 Haziran 2008 tarihinde Cumartesi günü saat 10.00' da yapılacaktır.
- 7. sınıfların SBS ve DPY-B sınavı 22 Haziran 2008 tarihinde Pazar günü saat 10.00' da yapılacaktır.
- 6 ve 7. sınıflar için ayrıca Devlet Parasız Yatılı-Bursluluk (DPY-B) sınavı yapılmayacak; girecekleri SBS sonuçları esas alınacaktır.
- 8. sınıflar için ayrıca Devlet Parasız Yatılı-Bursluluk (DPY-B) sınavı yapılmayacak; girecekleri OKS sonuçları esas alınacaktır.
- İlköğretim okullarının 5'inci sınıfı ile ortaöğretim kurumlarının 9, 10 ve 11. sınıflarında okuyan öğrencilerin Devlet Parasız Yatılı-Bursluluk (DPY-B) sınavı ise, 04 Mayıs 2008 tarihinde Pazar günü saat 10.00' da yapılacaktır.
Bayzan, beslenmenin beden sağlığının yanı sıra zekâ ve ruh sağlığı üzerinde de etkili olduğunu belirtiyor. Sınav yaklaştıkça öğrencilerin stres ve kaygılarının arttığını bu durumun aşırıya varması halinde zihinsel verimlilik üzerinde olumsuz etki yapabileceğine işaret ediyor. Bayzan, beslenme ilkelerine sadece sınava hazırlanan çocuklar için değil herkes için geçerli olduğunu ailecek uygulanması durumunda çok daha kolay olacağını belirtiyor.
Bayzan'ın ÖSS, OKS, SBS ve DPY-B sınavlarına hazırlanan öğrencilere beslenme konusunda önerilerde bulunduğu yazısını sunacağız.
BEYNİ ÇALIŞTIRAN BESİNLER
Beyin mükemmel bir yöneticidir. Tıpkı bir orkestra şefi gibi vücudumuzdaki sinir iletilerinin bir hücreden diğerine taşınmasını yönetir. Elbette beynimizin bu önemli görevi yapabilmesi için besine ihtiyacı vardır.
Vücudumuz sürekli olarak besinleri enerjiden ısıya, harekete, düşünceye, duygulara ve aktiviteye dönüştürür. Örneğin vücut ağırlığımızın sadece % 2-3ü oranında ağırlığı olan beyin, günlük aldığımız enerjinin % 30'nu harcar. O halde her gün yeterli enerji almanız gerekir.
Yediğimiz her şeyin besin değeri kan yoluyla tüm vücuda yayılmadan önce ilk olarak beyine gider. Beyin, hangi besinin ne kadar yararlı olacağını bildiği için bu konuda çok seçici davranır. Kan/beyin bariyeri denilen hücreler beyine giren tüm besinleri kontrol edip yararlı olanları kendine seçer. Kalanları kan yoluyla vücudun diğer taraflarına gönderir.
Beynin bu seçici işlevinden yola çıkarak yapılan araştırmalarda bazı besinlerin beyin verimliliğini artıran özellikler içerdiği kanıtlanmıştır. Son araştırmalarda ise gıdaların türü kadar miktar ve kalitesinin de zihinsel performansı ve insanın davranışlarını etkilediği daha belirgin olarak ortaya çıkmıştır.
Beynin performansı için en önemli öğün kahvaltı
Nitekim her gün düzenli olarak kahvaltı yapan kişilerin diğerlerine oranla daha başarılı ve verimli oldukları biliniyor. Kahvaltı alışkanlığı olmayan kişilerde konsantrasyon/odaklanma kaybı çok görülür. Kan şekerinin yeterli düzeyde olması, öğrenme ve hatırlamayı da içine alan birçok beyin fonksiyonu ve davranışı düzenler. Sabah kahvaltısı yapılmadığında, beyne enerji sağlayan kan şekeri en alt düzeyde kalır. Vücut kendi dokularını tüketmeye başlar.
Yalnızca çay veya kahve içmek uykuyu açsa bile vücuda enerji ve besin öğesi sağlamaz. Üstelik çay ve kahve, daha sonra alınan bazı besinlerin vücutta kullanımına engel olur. Böylece kişi bir süre sonra kendini yorgun hissetmeye başlar. Ayrıca kahve, matematiksel ve mantıksal becerileri de olumsuz yönde etkiler. Yoğun bir güne başlarken; peynir, süt, yumurta gibi protein içeren besinlerden oluşan bir kahvaltı, şekerli çay ve simitten oluşan bir kahvaltıya kıyasla daha iyi sonuç alınmasını sağlar. Çökelek peyniri, stresi azaltma konusunda oldukça etkili.
Sabahları geç kahvaltı ediyor ya da kahvaltıyı ihmal ediyorsanız, o zaman mevsimlik meyve, meyve suyu ve bir bardak ılık su almayı alışkanlık hale getirin. Sabah bir tatlı kaşığı bal veya bir avuç siyah üzüm zihin aktivitenizi canlandırır. Fesleğen, limon, balık ve karabiberin zihin açma özelliği vardır.
Meyveler aç karnına yenmelidir; çünkü meyve midede değil ince bağırsakta sindirilir. Mide dolu ise meyve midede kalır ve mayalanır. Piyasada satılan meyve suları tercih edilmemelidir; Çünkü doğallığını kaybedip, asidik karaktere dönüşmüştür. Taze sıkılmış meyve sularını tercih edin.
Odaklanmak İçin Ceviz, Fındık
Bir konuya odaklanma için ceviz, fındık, fıstık, soğan ve karides gibi yiyeceklerin yenmesini öneriliyor. Ceviz, fındık, fıstık gibi yiyecekler hem sinirleri kuvvetlendirir hem de beyindeki haber alma maddelerinin oluşumunu hareketlendirirler.
Soğan, aşırı yıpranmaya, fiziksel yorgunluğa karşı kanı sulandırır, beyin oksijeni daha iyi alır. Karides, beyin besinidir. Vücuda önemli omega 3 yağ asitleri sağlar. Dikkat verme süresini daha uzatır.
Lahana Stressiz Öğrenmeyi Sağlar
Lahana, tiroit bezlerinin aktivitesini yavaşlattığı için daha stressiz öğrenmeyi sağlar. Stresin getirdiği atıştırma krizlerinde, düşük kalorisi sayesinde bol bol çiğ olarak yenebilir. Limon, portakal, C vitamininden dolayı canlandırır, algılama yeteneğini artırır. Çalışma ve sınav öncesi, limonata veya portakal suyu için.
Ezber İçin Havuç
Hafızayı güçlendirmek için de havuç, kimyon, avokado gibi yiyecek ve baharatların tüketilmelidir.
Yeni Fikirler Üretmek İçin Zencefil, Kimyon
Yaratıcılığın geliştirilmesi için zencefil yenmesini önerilir. Zencefil alındığı zaman kan sulandığı için vücutta daha serbest akar, beyin oksijenle beslenir. Kimyonun da içerdiği uçucu yağlar bütün sinir sistemini uyarır. Aniden bir fikre, bir buluşa ihtiyacı olan kimyon çayı içmelidir. Çay, bir fincana iki tatlı kaşığı dolusu kimyon eklenerek yapılabilir dedi.
Mutluluk İçin Çilek
Küçük bir kâse çilek, stresi gidererek mutluluk verir. Muz da serotonin maddesi içerdiği için mutluluk verir. Kırmızı biberdeki aroma maddelerinin de vücudun mutluluk hormonu salgılanmasını sağlamaktadır.
Stresliyken Çikolata Yemeyin Kolalı İçecekler İçmeyin
Çikolatayı seyrek, meyveyi sık yiyin. Arada bir az miktarlarda çikolata yenmesi stresi azaltır; ama fazla yendiğinde kan şekeri önce artar, sonra hemen düşer. Sonuçta yorgunluk ve tatlılara karşı istek ortaya çıkar. Buna karşılık meyve veya kepek, çavdar ürünleri organizma tarafından daha yavaş enerjiye dönüştürülür, kan şekerinin dengesi bozulmaz.
Stresliyken yenen çikolata, hamur işi, tatlı gibi besinler, kola, kahve gibi içecekler çok miktarda şeker ve kafein içerdikleri için sinirleri bozar.
Strese Karşı Balık
Somon balığı, içeriğindeki Omega 3 yağ asidi sayesinde, beyin, mutluluk hormonu olarak bilinen serotonin üretiyor. Somon dışında, uskumru ve sardalye gibi diğer yağlı balıklar da benzer etkiye sahip.
Anti-stres için Süt ve yeşillikler
Stres, vitaminlere ve minerallere olan ihtiyacı arttırır. Önemli anti-stres maddeleri mineral olarak kalsiyum (süt ürünlerinde, yeşil sebzelerde) ve magnezyumdur (kepek, çavdar, baklagiller, bal kabağı ve ayçiçeği çekirdeği). B vitaminleri grubu aynı zamanda sinir vitaminleri olarak adlandırılır. B vitaminleri ette, balıkta, kepek çavdar ürünlerinde ve koyu yeşil sebzelerde bulunur. Ispanak, kaygı ve depresyona karşı etkili birçok mineral barındırıyor.
Üç öğün yiyin
Birden aşırı miktarda ve yağlı yemekler uykunuzu getirir. Enerjinizi uzun süre korumak ve aynı düzeyde tutmak için günde üç öğün ve uygun miktarlarda yenmelidir.
Kahveyi fazla içmeyin
Kahve: Kafein ile uyarıcı etki yapıyor, mutluluk ve "öfori" duyguları yaratıyor. Ancak aşırı miktarda tüketildiğinde depresyon ve yorgunluk nedeni oluyor. Günde bir iki fincandan fazla kahve kalp çarpıntısına, huzursuzluğa, geç saatlerde de uykusuzluğa, korku ve endişeye neden olur. Alkol ise ertesi sabah unutkanlığa neden olur.
Unutkanlığı Önleyen Besinler
Yeşil yapraklı sebzeler, soya fasulyesi, yumurta sarısı, lahanagiller ve sakatatlar unutkanlığa karşı birebirdir.
Yürüyüş ve egzersiz yapın
Sağlıklı beslenmenin yanı sıra sabah ve akşam 30'ar dakikalık yürüyüş yapmak çok faydalıdır. Ayrıca beynimizin de yeterli oranda oksijen alması için egzersize ihtiyacı var. Bu nedenle boş zamanlarınızda bilmece ve bulmacaya vakit ayırın. Beyin jimnastiği dikkatinizi geliştirip hafızanızı güçlendirecektir.