Sigorta sektörünün büyük sıkıntısı olan uzun ve maliyetli sigorta davaları yerine, Sigorta Tahkim Komisyonu kısa süreli ve düşük maliyetli çözüm alternatifi sunuyor.
Sigorta Tahkim Komisyonu Müdürü Metin Karacan, Anadolu Ajansı muhabirine yaptığı açıklamada, kasko sigortası olan kişinin herhangi bir hasar esnasında sigorta şirketinden olumlu veya yeterli cevap almadığı zaman artık uzun sürenmahkemeler yerine başvurabilecekleri bir yer olduğunu söyledi.
Bu başvuracakları yerin 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile kurulan ve Hazine Müsteşarlığı'nca denetlenen komisyon olduğuna işaret eden Karacan, sigorta davalarının çok uzun sürelerde çözümlendiğini ve bu alanda özel bir mahkemebulunmadığını kaydetti.
Karacan, ''Uzun süren mahkemeler, mahkememasrafları, yüksek avukat ücretleri artık tarihe karışacak'' dedi.
Herhangi bir sigorta davasının 2 yıldan önce çözümlenmediğini ifade eden Karacan, ayrıcamahkemelere başvururken sigortalıların ''Başvurmaya değer mi? Hasar tutarı için böyle zahmete gerek var mı?'' diye düşündüğünü anlattı.
Karacan, komisyonun 2 yıl önce kurulduğunu hatırlatarak, şöyle devam etti:
''2 yıldır faaliyet gösteren Sigorta Tahkim Komisyonu, sigortacılık sektörünün uzmanlarınca atılmış en önemli adımlardan biri olarak gösteriliyor. Tahkim Komisyonu sadece tüketici lehine karar almak için kurulmuş değil. Böyle bir algı yanlış olur. Biz tarafsız bir kurumuz. Asıl amacımız uzun yıllar süren mahkeme kararlarını beklemek yerine kısa sürede konuyu açıklığa kavuşturmak. Komisyon tamamen şeffaflık üzerine kuruldu. Bu yüzden hakem kararlarını da 3 aylık sürelerde gizlilik şartları çerçevesinde açıklıyoruz. Tabii açıklarken şirket ve vatandaş isimlerini gizli tutuyoruz.
Komisyon'a Türkiye'de ihtiyaç vardı. Türkiye'de yargı süreci çok uzun. Ayrıca sigortacılık ihtisasmahkemesi yok. Mahkemeler oldukça masraflı. Öte yandan gelişmiş ülkelerin pek çoğuna baktığınızda da benzer komisyonlar mevcut. Avrupa'da, ABD'de neredeyse sigorta davalarının yüzde 90'ı komisyon benzeri mekanizmalarda çözülüyor. Sadece isimleri değişik, işlevleri aynı. Fransa'da arabuluculuk sistemi, İngiltere'de ombudsmanlık ve Amerika'da da tahkim sistemi var. Bu konular giderek mahkemelerden sıyrılmaya başlıyor. Bizim de temel çıkış gayemiz bu oldu.Sigorta şirketleriyle herhangi bir uyuşmazlık yaşandığında artık mahkemeye başvurmak yerine bu komisyona başvurulabilecek. Tabii ki mahkeme de bir tercih. Bugün İstanbul mahkemelerinde,davalarda ilk tarih 4 ay sonraya veriliyor. Mahkemeler çok yoğun. Mahkemelerde davalar en az 2 yılda karara bağlanırken komisyon en fazla 4 ayda ortalama ise 2 ayda başvuruları çözüme bağlıyor.''
BAŞVURULAR 60 GÜNDE SONUÇLANIYOR
Metin Karacan, Komisyon tarafından şu ana kadar 2 bin 150 kararın taraflara gönderildiğini kaydetti.
Türkiye'nin her bölgesinden başvuru yapıldığını belirten Karacan, komisyona posta yoluyla, şahsen veya internetten başvuru kabul ettiklerini şu ana kadar ise 79 ilden başvuru aldıklarını dile getirdi.
Başvuru oranının henüz istediklerini düzeyde olmadığını da aktaran Karacan, başvuru yapıldığı andan itibaren 15 günlük inceleme süresinin başladığını, raportörlerin bu sürede taraflardan gerekli belgeleri istediklerini, dosyaların hazırlanıp belgeler klasörlenerek raporla birlikte hakeme verildiğini anlattı.
"40 BİN LİRAYA KADAR OLAN KARARLARA İTİRAZ HAKKI YOK"
Karacan, ''Bundan sonra hakemin 4 aylık süresi başlıyor. Şimdiye kadar 4 ayda sonuçlananbaşvuru yok gibi. Ortalama 60 günde başvurular sonuçlanıyor. Hakem bu sürede kararını veriyor ve bize gönderiyor. Biz de kararları taraflara tebliğ ediyoruz. Böylece sonuçlanıyor. Hakemin kararı da kesindir. 40 bin liraya kadar olan kararlarda itiraz, temyiz şansı yok. Taraflar bu kararı kabul etmek durumunda. 40 bin liranın üzerinde ise sadece Yargıtay'a gidilebilir'' diye konuştu.
"ÜYE SİGORTA ŞİRKETLERİ SEKTÖRÜN YÜZDE 97'SİNİ OLUŞTURUYOR"
Şu an komisyona 51 sigorta şirketinin üye olduğunu dile getiren Karacan, komisyonun üyelerin sigorta sektörünün yüzde 97'sini oluşturduğunu bildirdi.
Sigorta şirketlerinin komisyona yıllık aidat ödediğini de bildiren Karacan şirketlerin üye olmasının onlara bir nevi kar sağladığını, hem uzayan mahkeme sürelerinin, hem mahkeme masraflarının bu şirketlere ağır yük getirdiğini kaydetti.
Karacan, şikayetlerin büyük bir kısmının sektörün prim üretimiyle paralel oranda olduğunu kaydederek, ''Yani şikayetlerin yüzde 43'ü trafik kazaları branşında, bunların dışında kasko, yangın, sağlık, nakliyat, makine branşı da var. 2010'da 1.269 başvuru vardı, 2011'de ise 1.857'ye ulaştı. Bu yılın ilk üç ayında da 542 başvuru oldu. Yıl sonuna kadar 2 bin 500 civarı bir başvuru öngörüyoruz'' dedi.
Başvurularda sigortalının lehine çözülen dosyalara da işaret eden Karacan, vatandaşın talebinin tamamen kabul edildiği başvuruların oranının yüzde 28, tamamen reddedilmeyen başvuruların oranının ise yüzde 38 olduğunu belirtti.
"KÖYLERDEN BİLE BAŞVURU VAR"
İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere büyük şehirlerden yapılan başvurunun yüzde 58 olduğunu aktaran Karacan, ''Bölge olarak da başvuruların yüzde 49'u Marmara'dan. İç Anadolu ve Ege'den yüzde 13, Akdeniz'den yüzde 10. Güneydoğu Anadolu'dan yüzde 5, Doğu Anadolu'dan da yüzde 3. Bu durum tabii poliçe sayılarıyla ilgili. Doğu ve Güneydoğu'dan da azımsanmayacak düzeyde bir başvuru alıyoruz. Örneğin, Van'ın bir köyünden şahsen başvuruda bulunanlar oldu. Bu tahmin edilmeyen bir durumdu'' diye konuştu.
Başvuru ücretlerine de değinen Karacan, ''Başvuru ücretleri çok düşük. Bu ücretleri sırf sistemin suistimal edilmemesi amacıyla alıyoruz. Hatta başvuran haklı çıkması halinde bu ücreti geri alıyor. 0-5 bin lira arasındaki uyuşmazlıklarda 35 lira, 5-15 bin lira arası 100 lira, 15 bin liranın üzerindeki tüm uyuşmazlıklarda da 250 lira başvuru ücreti alıyoruz. Bunun dışında herhangi bir tebligat masrafı falan alınmıyor. Evrak ücreti falan da yok'' şeklinde konuştu.
"HAKEMLERİN KARAR VERİRKEN TARAFLI DAVRANMALAI İMKANSIZ"
Komisyon hakemleri hakkında da bilgi veren Karacan hakem olmak isteyenlerin ilk başvuruyu Kanun'un istediği belgelerle birlikte komisyona getirmesi gerektiğini söyledi.
Karacan, şöyle devam etti:
''Komisyon olarak ön değerlendirme yapıyoruz, uygun gördüklerimizi Hazine Müsteşarlığı'na gönderiyoruz. Orada da değerlendirmeden geçiyor ve bize olumlu yanıt verilirse biz de hakem listesine kaydediyoruz. Başvuruları karara bağlayan hakemlerimiz alanının uzmanı ve Hazine Müsteşarlığı'nca çok sıkı bir inceleme sonunda kendilerine bu unvan veriliyor. Sicilleri çok temiz. Karar verirken taraflı davranmaları imkansız. Zaten buna ihtimal bırakmıyoruz. Şu an kayıtlı 150 hakem var. 600 kişilik başvuru oldu. Bunların bir kısmını biz, bir kısmını ise Hazine Müsteşarlığı eledi. Başvurusu kabul edilen hakem sayısı 150'ye düştü. Hakemler; öğretim üyeleri, Hazine Müsteşarlığı'nda halen fiilen sigortacılık bölümünde çalışan uzmanlar, eski Yargıtay mensupları; ticaret mahkemesinde çalışmış hakimler ve sektör duayenlerinden oluşuyor. 9 ilde hakemimiz var. Hakemler bağımsız çalışıyorlar ve dosya başına ücret alıyorlar. Maaşlı değiller. Dosyayı geri çevirme gibi itiraz şansları da yok. Komisyonun da hakem kararına etkisi yok. Biz sadece kararları taraflara tebliğ ediyoruz. Hakemler üzerine kurulmuş bir sistem. Aksi bir davranışta bulunan hakeme sert yaptırımlar var. Birçok dosyada tek bir hakem karar vermiyor. 3 kişilik hakem heyeti atanıyor. Sürekli aynı heyet yok. Bu hakemler tamamen listeden rastgele atanıyor. Bunlar birbirlerini tanımadığı gibi sigortalı da sigorta şirketi de bu hakemleri hem tanımıyor hem de hakemlere ulaşma şansları yok denecek kadar az. Hakem bulunmayan ilden başvuru olunca hakem o bölgedeki mahkemelerin bilirkişilerinden faydalanabiliyor. GSM operatörlerinden bilgi alınabiliyor. Tamamen mahkeme gibi davranılıyor. Bütün devlet ve özel kurumlarından bilgi talep edilebiliyor. Bu hakemlerin kanuni hakkı aynı zamanda.''
Karacan, komisyonun çok şeffaf çalıştığını, Hazine Müsteşarlığı'nın ilgili biriminden ve Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği'nden komisyonda üyelerin bulunduğunu ve müsteşarlıkça sürekli denetlendiğini belirterek ''www.sigortatahkim.org'' adresinden gerekli bütün bilgilerin alınabileceğini sözlerine ekledi.