TBMM'de önceki gün kabul edilen düzenlemeyle SSK ve Bağ-Kur prim borçlarına af geldi. İstihdam Paketi'ne eklenen bir maddeyle SSK ve Bağ-Kur'a 31 Mart 2008'e kadar olan borçlar yeniden yapılandırma kapsamına alındı. Yapılandırma kapsamında borçlarını 3 ay içinde ödeyenlerin faiz borçlarının yüzde 85'i silinecek.
Borçların 1 yıllık süre içinde ödenmesi halinde faizin yüzde 55'i, 2 yıllık süre içinde ödenmesi halinde de yüzde 30'u kaldırılacak. 2006 yılında çıkarılan önceki afla borcunu taksitlendirdiği halde ödemesini yapmayanlara da yeni bir hak getiriliyor. Aftan yararlanmak isteyenler 2 ay içinde başvuracak. TBMM'den yeni geçen kanun Cumhurbaşkanı'nca onanıp Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek.
2006 yılında 5458 sayılı kanun kapsamına giren borçlarını yeniden yapılandırdıkları hâlde bu yapılandırmaları bozulmuş olan borçluların, bu imkanı devam ettirmelerinin sağlanması ve böylelikle kurum alacaklarının tahsili amaçlanmakta. Buna göre; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na eklenen geçici 23. madde ile 2006 yılında 5458 sayılı kanun ile prim borçlarını taksitlendiren işverenler ve Bağ-Kur'lular için yeni bir hak daha getiriliyor.
Yapılandırmalar canlandırılıyor: Borç taksitlendirmelerini düzenli ödemediği için yapılandırma hakkını kaybedenlerin taksit hakları, iki ay içinde müracaat etmek şartıyla yeniden canlandırılacak.
Hacizler kaldırılıyor: Öte yandan, 'borç yapılandırması iptal oldu' gerekçesiyle mallarına haciz uygulanan kişilerin, ilgili kanun çerçevesinde yapılandırılan borçlarından vadesi geçen taksitlerinin tümünün ödenmesi durumunda söz konusu hacizleri kaldırılacak.
Bağ-Kur'lular sağlık hakkına kavuşacak: Bağ-Kur'lular ise sağlık haklarına kavuşabilecek, yine kabul edilen metinde şu hüküm bulunuyor: "1479 ve 2926 sayılı kanunlar kapsamındaki sigortalılar veya bunların hak sahipleri, ödeme vadesi geçmiş taksitleri ile 1.4.2006 tarihinden sonraki süreye ilişkin prim borçlarını ödemeleri ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki taksit ve cari ay primlerine ilişkin ödeme yükümlülüklerini yerine getirmeleri durumunda sağlık sigortasından yararlanmaya başlatılır."
Davalardan feragat gerekiyor: Bu haklardan yararlanabilmek için düzenleme ile davalardan feragat edilmesi gerekiyor. 'Yeni getirilen haklardan yararlanmak üzere başvuran borçluların, kapsama giren borçları nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu'na yaptıkları itirazlardan ve yargı nezdinde sürdürdükleri davalardan feragat etmeleri ve ihtilaf oluşturmamaları şarttır.' denmekte.
Yeni borçlular ile isteğe bağlılara da af geldi: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na eklenen geçici 24. madde ile;
SSK'ya borçlu olanların, 2008 Mart ve önceki dönemlere ilişkin sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası, sosyal yardım zammı borçları,
31.3.2008 tarihine kadar bitirilmiş olan özel bina inşaatı ile ihale konusu işlerden Sosyal Güvenlik Kurumu'nca yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda yeterli işçilik bildiriminde bulunulmadığı anlaşılanların fark işçiliğine ilişkin borçları,
İsteğe bağlı sigortalıların 2003 Mayıs ile 2008 Mart dönemleri arasında isteğe bağlı sigortalılıklarının devam ettiği süre içindeki prim borçları,
Avukat-noter ve yurtdışına işçi götüren müteahhitlerin, topluluk sigortasına tabi olanların 2008 Mart ve önceki dönemlere ilişkin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ait prim borçları,
1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu ile, 2926 sayılı Tarım Bağ-Kur Kanunu gereğince, sigortalı olanların 31.3.2008 tarihine kadar olan prim ve sosyal güvenlik destek prim borçları kanunun yürürlük tarihinden itibaren 2 ay içinde müracaat edilmesi halinde peşin olarak veya 24 aylık taksitler halinde ödenebilecek.
Peşin ödeyen avantajlı çıkacak: Peşin ödeme yolunun tercih edilerek borç aslının tamamının ve başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının yüzde on beşinin başvuru tarihini takip eden bir ay içinde ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammının kalan yüzde seksen beşi silinecek.
Taksitlide de avantaj var: Taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi halinde, borç asıllarına başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının; 12 aya kadar taksitlendirmelerde yüzde elli beşi, 12 aydan çok taksitlendirmelerde yüzde otuzu silinecek.
Taksitlerini aksatanlara fazla ödeme: Borçlular, borç türü bazında taksitlendirilmiş borçlarıyla ilgili ödeme yükümlülüklerini bir takvim yılında üç defadan fazla yerine getirmemeleri veya eksik yerine getirmeleri ya da bir takvim yılında üç defaya kadar ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarını en geç son taksiti izleyen ayın sonuna kadar gecikilen her ay için devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faiz oranına 1 puan eklenmek suretiyle bulunacak faiz oranının bileşik bazda uygulanması sonucunda hesaplanacak faiz miktarı ile birlikte ödememeleri halinde, taksitlendirme haklarını kaybedecek. Taksitlendirme öncesi duruma dönülerek ödedikleri taksit tutarları sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre borçlarına mahsup edilecek. Bu arada, prim affından önce tahsil edilmiş gecikme cezası ve gecikme zammı, yanlış veya yersiz alınan tutarlar hariç iade ve mahsup edilmeyecek.
Borç yapılandırması bozulanlar peşin ödemeye geçebilir: 5458 sayılı kanun gereğince borçlarını zamanında ödeyenler ile en başta açıklandığı üzere 5458'e göre yapılandırmaları bozulmuş olanlar da peşin ödeme seçeneğini tercih edebilecek. Bu halde, daha önce 5458'e göre yapılmış olan tecil ve taksitlendirme veya yapılandırma işlemleri bozulacak. Bu kişilerin ödemiş olduğu tutarlar, sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre mahsup edildikten sonra belirlenen borçlarını peşin veya taksitle ödeyebilecek. Böylece daha önce borcunu yapılandırdığı halde ödemeyenler yeni imkandan yararlanacak.
Prim borcunu ödemeyene 5 puanlık indirim yok
Hükümet, Cumhuriyet tarihinin 20. prim affını çıkardı. Meclis'ten önceki gün geçen İstihdam Paketi'ne eklenen bir maddeyle SSK ve Bağ-Kur prim borcu bulunanlara yeni bir imkan daha getirildi. Buna göre borçların anaparasının üç ay içinde ödenmesi halinde gecikme faizlerinin yüzde 85'i silinecek. Borçların 1 yılda ödenmesi durumunda faizin yüzde 55'i, 2 yılda ödenmesi halinde de yüzde 30'u kaldırılacak. Daha önce yapılandırmaya başvurup borcunu ödemediği için yapılandırması bozulanlar da 6 ay içinde borçlarını öderlerse yeniden yapılandırma kapsamına alınacak. Buna göre Sosyal Güvenlik Kurumu'nun tahsil edemediği 23 milyar YTL yeniden yapılandırılacak. Bu miktarın 9,8 milyar YTL'si SSK, 13,5 YTL'sini de Bağ-Kur borçları oluşturuyor.
Hükümet, prim affı ile özellikle SSK primlerinde yapılan 5 puanlık indirimden yararlanmak isteyen işvereni hedefliyor. Zira SSK primlerindeki indirimden yararlanabilmek için işverenin prim borcunun bulunmaması gerekiyor. Prim affı ile halen borcu bulunan işverene yeni bir fırsat sunuluyor. Af kapsamında yapılandırmaya girip borçlarını ödeyen ya da taksitlendirenler prim indiriminden yararlanabilecek. Bu kapsamda yapılandırılacak 9,8 milyar YTL'den önemli bir kısmının tahsil edilmesi bekleniyor. Ancak daha önceki prim yapılandırmaları, afların beklenen sonucu vermediğini gösteriyor. Cumhuriyet tarihinin 19. prim affı uygulaması Nisan 2007'de tamamlandı. En başarılı af uygulaması olmasına karşın taksitlendirilen 10,5 milyar YTL'lik borcun ancak 4,2 milyar yeni lirası tahsil edilebildi. 2006'daki yapılandırma hariç tutulduğunda bugüne kadar çıkarılan prim aflarında tahsilat ancak yüzde 10'a ulaşabildi. 2003'teki afla da 18 milyar yeni liralık borcun ancak 2 milyarı tahsil edilebildi. Sık çıkarılan prim afları, sosyal güvenlik alacaklarının tahsil edilememesinin de en önemli sebeplerinden biri olarak gösteriliyor. Nasılsa af çıkıp faizlerin silineceğini düşünen SSK'lı işveren ile Bağ-Kur'lu esnaf, prim borcunu zamanında ödemek yerine biriktiriyor. Prim tahsilatı özellikle Bağ-Kur'da büyük sorun. Esnafın ancak üçte biri düzenli prim ödüyor. TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, prim affının amacına ulaşması için bu sürenin 1 yıl olması gerektiğini belirtti. Af çıkarılmasını doğru bulduklarını, ancak söz konusu düzenlemenin eksik olduğunu söyleyen Palandöken, "Şu an piyasada yaprak kıpırdamıyor. Affın kapsamı geniş tutulmalı. 3 ay gibi kısa bir zamanda birikmiş borçların ödenmesinin imkanı yoktur. 3 aylık süre 1 yıla çıkarılmalı." dedi.
'Erken ödeyenin suçu ne?'
Türk-İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu, af uygulamasının borcunu zamanında ödeyenleri olumsuz etkilediğini söyledi. Önceki yapılandırmanın taksitleri daha bitmeden yeni bir düzenlemenin doğru olmayacağını dile getiren Kumlu, "Sorunun çözümü için primini zamanında ödeyenlerin özendirilmesi gerekiyor." diye konuştu. Hak-İş Genel Başkanı Salim Uslu ise düzenlemenin çare olmadığı görüşünde. Türkiye'de ortalama 2 yılda bir 'prim affı' çıkarıldığını belirten Uslu, buna rağmen tahsilatın sınırlı kaldığını kaydetti. Bu tür düzenlemelerin iyi niyetli ve dürüst işverenlerin cezalandırılması anlamına geldiğini ifade ederken "2 yılda bir yapılan düzenlemeler, prim ödenmesine engel bir psikoloji oluşturuyor. Borcunu zamanında, tamı tamına ödeyenlerin suçu ne?" dedi. DİSK Başkanı Süleyman Çelebi de sık sık yapılan düzenlemelerin sürekli 'af gelecek' beklentisi oluşturduğunu kaydetti. Süleyman Çelebi, "İlla bir düzenleme yapılacaksa bu ilk kez prim borcu olanları kapsamalı." önerisinde bulundu. İsa Yazar, Ankara
Yeni işe alınan gencin primi devletten
İşsizliğe çare olması beklenen istihdam paketi, TBMM Genel Kurulu'nda önceki gece kabul edilerek yasalaştı. Düzenleme ile SSK primleri 5 puan indirildi. Bu imkandan yararlanabilmek için işverenin prim ve prime ilişkin borcunun bulunmaması gerekiyor. Yeni işe girecek kadınlar ile 18-29 yaş arasındaki gençlerin SSK primi, 5 yıl boyunca kademeli olarak İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak. SSK primlerinin ilk yıl yüzde 100'ünü, ikinci yıl yüzde 80'ini, üçüncü yıl yüzde 60'ını, dördüncü yıl yüzde 40'ını, beşinci yıl da yüzde 20'sini devlet ödeyecek.
Yeni yasayla bundan böyle özürlülerin primleri de Hazine tarafından karşılanacak. İş dünyasının ısrarla istediği istihdam paketi, işveren üzerindeki zorunlu istihdam yüklerini büyük ölçüde kaldırdı. Yasa ile eski hükümlü çalıştırma zorunluluğundan hem kamu hem özel sektör için vazgeçildi. Terör mağduru çalıştırma zorunluluğu ise özel sektör için kaldırıldı. Yasayla kreş ve emzirme odası kurma zorunluluğu yerine işletmelerin bu hizmeti satın alabilmesine imkan tanındı. 50'den fazla işçi çalıştıran işyerlerinde sağlık ve güvenlik birimi kurma, işyeri hekimi çalıştırma, iş güvenliğinden sorumlu teknik eleman görevlendirme gibi zorunluluklar da kaldırıldı. İşveren bu yükümlülüklerini hizmet alımı yoluyla yerine getirebilecek. Ayrıca 500 ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde spor tesisi kurma yükümlülüğü de ortadan kaldırıldı. 150 ve daha fazla kadın işçi çalıştıran işverenlere anaokulu açma yükümlülüğü getiren düzenlemeye son verildi.
İstihdam paketindeki bir maddeyle Güneydoğu Anadolu Projesi'ne (GAP) İşsizlik Fonu'ndan 1 milyar 300 milyon YTL'si bu yıl olmak üzere 5 sene boyunca kaynak aktarılacak. Bu miktar, Fon'daki devlet payının faizi kadar olacak. Ayrıca Özelleştirme Fonu'nda biriken tutardan, Fon'un 2008 yılı nakit fazlasının 1 milyar yeni liralık kısmı GAP'a ayrılacak. 1 Ocak 2009-31 Aralık 2012 tarihleri arasında Özelleştirme Fonu'nun nakit fazlasından 2 milyar 500 milyon YTL'lik kısmı GAP için kullanılacak. Bu paralar, enerji ve ulaştırma yatırımlarında değerlendirilecek.
Yasaya iş güvenliği konusunda da hükümler konuldu. Buna göre ağır ve tehlikeli işlerde bundan böyle mesleki eğitim almamış kişiler çalıştırılamayacak. Ayrıca asıl işveren ile taşeron şirket arasında kurulan ilişkinin yazılı yapılması şartı da getirildi. Böylece taşeron firmalarda çalışan işçilerden asıl işverenler de sorumlu olacak. Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılanlarla ilgili cezalar da artırılırken işyeri kurulmasıyla ilgili prosedürler hafifletildi. İsa Yazar, Ankara
İşsizlik maaşına 52 YTL zam geldi
İstihdam paketiyle İşsizlik Sigortası Fonu'ndan dağıtılan işsizlik maaşları da artırıldı. Buna göre söz konusu maaşın üst sınırı 435 YTL'den 487 yeni liraya çıktı. Yeni yasa, işsizlerin eğitimi için Fon'dan yıllık 300 milyon Yeni Türk Lirası kaynak aktarılmasını öngörüyor. Bu para ile işsizlere mesleki eğitim verilecek. Öte yandan belediyelerin açacağı meslek kursları izne tabi olacak. 'İl İstihdam Kurulları'nın adı 'İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları' olarak değiştirilecek. Bu kurullar, işlevsel hale getirilecek ve üye sayıları azaltılacak. Kurullar, illerinin mesleki eğitim ve istihdam politikalarını belirlemekle sorumlu olacak. Belediyeler, açacakları mesleki eğitim kursları için bu kurullardan izin alacak.
Zaman - Ziya Perver