DAKAR (AA) - Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye, Fransa'nın Afrikalı askerlere yaptığı Thiaroye Katliamı'nın unutulmaması ve toplumsal hafızadan silinmemesi için ellerinden geleni yapacaklarını söyledi.
Başkent Dakar'da, Fransa saflarında savaştırıldıktan sonra 1944'te Senegal'e dönen Afrikalı askerlerden oluşan piyade birliğine Fransa tarafından yapılan Thiaroye Katliamı'nın 80'inci yılında anma töreni düzenlendi.
Katliamın yaşandığı Dakar'ın Thiaroye banliyösündeki askeri kışlada Senegal Cumhurbaşkanı Faye'nin ev sahipliğinde düzenlenen törene, Gambiya Cumhurbaşkanı Adama Barrow, Gine Bissau Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embalo, Komorlor Birliği Cumhurbaşkanı Assoumani Azali, Gabon Cumhurbaşkanı Brice Clotaire Oligui Nguema, Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Veled Gazvani ve Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot katıldı.
Tören öncesinde Faye ve konuk liderler, Thiaroye'daki sembolik askeri mezarlığa çelenk bıraktı.
Sömürge döneminde Fransa saflarında savaştırılan Senegallilerin ailelerinin katıldığı törende, diplomatik temsilciler ve çok sayıda davetli de hazır bulundu.
Afrikalı askerlerden oluşan sömürge dönemi piyade birliği olan Senegalli Nişancılar'ın Fransa'ya katkılarına rağmen ırkçılığa, eziyete, ayrımcılığa maruz kaldığının altını çizen Faye, 2. Dünya Savaşı sonrası 1944'te Senegal'e dönen Senegalli Nişancılar'ın Thiaroye kışlasında savaş tazminatlarını talep ettikleri için kurşuna dizildiğini hatırlattı.
Faye, katledilen askerlerin anılarına kin ve intikam duygusu taşımadan sahip çıkmaları gerektiğini ifade ederek, bunun için uluslararası bir araştırma komisyonu kurduklarını belirtti.
Thiaroye'da öldürülen askerlerin tam sayısının hala bilinmediğini kaydeden Faye, Fransız kaynaklarında 30 ila 70 askerden bahsedilmesine karşın olayın tanıklarının ifadelerinde bu sayının yüzlerce olduğu bilgisini paylaştı.
Faye, bu kapsamda kurbanların mezarlarını tespit etmek ve olaya ilişkin Fransız arşivlerindeki belgeleri bulmak için Fransa'ya işbirliği talebinde bulunduklarını ve bu talebin de olumlu karşılandığını kaydetti.
- 16 Afrika ülkesiyle ortak adımlar
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un kendisine yazdığı mektupla Thiaroye'daki katliamı kabul ettiğini hatırlatan Faye, Fransa'nın bu adımından duyduğu memnuniyeti yineledi.
Faye, Senegalli Nişancılar'ın ve Thiaroye Katliamı'nın toplumsal hafızadan silinmemesi için ellerinden geleni yaparak, 16 Afrika ülkesiyle bir dizi adım atacaklarını belirterek, "Thiaroye'da Senegalli Nişancılar anısına bir anıt dikeceğiz. Senegalli Nişancılar üzerine çalışacak bir araştırma merkezi kuracağız. Senegalli Nişancılar'ın isimlerini cadde ve sokaklarımıza vereceğiz. Senegalli Nişancılar ve Thiaroye Katliamı'nı eğitim müfredatımıza ekleyeceğiz. Her yıl 1 Aralık'ı da Senegalli Nişancılar Günü olarak kutlayacağız." dedi.
Fransa Dışişleri Bakanı Barrot da konuşmasında, Fransa'nın Senegalli Nişancılar'a adil davranmadığını kabul ederek, Afrikalı askerlerin ikinci sınıf muamele gördüğünü söyledi.
Barrot, "Fransa, 1944'te Fransız askerlerini kurtaran kahramanların üzerine ateş açarak onları öldürdü. Hiçbir şey Fransız askerlerinin silahını kendi silah arkadaşlarına doğrultmasını haklı çıkaramaz." ifadesini kullanarak, Fransa'nın olaya ilişkin talep edilen tüm arşivleri Senegal'e teslim etmeye karar verdiğini anımsattı.
Fransa'nın, Thiaroye Katliamı ve Senegalli Nişancılar'a ilişkin her konuda Senegal ile çalışmaya hazır olduğu mesajını veren Barrot, iki ülke arasında birbirinin değerlerine saygılı yeni bir diyalog kurulması çağrısında bulundu.
- "Atalarımız Fransa'yı kurtarmak için canını verdi"
Törenden önce AA muhabirine konuşan 75 yaşındaki emekli gazi Hasan Mbaye da Senegal hükümetinin Thiaroye Katliamı'nın tanınması konusunda attığı adımlardan çok mutlu olduklarını söyledi.
Mbaye, "Atalarımız Fransa'yı kurtarmak için canını verdi. Onların hatırasını yaşatmalıyız. Thiaroye Katliamı'nın 80'inci yılında bu kapsamlı anmayı düzenlediği için Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye'e çok teşekkür ediyoruz." dedi.
Anma töreni için Fransa'nın Menton kentinden gelen "Senegalli Nişancılar Hatıra Derneğinde" görevli Françoise Baye da 2008'de kurulan dernek sayesinde Fransa'da Senegalli Nişancılar'a ilişkin faaliyetlerde bulunduklarını söyledi.
Baye, "4 yıllık çalışmamız sonucu Menton'da ölen ve isimsiz şekilde defnedilen 1137 Senegalli Nişancı'nın isimlerini tespit ederek her birine mezar taşı yaptırdık. Amacımız Senegalli Nişancılar'ın hatıralarına sahip çıkmak. Şimdi de Thiaroye Katliamı'na odaklanacağız." diye konuştu.
- Thiaroye Katliamı
İkinci Dünya Savaşı'nda Almanlarca esir alınan, ardından 1944'te Amerikalılar tarafından kurtarılan Batı Afrikalı askerlerden oluşan "Senegalli Nişancılar" ismiyle bilinen piyade birliği, Dakar yakınlarındaki Thiaroye Kışlası'na getirildi ve orada yaklaşık 2 hafta bekletildi.
Askerler, primlerini ve savaş tazminatlarını alıp köylerine gitmek istedi ancak Fransızlar söz verdikleri ödemeyi yapmadı.
Askerler haklarını talep etmek için toplandıklarında ise isyan çıkardıkları gerekçesiyle Fransız askerleri tarafından kurşuna dizildi.
Fransız arşivlerinde grubun "ayaklanma" çıkardığı iddiası yer alırken 30 ila 70 askerin öldürüldüğü kayıtlara geçti.
Fransız tarihçi Armelle Mabon, "Yerli savaş esirleri, işgal altındaki Fransa'nın unutulmuş yüzleri" başlıklı kitabında öldürülen askerlerin sayısının 400 olduğunu belirtiyor.
Askerlerin cesetleri topluca çukurlara atılsa da Thiaroye Kışlası'nda sembolik mezarlık da bulunuyor.