Amerikan Turk Ticaret Odasi (ATCOM) aylik egitim ve seminer programlari cercevesinde Amerika'da ve dunyada yakindan bilinen New Orleans Universitesi Ekonomi ve Finans Bolumu Baskani Prof. Dr. Kabir Hassan'i konuk etti.
Uluslararasi finans ve gelisme ekonomisinde uzmanlik yapan ve Amerikan Merkez Bankasi ve Islam Kalkinma Bankasi gibi kuruluslarda calisma ve danismanlik tecrubesine sahip Dr. Hassan, ATCOM uyelerine "Kuresel Krize Alternatif Cozum" adli bir konferans verdi.
Prof. Hassan Islam Bankaciligi ve Ekonomisinde onemli bir otorite olarak kabul edilmekte, bu konudaki gorus ve tavsiyelerini IKO, Harvard Universitesi ve Amerikan Disisleri Bakanligi gibi ulusal ve uluslararasi mercilere verdigi konferans ve seminerlerde, yazdigi saygin kitap ve makalelerde kamuoyuyla paylasmaktadir.
Prof. Hassan, ATCOM uyelerine verdigi konferansta kuresel krizin cikis nedenlerini anlattiktan sonra, uzmanlarin ortak goruslerinin soyle ozetlenebilecegini belirtti: Kuresel kriz ayni zamanda bir ahlak krizidir; Hirs, istismar ve yolsuzluk onemli nedenleridir; Zehirli kredileri verenler bunlari dis yatirimcilara satip aradan kaybolmuslardir; Bankalar yatirimcilari dogru bilgilendirmemistir.
Bunun sonucu cikan kuresel arizayi tamir etmek icin ulkeler toplam $7 trilyon harcamislardir. Dr. Hassan'a gore, bu buyuk krizden kar ortakligina dayali "Katilim Bankalari" en az etkilenmistir. Katilim bankalarinin neden krizden az zarar gordugune gelince, Prof. Hassan'a gore "bu bankalar faiz bazli calismadigindan, toksik urunlere yatirim yapmamislardir. Ayrica anlasilmasi zor, komplike ve muglak finansal urunlere Islam izin vermemektedir, dolayisiyle bu bankalar "finans muhendisligine"girismemis ve musterilerine karmasik urunler pazarlamamislardir".
Ayrica Dr. Hassan, Nobel odullu Fransiz ekonomist Maurice Allais'in krizlerden cikis yolu olarak sundugu onerilerin Islam'in temel prensipleriyle ortusdugunu bildirmektedir. Allais, faizlerin sifira dusurulmesini ve vergilerin de %2'ye cekilmesini tavsiye ediyor. Prof. Hassan'a gore bu onerilerin, Islam'in sifir faiz ve malin 40'da birinin (%2'sinin) zekat olarak verilmesinden hic bir farki yok. Zaten en son care olarak dunyada bir cok ekonomi, faizleri halihazirda sifir noktasina cekmis durumda.
Islam ekonomisi ve bankaciligi uzmani Dr. Hassan, bu bankalarin eger uzerlerinde calisilirsa onemli bir alternatif olabilecegine inaniyor ve bu inancini soyle savunuyor: Katilim bankaciligi teorik olarak cemiyet bankaciligi yapmakla gorevlidir; kendi cikarlarinin yaninda musterilerinin cikarlarini da gozetmekle yukumludurler; bu bankalarin herhangi bir yatirim yaparken gozetmesi gereken etik ve moral degerler vardir; mesela alkol, silah, domuz, pornografi ve tutun sektorlerine yatirim yapamaz, kredi acamaz. Bu bankalar kararlarinda sosyal adaleti temel almalidirlar.
Bir diger deyisle, sermaye birikimi de dagitimi da adil olmalidir. Bu tur bir sistem, borcla finasman yerine, ortaklik finansmanini ozendirmektedir. Dolayisiyle, firmalar bu sistemde cok borc biriktirememektedir. Bu kuresel krizde sisen balon ayni urunlerin sayisiz defa el degistirmesiyle olusmustur. Halbuki "katilim bankaciliginda" paradan para kazanmak degil, parayi uretken yatirimlara donusturerek kar elde etmek ozendirilmektedir. Almanya, Fransa ve Japonya gibi musluman olmayan ulkelerin bu sistemi alternatif bir sistem olarak tanimalari onemli gelismelerdir. Prof. Hassan su anki sisteme onemli bir alternatif olmasina ragmen bu bankacilik sisteminin hala gelismekte oldugunu ve tam anlamiyla alternatif olabilmesi icin onemli akademik calismalar yapilmasi gerektigini ve buyuk desteklere ihtiyac oldugunu vurgulamaktadir. Konferans soru cevap ve bir hatira fotografi alinmasiyla sona erdi.
Emre Gurel, Cherry Hill, New Jersey