Uluslararası piyasalarda ham petrol fiyatlarının düşmesine karşılık, akaryakıt şirketlerinin fiyat indirimine gitmemesi ve aynı fiyatları açıklaması, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'nu harekete geçirdi.
Enerji Üst Kurulu şeffaf bir piyasa yapısı için yeni yönetmelik çıkardı. 31 Ekim'de yürürlüğe girecek yönetmenliğe göre, rafineri ve dağıtım şirketleri, Avrupa'da olduğu gibi fiyat oluşumlarını kamuoyunun bilgisine sunacak. Üst Kurul, gerekli gördüğünde taban ve tavan fiyatı belirleyebilecek.
Ham petrol fiyatlarının 145 dolardan 80 doların altına kadar düşmesine rağmen akaryakıt şirketlerinin indirimi pompaya tam yansıtmaması ve 2005'te serbest fiyatlandırmaya geçilmesine rağmen akaryakıt dağıtım şirketlerinin aynı fiyattan ürün satmaları üzerine EPDK konuya müdahale etti. Üst kurulun 'Petrol Piyasası Fiyatlandırma Sistemi Yönetmeliği' Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlandı. Yönetmeliğe göre, petrol piyasasında fiyatlandırma, yerli ham petrolün fiyat teşekkülüne, olağanüstü hallerde taban ve tavan fiyat belirlemeye, tarife veya tavan fiyat oluşturmaya ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, piyasaya arz edilen mal ve hizmetlerin fiyatları serbestçe oluşacak. Petrol piyasasına sunulan mal ve hizmetlerle ilgili olarak, iletim, depolama, rafinerici ve dağıtıcı lisansları kapsamındaki faaliyetlerde, tarife, işleme lisansı kapsamındaki faaliyetlerde, fiyat listesi, bayilik (istasyonlu) lisansı kapsamındaki faaliyetlerde, fiyat ilanı esası uygulanacak. Tarife, fiyat listesi veya fiyat ilanı, her bir lisans için oluşturulacak. Karar, bunlara taraf olan tüm kişiler açısından bağlayıcı olacak. Tarife ve fiyat listelerinde çapraz sübvansiyon yapılamayacak.
Piyasada faaliyet gösteren; iletim, depolama, rafinerici ve dağıtıcı lisansı sahipleri, faaliyetlerini tarifelerine, işleme lisansı sahipleri, faaliyetlerini fiyat listelerine, bayilik (istasyonlu) lisansı sahipleri, akaryakıt teslimlerini fiyat ilanlarına göre yapmakla yükümlü olacak. İletim lisansı ile iletim tesisleriyle bağlantılı olan depolama tesislerine ilişkin depolama lisansı sahipleri, faaliyetlerini onaya tabi tarifelerine, rafinerici, dağıtıcı ve iletim tesisleriyle bağlantılı olmayan depolama tesislerine ilişkin depolama lisansı sahipleri, faaliyetlerini bildirime tabi tarifelerine göre yapacak.
Piyasada da iletim ve depolama tarifelerinde indirimler hariç olmak üzere, fiyat, rafinerici ve dağıtıcı tarifeleri ile fiyat listeleri ve fiyat ilanlarında, tavan fiyat esası uygulanacak. Fiyat listelerinin değişiklikleri, Petrol Piyasası Bilgi Sistemi Yönetmeliği hükümleri kapsamında, bildirim yükümlüleri tarafından yapılacak. Değişiklikler, bildiriminin yapıldığı günü izleyen gün başından itibaren uygulamaya girerek değiştirilinceye veya durdurulmasına kadar uygulanacak. İletim ve depolama tarifeleri ile akaryakıt toptan ve dağıtım fiyatlarına ilişkin en az, en çok ve ortalama veriler de EPDK'nın internet sayfası aracılığıyla kamuoyuna açıklanacak.
Piyasada faaliyetleri veya rekabeti engelleme, bozma veya kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğurabilecek nitelikte anlaşma veya eylemlerin piyasa düzenini bozucu etkiler oluşturması halinde, Üst Kurul kararıyla faaliyetlerin her aşamasında, bölgesel veya ulusal düzeyde uygulanmak için taban ve tavan fiyat tespit edilebilecek. Bu karar iki ay ile sınırlandırılıyor.
Her benzinci fiyat belirleyecek
Bayilik (istasyonlu) lisansı sahipleri; satışa sundukları akaryakıtların resmî isimlerini ve tavan fiyatlarını istasyonların ön cephesinde, yoldan açıkça görünür şekilde konulan ilan panosunda ilan etmekle, panoda yer alan akaryakıt türlerini satışa hazır bulundurmakla sorumlu tutuluyor. Her bir istasyonda, pompada satılan akaryakıtın resmî ismi ile fiyatı tespit edilecek. İlan panosunda yer alan tavan fiyatların üzerinde akaryakıt satışı yapılamayacak. Kullanıcılar tarafından dağıtıcı lisansı sahiplerine yapılabilecek ihbar ve şikayetlere ilişkin açıklamalar ile ücretsiz telefon numarası istasyonlara asılacak. Yerli ham petrol üreticileri ile rafinerici lisansı sahipleri arasındaki ham petrol fiyatına ilişkin uyuşmazlıklarla ilgili olarak, başvuru üzerine Üst Kurul tarafından inceleme ve değerlendirme başlatılacak. Kurum, gerekli gördüğü her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan isteyebilecek ve tarafları doğrudan görüşmeye çağıracak. Uyuşmazlık sonuçlanana kadar rafinerici lisansı sahipleri, yerli ham petrolü teklif ettiği fiyattan almaya devam edecek.