Amerikan petrol endüstrisinin devleri Exxon Mobil, C.Phillips, Chevron, BP ve Shell'in patron ve yöneticileri, hızla yükselen fiyatlar ve elde ettikleri yüksek kârlar konusunda Senato'da ifade verdi.
Petrol devleri, fiyat artışını küresel arzdaki daralmaya ve artan talebe bağladı. Ancak bir senatör, petrol şirketlerinin kârlılığının 4 kat arttığını belirterek arz ve talep ilişkisinin bu durumu izah etmekte yetersiz kaldığını söyledi.
New York Ticaret Borsası'nda ham petrolün varil fiyatının 133 doların üzerine çıkarak yeni bir rekor kırdığı gün Senato Adalet Komitesi'nin karşısına çıkan petrolün 5 devinin temsilcileri, Cumhuriyetçi ve Demokrat Partili senatörlerin sert eleştirileri ve sorularıyla karşı karşıya kaldı. 2008'in ilk çeyreğindeki toplam kârları 36 milyar doları geçen şirketlerin patronları, benzin fiyatlarındaki artışın kendi elde ettikleri kârlarla ilgili olmadığını belirterek, küresel arzdaki azalma ve artan talepten kaynaklandığını öne sürdü. Vermont Senatörü Patrick Leahy ise küresel arz ve talep ile ABD'de benzin fiyatlarının artışı arasında bağlantı tespit edemediklerini söyledi. Leahy, Exxon Mobil CEO'su Stephen Simon'a yılda kişisel maaşının ne kadar olduğunu sordu. Son bir yılda 40 milyar dolardan fazla kâr eden şirketin yöneticisi, yıllık maaşının 12,5 milyon dolar olduğunu açıkladı. Pennsylvania Senatörü Arlen Specter ise Exxon Mobil'in yıllık kârının, son beş yılda 11,5 milyar dolardan 40,6 milyar dolara yükseldiğine işaret ederek, bu keskin artışı izah eden bir sebep bulunmadığını kaydetti. Petrol şirketlerinin yöneticileri Kongre'ye, sektöre yönelik vergi artırımı girişimlerini durdurma çağrısı yaptı. Patronlar, benzin fiyatları artışında 'günah keçisi' yapıldıklarını ileri sürdü. Bu yaklaşıma tepki gösteren California Senatörü Dianne Feinstein, "Ufacık bir eleştiri karşısında bile hemen mağduru oynuyorsunuz. Ama kârınız her çeyrekte biraz daha katlanıyor." diye konuştu. Illinois Senatörü Dick Durbin ise patronlara, "Yüksek enerji fiyatları yüzünden ekonomik durgunluk tehdidi altında yaşıyoruz. Bize ne yaptığınızı görmekten hiç rahatsız olmuyor musunuz?" diye sordu. Senatörlerin patronlara sert tavırlarını ise Senatör Leahy açıkladı: "Mesele çok basit. Bizim temsil ettiğimiz insanlar fiyatlar altında eziliyor. Sizin temsil ettikleriniz kârlarına kâr katıyor."
Amerikan petrol endüstrisinin Senato Adalet Komitesi'nde sorgulandığı saatlerde de benzin fiyatları rekor kırmaya devam etti. Amerikan Otomobilciler Birliği (AAA) verilerine göre ülkede normal benzinin ortalama galon fiyatı geçen perşembe sabahı bir önceki güne göre 24 cent daha yükselerek 3,831 dolar oldu. New York Ticaret Borsası'nda ham petrolün varil fiyatı da 4 dolarlık bir sıçramayla perşembe sabahı 135 dolara dayandı. Böylece ham petrolün varil fiyatı son bir yılda iki katına ulaşmış oldu. Normal benzinin ortalama galon fiyatının en yüksek olduğu eyalet 4,133 dolar ile Alaska olurken, Connecticut 4,083 dolar ile ikinci sırada yer aldı. Normal benzinin en ucuz olduğu eyalet ise 3,649 dolar ile Arizona.
Karayoluyla seyahatin yaygınlaştığı yaz sezonu bu hafta sonu başladı. Memorial Day hafta sonuna girilmesiyle benzin fiyatlarındaki artış daha da hızlandı. Normal benzinin ülkedeki ortalama galon fiyatının 4 doları geçeceği artık ekonomistlerin çoğunun inandığı bir ihtimal. Ancak, yaz aylarının gelmesiyle normal benzinin ortalama galon fiyatının 6 dolara çıkabileceği endişesi yaşayanlar da var. Bu yeni tehdidin adı kasırga. 1 Haziran günü kasırga sezonu başlıyor. Uzmanlar, 'katastrofik bir kasırga sezonunun' benzin fiyatlarına roket etkisi yapacağı uyarısında bulunuyor. 2005 yılında art arda gelen Katrina ve Rita kasırgaları, ülkede benzin fiyatlarının iki hafta içinde yaklaşık iki kat yükselmesine sebep olmuştu. Kasırgaların etkili olduğu Meksika Körfezi sahilinde çok sayıda petrol kuyusu ve rafineri bulunuyor. Petrol endüstrisi uzmanı Peter Beutel, temmuz ayında Katrina şiddetinde bir kasırganın, fiyatları 6 dolara çıkaracağını iddia ederek, "Bu zor zamanda en az ihtiyacımız olan, bir kasırga." diye konuşuyor.
Zaman - Cemal T. Demir