New York Times gazetesinin önde gelen yazarlarından Thomas Friedman'dan Obama'ya 'Türkiye ile arayı düzelt' çağrısı..
New York Times gazetesinin önde gelen yazarlarından Thomas Friedman, İstanbul'dan kaleme aldığı yorum yazısında Türkiye'nin son dönemdeki uluslararası alandaki duruşunun analizini yaptı ve Obama yönetimine Türkiye ile ilişkilerini yeniden rayına orturtma çağrısından bulundu.
ERDOĞAN ORTADOĞU'NUN LİDERLİĞİNE SOYUNDU
Türkiye'nin son dönemde yüzünü Doğuya döndüğü hakkında çıkan yorumların o kadar basit olmadığının altını çizen Friedman, "Ankara yıllarca doğu ve batı arasında denge politikası güttü. Ancak Avrupa Birliği kalkıp, "Size kimse söylemedi mi? Biz Hristiyan klübüyüz. Müslümanları istemiyoruz" dedi. Zeki, Karizmatik ve pragmatik bir lider olan Erdoğan, baktı Mısır başıboş, Suudiler uyuyor, Irak çok narin, Suriye lider olmak için çok küçük, Ortadoğunun liderliğine soyundu. İsrail'e Hamas ve Filistinliler üzerinden çatarak Arap dünyasının en büyük lideri oldu. İsrail zaten insan hakları ihlalleri yüzünden eleştiriliyordu. Bana bir Türk diplomat, "Artık biz doğu ve batı arasında arabulucu değiliz, Doğu'nun sözcüsüyüz" dedi. Obama yönetimi Türkiye ile ilişkileri daha kötüye gitmeden, Erodoğan'ı Camp David'e davet ederek iki ülke arasıdaki olumsuz havayı temizlemesi iyi olur.
İşte Friedman'ın makalesi:
"Türkiye'yi, insanlarını, kültürünü, yemeklerini ve hepsinden öte modern yanını seviyorum. Avrupa ve Ortadoğu'nun birleştiği noktadaki modern, laik, Müslüman, demokratik olmaya çalıştığı gibi Arap dünyası, İsrail ve Batı'yla iyi ilişkilerini bulunan bir Türkiye fikrini seviyorum.
11 Eylül'den sonra "Bin Ladinciliğe" karşı Türk modelini panzehir olarak destekleyenlerden biriydim. Dahası, Türkiye'yi en son ziyaret ettiğim 2005 yılında, yetkililerle yaptığım tüm görüşmeler Ankara'nın Avrupa Birliği'ne (AB) üyelik çabaları üzerineydi. O yüzden, o günlerden bugüne gelip de, Türkiye'nin İslamcı hükümetini AB'ye değil de İsrail'in karşısındaki Hamas-Hizbullah-İran cephesine üye olmaya odaklanmış gibi görmek oldukça şaşırtıcı.
Peki nasıl bu noktaya gelindi?
Bir dakika bekle Friedman. Türk yetkililer bunun çok abartılı bir yorum olduğunu söylüyorlar.
Haklısınız. Abartıyorum ancak çok da değil. Son birkaç yılda Türkiye'nin içinde ve çevresinde ortaya çıkan güç boşlukları, Türkiye'nin İslamcı hükümetini Batı ile Doğu arasındaki denge noktasından saptırdı. Bunun çok ciddi sonuçları olabilir. Türkiye'nin dengeleyici rolü, dünya politikasında istikrar sağlayıcı en önemli faktörlerden biri. İstanbul'a gelince tüm bu boşluklar doğru biçimde doldurulmazsa Türkiye'yi kaybetme yolunda olabileceğimizi bana gösterdi.
HIRİSTiYAN KULÜBÜ
Türkiye'yi meşgul eden ilk boşluk AB'den kaynaklanıyor. Brüksel, Türklere 10 yıl boyunca AB'ye üye olmak istiyorlarsa hukuk, ekonomi, azınlık hakları ve sivil-askeri ilişkilerinde reformlar yapması gerektiğini anlattı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hükümetinin sistematik olarak yerine getirdiği reformlardan sonra ise Ankara'ya şu mesajı gönderdi: "Yoksa size kimse söylemedi mi? Biz bir Hıristiyan kulübüyüz. Müslümanlar giremez" AB'nin Türkiye'yi reddetme hatası, Ankara'nın İran ve Arap dünyasına yakınlaşmasında büyük rol oynayan temel faktörlerden biri.
ERDOĞAN'IN POPÜLERLİĞİ
Ancak Türkiye Güney'e bakmaya başladıkça, başka bir boşlukla karşılaştı: Arap-Müslüman dünyasında liderlik yokluğu. Mısır başıboş durumda, Suudi Arabistan uyuyor. Suriye çok küçük, Irak ise çok hassas. Erdoğan, Gazze ablukası konusunda İsrail'e karşı çok sert bir tavır alarak ve ablukayı aşmak isteyen Türk filosuna sessizce destek vererek, Türkiye'nin Arap dünyasında nüfuzunu ciddi derecede artırabileceğini fark etti.
Maalesef, Erdoğan'ın Arap ülkelerindeki popülerliği demokrasi, modernizm ve İslam'ın bir sentezini sunmasından değil, ancak İsrail'i işgali yüzünden yüksek sesle eleştirmesinden ve Filistin Devleti'nın kurulması için gerçekten çaba gösteren Filistin Yönetimi yerine Hamas'ı övmesinden kaynaklanıyor.
İSRAİL'İN ÇIKMAZI
Tel Aviv'in Filistin sorununu çözmede yaratıcılığını ortaya koyamaması, bir başka tehlikeli boşluğu oluşturuyor. Ancak Erdoğan'ın İsraillileri katiller olarak kınarken, Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından savaş suçları işlemekle hedef gösterilen Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir'i ve hükümeti oylarının yeniden sayılmasını isteyen binlerce İranlıyı öldürüp hapislere atan İran Devlet Başkanı Mahmud Ahmedincad'ı konuk etmesi çok rahatsız edici.
Son olarak, Türkiye'nin içinde bir boşluk var. Laik muhalefet partileri son 10 yılın büyük bir kısmında karışıklık içindeyken, ordu kayıt edilen telefon görüşmeleriyle yıldırılmış, hükümetin baskılarından yılan basın ise otosansüre başlamış durumda. Eylül ayında, Erdoğan hükümeti ülkenin en büyük, en nüfuzlu ve en eleştirel basın grubu, Doğan Yayın Holding'i dize getirmek için 2.5 milyar dolar (3.918 milyar TL) vergi cezası kesti. Aynı zamanda, Erdoğan yakın zamanda yaptığı konuşmalarda halk desteği sağlamak için İsraillileri katiller olarak lanse etti.
Sekizinci Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Körfez Savaşı ardından Camp David'e konuk olmuştu. Özal, dönemin ABD Başkanı George Herbet Walker Bush ile Türkiye ve ABD arasındaki stratejik işbirliği kapsamında özel görüşmelere yapmıştı.
VATAN