Türkiye’de ‘Laz’ kelimesiyle kurulan ilk dernek olan Laz Kültür Derneği ‘Skani Nena’ (Senin sesin- Senin dilin)’yı çıkardı. Bundan bir yıl önce Laz dili ve kültürüne ait değerleri incelemek, korumak ve bu dile ait her türlü zenginliği insanlara tanıtmak amacıyla kurulan Laz Kültür Derneği, ilk olarak 2009 yılı Lazca masa takvimini çıkardı. Daha sonra derneğin kuruluş çalışmalarıyla paralel ilerleyen toplantılar meyvesini vererek ‘Skani Nena’ yayın hayatına merhaba dedi. Normal dergi ebadında (A4), kapak hariç siyah beyaz yayınlanan derginin ilk sayısı 112 sayfadan oluşuyor. Lazca ve Türkçe olarak iki dilde hazırlanan ‘Skani Nena’ üçer aylık periyotla yayınlanacak. Abonelik sistemiyle dağıtılacak derginin yıllık bedeli 40 lira olarak belirlendi.
Lazca ve Laz kültürüne ait değerleri yaşatmak adına ciddi adımlar atmayı amaçlayan dergi sorumlusu Lazlar, dört bin yıllık geçmişi olan dilleri ve kültürlerinin göz göre göre yok olmasına seyirci kalamayacaklarını ifade ederken özellikle çocukluğunu Lazona’da geçiren ve şu anda orta yaşlarını sürmekte olan Lazlar’ı çalışmalara omuz vermeleri için çağrıda bulunuyor.
Lazca için bir milat: OGNİ / İlk Lazca dergi: OGNİ
Türkiye’de Lazca ve Laz kültürüyle ilgili çalışmalar bundan otuz yıl önce bir grup üniversite öğrencisinin gönüllü çabasıyla başladı. Bu isimlerin başında Laz dili ve kültürü üzerine yaptığı araştırmalar ve sözlük çalışmalarıyla tanınan İsmail Bucaklişi geliyor. İlk Lazca dergi aslında bundan on altı yıl önce 1993 yılının Kasım ayında yayınlandı. OGNİ (Anla-duy) adıyla yayınlanan bu ilk Lazca dergi ekonomik yetersizlikler yüzünden kapandı. Ardından bir süre MJORA dergisi yayınlandı. Bu arada Lazca kitaplar, sözlükler, araştırmalar, derlemeler, müzik kasetleri çıktı. Bir dilin ve kültürünü yok olmasının önüne geçmek için bunların hiçbirinin yetmeyeceğini, daha fazlasının yapılması gerektiğini gören Lazlar, bir dernek çatısı altında toplanarak 2008 yılının Mart ayında Laz Kültür Derneği’ni kurdular. Dernek, en önemli amacını Laz dili ve kültürü üzerine söylenecek ne kadar söz varsa hepsini söylemek şeklinde özetleyerek bu tarihte yola çıktı.
Skani Nena’nın ilk sayısından bazı başlıklar:
Dil ölümü – Kültürel erozyon
Lazona-s skidala – Lazona’da yaşam
Lazuri doviguram – Lazca öğreniyorum
Antik Kolkhis’te bir aşk hikayesi: Medea
Laz-Megrelce gün adları
Kandıra'da bir Laz köyü, Beylerbeyi
Lazca şairini yitirdi: Nurdoğan Abaşişi
Kültür emekçisi Lazlar üzerine…
Skani Nena’nın çıkış yazısından…
Bu kapı herkese açık…
Yolumuzun zor, uzun ve dikenli olduğunun bilincindeyiz, ama genlerimizde bulunan imece kültürünü harekete geçirerek büyük işler başarabiliriz. Laz Kültür Derneği ve Skani Nena, tam da bunun için var. Gelin dilimiz ve kültürümüz için gücümüzü birleştirelim. Bu kapı herkese açık. Önemli olan yapabileceklerimizi iyi analiz etmek, potansiyelimize uygun alanlar seçerek başarının yolunu açmak.
Laz kültürünün ‘ana sütüyle’ az olsa da beslenenler, hemen, şimdi harekete geçmezse bu imkanı tadamayan çocuklarımız için yarın çok geç olabilir. Bunun için Lazona’da doğup büyümüş, en azından çocukluğunu o topraklarda geçirmiş, şimdi orta çağlarını sürmekte olanlara büyük görev düşüyor.
Unutmayın! Dün sizi besleyen toprakların bugün size ihtiyacı var. Dilinize ve kültürünüze duyarsız kalmayın. Durun ve arkanıza bir bakın. Sizler belki de Lazca’yı ve Laz kültürünü yaşatmak için bir şeyler yapabilecek son kuşaksınız. Bu büyük sorumluluğu yüreklerinizde hissetmiyor musunuz? Evet, diyorsanız gelin bize katılın. Yapacağınız nitelikli çalışmalarla lazca’nın modern dünyadaki varlığına bir katkı da siz sunun. Türk ve dünya kamuoyuna Lazlar’ın kim olduğunu, daha doğrusu kim olmadığını anlatmamıza yardımcı olun. ‘Temel’ cenderesine sıkıştırılmaya çalışılan Lazların aslında ruhları yaşadıkları toprakların iklimine göre şekillenen neşeli, esprili, çalışkan, üretken ve yaratıcı insanlar olduklarını yüksek sesle haykıralım.
Haber: Filiz Hocaoğlu