Yakup Bulut / ANKARA
CHP ve MHP’nin talep ettiği 2012’de Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılmasının Anayasa’ya göre imkansız olduğu ortaya çıktı. 2012 başında yasalaşacak düzenlemeyle YSK, 2013’ten önce vatandaşın önüne sandık koyamıyor. CHP ve MHP 2012’de Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılması talebinde diretirken, AK Parti Hükümeti’nin Ocak ayında Meclis’e sevk edeceği yasayla 2012’de seçim yapılması ihtimali hukuken ortadan kalkacak.
En az bir yıl beklenmesi gerek
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin esas ve usullerini ortaya koyan tasarı Hükümet tarafından Ocak ayının ilk haftası Meclis’e gönderilecek. Meclis Genel Kurulu’nda 2012 bütçesinden sonra hemen görüşülecek olan düzenleme, Cumhurbaşkanının halk tarafından seçiminin nasıl olacağına yönelik işlemleri düzenleyecek. Ancak Anayasa’nın “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz” şeklindeki 67. maddesi gereği, bu seçim düzenlemesi 1 yıl içinde uygulanamayacak. Böylece bu düzenleme, 2013’ten önce uygulanamayacak.
2012 içinde seçim ihtimali yok
2007’de getirilen 5 yıl düzenlemesine rağmen, uygulamanın detaylarını belli edecek yasaya göre işlem yapabileceklerini ifade eden YSK kaynakları, 2012 yılına girildiği andan itibaren, 2012 içinde herhangi bir Cumhurbaşkanlığı seçimi ihtimali olmadığını ifade ediyor. Yetkililer, YSK’nın yasaya göre işlem yapabildiğini, bu yasanın da yürürlüğe girdiği tarihten 1 yıl sonraya kadar uygulanamayacağını kaydetti.
İstense de hukuken imkansız
Böylece 7 yıllığına seçilen Cumhurbaşkanı Gül’ün görev süresini 5 yılda sonlandırmak isteyen muhalefet Anayasa engeline takılacak. YSK, CHP ve MHP’nin “5 yıl” görüşünü uygulamak istese dahi hukuken, 2012 içinde bir uygulamaya gidemeyecek.
Hükümet son noktayı koydu
2007’de referandumla kabul edilen düzenlemenin detaylarını netleştirecek Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin esas ve usullerini ortaya koyan tasarıyla, mevcut Cumhurbaşkanıyla ilgili durum da açıklığa kavuşturulacak. Böylece 2014 yılına kadar Çankaya Köşkü’nde kalacak Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görev süresiyle ilgili tartışmalar da son bulacak. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, “Bizim bu konudaki düşüncemiz, Cumhurbaşkanımızın bu süresinin 7 yıl olması istikametindedir” diyerek tartışmaya noktayı koymuştu.
Yapılacak iki değişiklikle sorun bitecek
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün görev süresinin 7 yıl mı, 5 yıl mı olacağı konusundaki düğümü yeni yılda Meclis gündemine gelecek Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu Tasarısı çözecek. Daha önce Meclis’e sunulan ve kadük olmaması için yeniden Meclis Başkanlığı’na sunulan tasarıda bazı değişiklikler yapılarak yeniden gündeme alınması uygun bulundu. Gül’ün görev süresiyle ilgili olarak 7 yıl konusunda ağırlıklı görüş bildiren AK Parti’nin tasarıya 2014’te yapılacak seçim sürecinin ne zaman başlayacağına ilişkin ibare koyarak sorunu çözmesi bekleniyor. Tasarı, Ocak ayı içinde masaya yatırılacak. İşte tasarının getirdiği düzenlemeler:
En fazla iki defa seçilebilecek
Cumhurbaşkanı seçimleri beş yılda bir yapılır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Cumhurbaşkanı seçimi, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki altmış gün içinde; makamın herhangi bir şekilde boşalması halinde ise boşalmayı takip eden altmış gün içinde tamamlanır. Cumhurbaşkanı seçim dönemi, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki altmışıncı gün, makamın herhangi bir şekilde boşalması halinde ise boşalmayı takip eden gün başlar.
Çoğunluk için iki turlu seçim
Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış bulunan iki aday katılır.
20 vekil bir aday gösterebilecek
40 yaşını dolduran, yüksek öğrenim yapmış ve vekil seçilme yeterliğine sahip her Türk vatandaşı Cumhurbaşkanı seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığına TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi en az yirmi milletvekilinin yazılı teklifiyle mümkündür. Her bir milletvekili ancak bir aday için teklifte bulunabilir.
En son yapılan milletvekili genel seçimlerinde, geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında, yüzde onu geçen siyasi partiler ortak aday gösterebilir.