Daha az kârlılığa razı olmayacaklarını belirten banka yöneticileri ise artan maliyetleri vatandaşın sırtına yüklemaya başladı. Bu amaçla kurumlar kredi faizlerinde artışa gitmeye başladı.
Merkez Bankası 2010 kasım ayından beri kredi genişlemesinin önüne geçmek amacıyla munzam karşılık oranlarını yükseltti. Son olarak mart ayında Türk Lirası zorunlu karşılık oranlarını 2-5 puan arasında artıran Merkez, bu hamlesi ile sektör karlılığını da büyük oranda etkiledi. Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamada, son munzam kararı ile Türk Lirası zorunlu karşılık oranları; vadesiz, ihbarlı mevduatlar ve özel cari hesaplar için yüzde 12'den yüzde 15'e, 1 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları için yüzde 10'dan yüzde 15'e, 3 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları ve özel fon havuzları için yüzde 9'dan yüzde 13'e, 6 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları ve özel fon havuzları için yüzde 7'den yüzde 9'a çıktı.
ÇARKLAR TERSİNE DÖNÜYOR
Kriz döneminde kredi vermekten kaçınan ve büyük oranda devlet kağıtlarına yatırım yapan bankalar, şartların olgunlaşması ile kredi musluklarını açmış ve faizlerin inmesi ile birlikte krediler kar kaynakları haline gelmişti. Öyleki bankalar kredi miktarının büyük oranlara ulaştığı 2010'da karda da sektör rekorlarını kırarak 20 milyar TL'nin üzerinde kar açıklamışlardı. Aşırı kredi genişlemesine yol açan bankaların bu hareketine son vermek isteyen ekonomi yönetiminin son aldığı zorunlu karşılık kararını 1 Nisan'dan itibaren uygulanmaya başlandı. Bazı bankalar ise bu duruma karşılık faiz oranlarında değişikliğe gitmeye başladı bile.
KREDİLERE SALDIRDIK
Kredi faizlerindeki artıştan tedirgin olan vatandaş ise kredilere sardırmış durumda. VakıfBank Genel Müdürü Kalkan, "Munzam arttıkça tüketiciler 'Faiz yükselir' endişesiyle daha çok kredi çekiyor" dedi. Kalkan "Sektördeki yoğun rekabet nedeniyle bu maliyetler sineye çekildi. Son yapılan karşılık artışı ise 19 milyar liralık kaynağın piyasadan dağıtılmasını engelleyecek. Son adım bankaların karını yüzde 15-20 arasında aşağı çekecektir" demişti.
Büyük oranda KOBİ'ler etkilenecek
Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz'ın görev süresinin tamamlanması öncesinde attığı son adım sıcak paraya karşı tedbir olarak nitelendirilirken, munzam karşılığının artırılması kritik bir sürece de zemin hazırladı. Bankacılık sektöründe, kararın yansımasının kademeli olacağına dikkat çekilirken, banka yönlü maliyet kredilere yansıtılmaya başlandı. Özellikle KOBİ'lere verilen kredilerin maliyetine yansıma hissedilir seviye çıktı. Banka karlılığında yüzde 15'lerde bir gerilemeye neden olacak kararın bankacıların yükünü artıracağı üzerinde görüşler ağırlık kazandı.
38 milyarı çıkaracaklar
Merkez'in munzam karşılık kararları ile bankalar kredi olarak kullandıracakları uya da farklı şekillerde değerlendirecekleri paralarını Merkez Bankası'nın kasasında tutmak zorunda kalıyor. Son karar ile birlikte bu miktar 38 milyar liraya yükseldi. Bunu sineye çekmeyen ve karlarından olmak istemeyen bankalar ise kredi faizlerini küçük oranlarda yükseltmeye başladı. Asıl fatura ise bu aydan itibaren vatandaşa ödetilecek.
Herşeye rağmen artan kredi miktarları bankaları sevindiriyor
Merkez Bankası'nın aldığı önlemlere rağmen, bankacılık sektöründe 2010 sonunda 535,3 milyar lira olan krediler 1 Nisan'da yüzde 6,5 artışla 570,3 milyar lira oldu. BDDK'nın haftalık verilerine göre, kredilerde 1 Nisan tarihine göre son bir yıllık artış ise yüzde 35,2 oldu. Kredilerde 1 Nisan tarihi itibariyle haftalık artış hızı da, haftalık yüzde 0.9 olarak gerçekleşti. Sektörde 1 Nisan itibari ile tüketici kredileri geçen yıl sonuna göre yüzde 9,2 artışla 140,8 milyar lira oldu. Tüketici kredilerinde 1 Nisan itibariyle son bir yıllık artış ise yüzde 41,1 olarak gerçekleşti. Krediler 2 Nisan 2010'da 99,8 milyar lira seviyesindeydi.