Kültür ve medeniyetin şah eserlerini barındıran İstanbul tarihi tehlikeyle karşı karşıya. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Fatih Belediyesi hazırladıkları planda birçok tarihi yapıyı ticari alan olarak gösterdi.
212 tarihi eserin kaydı yok
2012 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi hazırladığı 1/5000’lik planda çoğu cami olmak üzere onlarca tarihi eserin kaydını yapmadığı ortaya çıktı. Fatih Belediyesi ise daha önceki planlarda kaydı yapılan tarihi yapılara yeni planda yer vermedi. 2005 yılında hazırlanan planda 212 tarihi yapının kaydı mevcut. Belediye bu planını 17/10/2012 tarihinde askıya çıkardı. Hazırladığı yeni planda ise 212 eserin kaydını yapmadı. Bu eserlerin yerini ise ticari alan olarak gösterdi.
Yarımadanın üçte biri
Tarihi yarımadada yer alan yapıların üçte biri belediyenin 2012 planında yer almıyor. Son planda 99’u cami olmak üzere 212 tarihi yapı planda yok. Bu plan uygulanırsa tarihi camilerin, tekkelerin, çeşmelerin, hamamların yerini beton yapılar alacak. Tarihi yarımadanın “tarihi” yanı eksik olacak. Gerekli düzenlemelerin yapılması için başvurularda bulunan İstanbul Çevre Kültür ve Tarihi Eserleri Koruma Derneği (İSTED) konunun göz ardı edildiğini belirtti. Tarihi caminin yeniden ihya edilmesi için yetkililere birçok itiraz dilekçesi yazılmasına rağmen, inşaat çalışmaları başlatılıyor.
Üçler Mescidi yerine otel
Sultanahmet Camii yanındaki Dikilitaş’ın karşısındaki, İbrahim Paşa Sarayı’nın yanında bulunan kültür varlığı “Üçler Mescidi” yerine Fatih Belediyesi otel yapılması için imar izni verdiği ortaya çıktı. Mescidin kalıntıları yıkılarak yerine otel yapılacak. Plana itiraz için son gün 15 Kasım. Bu tarihe kadar plan askıya alınmazsa yaklaşık 200 tarihi yapıda inşaat çalışmaları başlayacak. Birçoğunu yerini otel veya binalar almış olacak.
İstanbul’un adına gölge düşürülüyor
İstanbul’da tarihi kıyım için Fatih Belediyesi kolları sıvadı! Hazırlanan planda tarihi yerler yıkılıyor. Kültür beşiği olan İstanbul’un adına gölge düşürülüyor. Buna göre, İstanbul Sultanahmet’te eski Atmeydanı’nda bulunan Örme Sütun’un tam karşısında, İbrahim Paşa Sarayı’nın hemen yanında yer alan “Üçler Mescidi” yerine otel dikilmesi için imar izni verildiği ortaya çıktı. Kültür Varlığı olarak tescilli olan alana Fatih Belediyesi’nin imar izni vermesi, geçtiğimiz yıllarda “Avrupa Kültür Başkenti” olan İstanbul’a vurulacak bir darbe olarak değerlendiriliyor.
İhya yerine yıkım
İlk olarak 1516 yılında namazgâh olarak kullanılan “Üçler Mescidi”nin aslına uygun olarak ihya edilmesi gerekirken, kalıntılarını yıkarak alana imar iznin verilmesi tepkileri de beraberinde getirdi. Uzmanlar ve Tarihçiler ise bu yanlıştan bir an önce dönülüp, caminin ihya edilmesi gerektiğini söyledi.
Tarihi ‘Üçler Mescidi’ yerine otel
Bânisi Irakızâde Hasan Efendi olan “Üçler Mescidi” ilk olarak 1516 yılında namazgâh olarak kullanıldı. 1551 yılında da mescit haline getirildi. Hüseyin Ayvansarayî, Hadikada'da mescid bânisi Irakîzade Hasan Efendi’ninn bu yerle ilgilenmesinin sebebini açıklar. Yakışıklı ve güzel bir delikanlı oluşundan dolayı “Oğlan Şeyh” olarak şöhret bulan İsmail Maşuk’i, Sünnî görüşlere aykırı düştüğüne inanılan bazı sözlerinden dolayı Atmeydanı kenarındaki bu yerde 1529’da idam edilir. Müritlerinden Hasan Efendi de burada şeyhinin anısına bu camiyi yaptırır.
Üç beyitlik manzum
Ayvansarayî, Irakîzade Hasan Efendi’nin idamının yapıldığı yerin etrafını bir parmaklıkla cevrettiğini, sonra burayı bir namazgâha dönüştürdüğünü bildirir ve kıble tarafında, Kandî Abdullah Efendi tarafından yazılmış üç beyitlik manzum tarihinin kopyasını verir. Bu manzum tarih, namazgahının 942/1533-36’da yaptırıldığını gösterir. Fakat kısa süre sonra namazgâhın yerinde aynı kişi Irakîzade Hasan Efendi, güzel bir mescit inşa ettirmiştir.
Beyit:
Olub işte bu hûb Üçler makâmı
Salât-ı hamd ü tesbîh ile a’lâ
Nazargâh-ı ibâdullah olubdur
Şerefle dâ’im ide Hakk te’âlâ
Görüb Kandî didi târih
Refî’ü dilgüşâ oldu musallâ *
* Hüseyin Ayvansarayî’nin Hadîkatü-l-Cevâmi’
İşaret Yayınları – 0212 519 17 28
milat gazetesi