Türk Vakfı’nca ‘Yeni Bir Dünya Kurmak-Building a New World’ ana temasıyla düzenlenen ‘2. İstanbul World Political Forum IWPF’, dünyanın önde gelen siyasetçileri, akademisyenleri ve gazetecilerini İstanbul’da bir araya getirdi. Bu toplantıya katılan isimlerden biri de İsrail’in önde gelen gazetecilerinden Haaretz yazarı Gideon Levy oldu. Levy, STAR dış haberler müdürü Candan Pekdaş’ın sorularını yanıtladı.
İsrail’in İran’a saldıracağı iddiaları konusunda ne dersiniz? İsrail’de yeni bir koalisyon kurulması bu olasılığı güçlendirdi mi?
Teorik olarak evet, bu olasılık güçlendi çünkü yeni koalisyon, İsrail’in tarihinde, parlamentoda görülen en geniş tabanlı hükümetlerden biri. Ancak bu sorunun yanıtının İsrail’de değil ABD’de saklı olduğunu düşünüyorum. Eğer ABD, İsrail’e ‘Kesinlikle İran’a saldırmıyorsunuz’ mesajı iletirse, İsrail İran’a saldırmaz. Ancak eğer ABD, İsrail’e saldırı konusunda göz yumar ve hatta belki de yeşil ışık yakarsa, İsrail bu durumda İran’a saldırabilir. Bu saldırı ihtimali de gerçekleşirse, korkunç bir felakete tanıklık edebiliriz. Başkanlık seçimleri öncesinde, Washington’dan böyle bir saldırıya izin çıkacağını sanmıyorum.
Türkiye - İsrail ilişkilerinin Mavi Marmara saldırısının ardından geldiği noktayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
İsrail çok uzun zaman önce Türkiye’den özür dilemeliydi.İki dost ülke arasındaki ilişkilerde, en asgari düzeyde düşünürsek bile yapılması gereken, masum sivillerin hem de uluslararası sularda öldürülmesinden dolayı karşı taraftan özür dilemektir. İsrail Türkiye’den özür dilemedikçe, ikili ilişkilerde bir iyileşme olacağına inanmıyorum.
Türkiye’den özür dileyecek herhangi bir İsrailli siyasi lider var mı?
Sanırım yok . Netanyahu’nun ya da başka bir liderin de özür dileyeceğini sanmıyorum. Zaten korkarım ki, Netanyahu da, daha epey uzun bir süre iktidarda kalacak. Kaldı ki, şu an özür dilense bile ikili ilişkiler çoktan zarar gördü, eski haline döneceğini sanmam. Olayın ardından derhal özür dilememiş olan İsrail’in 2 yıl sonra özür dilemesi de sadece gülünç olur. Sadece insani temelde düşündüğümüzde bile İsrail’in masum sivilleri öldürdüğü için özür dilemesi gerekirdi.
İsrail neden Türkiye’yi kaybetmeyi göze alıyor sizce?
Türkiye aynı anda Arap dünyası ve İsrail ile iyi ilişkilere sahip tek bölgesel güçtü. İsrail’i, bölgede gerçekten kabul eden tek ülke Türkiye’ydi. Bence İsrail’in, Türkiye ile iyi ilişkileri korumak için her şeyi yapması gerekirdi. Ancak bunun tam tersi yapıldı ve yapılıyor.
Filistin’deki İsrail işgali hakkında düşünceleriniz nelerdir?
Belki Filistin’deki şartların 5 sene önceye kıyasla daha iyi olduğu söylenebilir ancak Filistin’deki işgal, Arap Baharı ile yıkılan eski rejimlerden daha az gayrimeşru değil. Arap Baharı, Filistin’deki İsrail işgalinin de bitmesini içermeli.
Dünyanın ana gündemlerinden biri de Suriye. Esed, halkına karşı değil paralı askerlere ve El Kaide’ye karşı savaştığını savundu.
Esed kesinlikle halkına ve Suriye demokrasisine karşı savaşıyor. Suriye’de yaşananların El Kaide ile savaşmakla uzaktan yakından ilgisi yok. Esed, Suriye’nin özgürlüğüne karşı savaşıyor.
Esed’ın devrileceğine inanıyor musunuz ve eğer devrilirse bu, dış müdahale ile mi yoksa halk devrimiyle mi olabilir?
Bunun cevabını şu anda kimse bilmiyor. Şimdiye kadar Esed’ın günlerinin sayılı olduğu yönünde açıklamalar yapanlar ya da Tunus, Yemen ve Mısır’daki liderler gibi iktidardan ayrılmayı kabul edip görevinden hızlıca istifa edeceğini düşünenler, Suriye’deki durumun böyle olmadığını artık fark etti. Ancak, Esed meşruiyetini kesinlikle kaybetti, hem ülkesi içinde hem de uluslararası platformda. Artık Suriye’nin meşru bir devlet başkanı yok.
Star Candan PEKDAŞ