Ramazan ayında ''müezzinlere akşam ezanını okumaları gerektiğini bildiren, oruç tutanlara ise iftarı müjdeleyen 'top atışı' geleneği'' Osmanlı'nın son dönemlerinde başlayarak bugünlere kadar özellikle Anadolu'da birçok kentte yaşatılmaya devam ediyor. Coğrafi olarak Avrupa'nın tam ortasında olmasına rağmen, Türk kültür ve medeniyetinin birçok izini barındıran Saraybosna, ''top atışı'' geleneğiyle de Anadolu ile aynı ruhu taşıyor.
Saraybosna'nın eski yerleşim birimi olan Kovaçi semtindeki ''Zuta Tabya''da Osmanlı döneminde başlayan ve çeşitli kesintilere uğrayan Ramazan ayında ''top atma'' geleneği, son yıllarda yeniden canlandırıldı.
Her akşam, sofra başında oturan Saraybosnalılar, önce ''top atışı'', ardından bütün minarelerden kandillerin yanıp ezan seslerinin duyulmasıyla oruçlarını açıyor. Birçok Saraybosnalı ise top atışını yakından izlemek amacıyla çıktığı Zuta Tabya'da kentin doyumsuz manzarası eşliğinde bu anı yaşıyor.
Saraybosna'daki top atışı geleneğini 1997 yılından bu yana gönüllü olarak yapan 58 yaşındaki Smail Kriviç yaptığı açıklamada, Osmanlı döneminde başlayan Ramazan ayındaki top atışı uygulamasının İkinci Dünya Savaşı sonrasında yaklaşık 50 yıl süren Yugoslavya idaresince yasaklandığını kaydetti.
Eski Yugoslavya'nın dağılmaya başlamasıyla bu uygulamanın 1991 yılında tekrar başlatıldığını anlatan Kriviç, ''Ancak 1992 ile 1995 yılları arasında Bosna'da yaşanan savaşta top atma geleneği olmadı. O sırada kuşatma altında bulunan Saraybosna'da zaten her taraftan silah ve bomba sesleri duymak mümkündü'' dedi.
Bosna Savaşından sonra ''Hasan'' isimli bir Türk ile tanıştığını anlatan Kriviç, ''Hasan bize Türkiye'den havai fişek seti getirip hediye etti. Ben de 1997 yılından bu yana bu setle gönüllü olarak tabyadan 'top atışı' gerçekleştiriyorum'' diye konuştu.
Smail Kriviç, bugüne kadar hiç iftar saatini şaşırmadığını da ifade ederek, insanları yanıltmamak ve oruçlarını erken açtırmamak için her Ramazan öncesi saatini bakıma götürdüğünü söyledi.
-GELENEĞİ YENİDEN BAŞLATAN MENSUR BEKTİÇ-
Bir zamanlar merhum Aliya İzzetbegoviç'in başkanlığını yaptığı Genç Müslümanlar Hareketi (Mladi Müslümani) üyelerinin girişimleriyle ''top atışı'' uygulaması 1991 yılında Saraybosna'da yeniden başlatıldı.
O dönemde Genç Müslümanlar Hareketi Genel Sekreteri olan Mensur Bektiç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, babasından ve büyüklerinden dinlediği hikayelere göre Ramazan ayındaki ''top atışı'' geleneğinin Saraybosna'nın bir parçası olduğunu kaydetti.
Yaklaşık 50 yıl aradan sonra, eski Yugoslavya döneminde yasaklanmış olan ''top atışı'' geleneğini 1991 yılında yeniden başlattıklarını ifade eden Bektiç, şunları söyledi:
''Ben 20 yaşındayken bu geleneği yeniden başlatmak için girişimde bulunduk. Çünkü bu gelenek Osmanlı döneminde başlamıştı ve yaşatılması gerekiyordu. Arkadaşlarımızla 1991 yılında Ramazan'ın ilk günü Zuta Tabya'dan kendi imkanlarımızla hazırladığımız topu ateşledik ve insanlara hem iftarın, hem de artık bir şeylerin değiştiğini göstermiş olduk. Çok şükür bu uygulama bugün de devam ediyor. Bu gelenek, Anadolu ile Saraybosna'nın bir başka güzel kardeşliğidir. Bu kardeşliğimiz birileri istemese de hep devam edecektir.''
- Bektiç, iftarın habercisi olan top atışının, Kadir gecesinde ise teravih namazının ardından yapıldığını sözlerine ekledi.