Geçtiğimiz aylarda Muğla'da meydana gelen bir olay, gözleri yeniden sprey özellikli ürünlere çevirdi. Banyoda çamaşır makinesi üzerine bırakılan bir sinek ilacının yerde duran baltanın üzerine düşmesiyle filmlerdeki gibi bir patlama meydana geldi.
Mahalleliyi de telaşa düşüren patlamanın meydana getirdiği hasar ise görenleri şaşırttı. Hem yangın çıkmış hem de şiddetli patlama sebebiyle evin duvarları yıkılmış, kapılar da kırılmıştı. Uzmanlar ise bu duruma şaşırmadı. Zira sprey üzerindeki 'Ateşle yaklaşmayın!', 'Kesici ve delici aletlerle yaklaşmayın!' uyarıları tam da bu manzarayı anlatıyordu.
Temizlikten kozmetiğe, sağlıktan dekorasyona kadar birçok alanda hayatımıza giren spreyler, hayatı kolaylaştıran özelliklerin yanı sıra ciddi sağlık ve güvenlik problemi de oluşturabiliyor. Spreylerin içindeki zararlı kimyasalların etkisi bir yana bütan, izobütan ve propan gibi itici ve yanıcı özelliği olan gazlar, sıcak ve basıncın etkisiyle tahrip gücü yüksek bir patlayıcıya dönüşebiliyor. Meydana gelen patlama ise çoğunlukla yıkım ve yangınla sonuçlanıyor. Uzmanlar uyarıyor: Evinizdeki bombaların farkında olun!...
BUNLARA DİKKAT!
Çocukların ulaşabileceği yerlerde bulundurulmamalı.
Dolu ya da boş sprey kutuları yanıcı maddelerden uzak tutulmalı.
Bu tür sprey ürünler özellikle yazın serin yerlerde tutulmalı.
Banyo, fırın yanı, buzdolabı, derin dondurucu, çamaşır ve bulaşık makinesi ve televizyon gibi çalışırken dışarıya ısı veren elektronik eşyaların yanına sprey ürünler konulmamalı. Sprey ürünlerin bulunduğu yerin yanında ya da çevresinde çarpma ya da düşme sonucu delinmesine, yırtılmasına sebep olacak materyaller bulunmamalı.
Bu tür zararlı maddeler mümkün olduğunca kullanılmamalı. Eğer mutlaka kullanılacaksa etikete bakılıp gerekli tedbirler alınmalıdır.
Parfümler ve oda spreyleri yerine doğal yollardan elde edilmiş kolonya, esans ve lavanta gibi doğal kokular tercih edilebilir.
SAVUNMA AMAÇLI SPREYLER: Yine bu spreyler de yüksek sıcaklık ve basınç altında patlayıcı ve yanıcılığı yüksek kimyasallardan meydana geliyor.
SAÇ SPREYİ: Saç spreylerinde de yanıcı ve patlayıcı gazların yanı sıra benzaldehid gibi göz, deri ve akciğerler için
zararlı bir kimyasal bulunuyor. Yine birçok kozmetik ve temizlik ürününde bulunan ve hâlsizlikten sinir sistemi hastalıklarına kadar birçok hastalığa yol açan ethanol, birçok saç spreyinde mevcut.
ODA SPREYLERİ: Evlerimizin temiz kokması için kullandığımız oda spreylerinde kanser yapıcı özelliği olan paradiklorbenzen kullanılıyor. Amerikan Food and Drug Administratör'ın (FDA) hazırladığı bir raporda spreyli kokular sanayisinde kullanılan 20 maddenin zararlı olduğu belirtiliyor. Ayrıca birçok ev spreylerinde kanserojen madde bulunduğu kaydediliyor.
VÜCUT SPREYLERİ
VE DEODORANTLAR: Raf ömrünü uzatmak için kullanılan ve alerjik cilt hastalıklarına sebep olan parabenin yanı sıra, bütan, izobütan, propan gibi itici gazlarda bulunuyor. 'Çakmakla yaklaşmayın!', 'Boş kutuyu ateşe atmayın!' uyarıları bu gazlar sebebiyle yazılıyor. İçeriğinde ayrıca benzen bulunuyor. 3- Benzil asetat adlı Kanserojen madde de birçok deodorantta mevcut.
SİNEK VE BÖCEKSAVAR SPREYLER: Sprey şeklindeki sinek ilaçlarının içinde alphacypermethrin, deltamethrin, tetramethrin gibi kimyasal karışımlar bulunuyor. Bu gazların sıcaklarda basınç etkisiyle genleşmesi sonucu patlama özelliği ortaya çıkıyor. Sprey şişesinde yüksek miktarda ilaç bulunması durumunda patlama sonrası tahrip gücü daha da artıyor. Ayrıca bu ürünler, kanserojen bir madde olan Benzen içeriyor. Sinek ilâçlarında kullanılan klordane kimyasal oldukça zararlı bir madde.
SPREY BOYALAR: Hem boyar maddenin tutuşabilir olması hem de sıkıştırılmış bütan, propan gibi gazlar sebebiyle yanıcılığı yüksek bir ürün.