Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, 2010 yılı içinde elde edilen Gayri Menkul Sermaye İratları (GMSİ)için 1-25 Mart tarihleri arasında gelir vergisi beyannamesi verilecek, ay sonuna kadar da verginin ilk taksidi ödenecek.
Kira gelirine konu mal ve haklar, ''arazi, bina, maden ve memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl üretim yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, voli mahalleri ve dalyanlar, arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, imtiyaz ve telif hakları ile gemi ve gemi payları'' olarak sıralanıyor.
Vakıf gelirinden hizmet karşılığı olmayarak alınan hisseler ile zirai faaliyete bilfiil iştirak etmeksizin sadece üründen pay alan arazi sahiplerinin gelirleri de, gayrimenkul sermaye iradı olarak kabul ediliyor.
Mükellefler tarafından o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak tahsil edilen kira bedelleri, tahsil edildiği yılın hasılatı sayılırken, gelecek yıllara ait olup, peşin tahsil edilen kira bedelleri ödemenin yapıldığı yılın değil, gelirin olduğu yılın hasılatı olarak kabul ediliyor.
MESKENLERDE 2.600 LİRALIK İSTİSNA
2010 yılı için mesken kira gelirlerinde 2 bin 600 lira istisna uygulanacak.
Mesken kira geliri 2 bin 600 liranın altında olan ev sahipleri beyanname vermeyecek. Bu tutarın üzerinde kira geliri elde edilmesi halinde ise önce 2 bin 600 liralık istisna rakamı düşürülecek, geri kalan tutar vergiye tabi tutulacak.
Mesken kira geliri bulunanlar, götürü ya da gerçek gider yöntemini seçecek ve bu yöntemlere göre vergilendirilecek.
Geçen yıl elde edilen işyeri kira gelirlerindeki istisna ise 22 bin lira olarak uygulanacak. Beyanname verme sınırı da olan 22 bin liranın tespitinde, gelir vergisi kesintisine tabi brüt kira gelirleri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacak.
Bir takvim yılı içinde mal ve hakların kiralanmasından sağlanan gelirlerden kesinti ve istisna uygulamasına konu olmayan ve tutarı beyanname verme sınırı olan 1.090 lirayı aşanlar da beyanname kapsamında bulunacak.
Aile bireylerinin her birinin sahip olduğu mal ve haklardan elde edilen kira gelirleri için ayrı ayrı beyanname verilecek.
Kira geliri beyannameleri, mükelleflerin bağlı olduğu vergi dairesine verilecek. Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükellefler, isterlerse, vergi dairesinden alacakları kullanıcı kodu, parola ve şifreyi kullanmak suretiyle, beyannamelerini elektronik ortamda gönderebilecek.
YAŞLI VE ÖZÜRLÜLERE EVDE HİZMET
Sadece kira geliri elde eden 60 yaş üzeri mükellefler ile özürlü mükelleflerden yaşlığı, sakatlığı ya da hastalığı nedeniyle vergi dairesine gelemeyecek durumda olanlar, bağlı oldukları vergi dairesini aramaları halinde, adreslerine gidilerek, beyanname doldurmalarına yardımcı olunacak.
Bu arada konutlardan elde edilen kira gelirleri beyan edilmez veya eksik beyan edilirse, 2010 yılı için 2 bin 600 liralık istisnadan yararlanılamayacak.
Geçmiş takvim yıllarına ait kira gelirlerini ilgili beyan döneminde hiç beyan etmeyen ya da eksik bildiren kira geliri sahipleri, Vergi Usul Kanununun pişmanlık ve ıslah hükümlerinden yararlanarak, beyanda bulunabilecek.
Beyan edilmesi gereken kira gelirinin bildirilmemesi durumunda, mükellef adına birinci derece 2 kat usulsüzlük cezası kesilecek ve gelir, takdir komisyonlarınca belirlenecek. Takdir edilen gelir üzerinden gelir vergisi ile vergi ziyaı cezası hesaplanacak. Gecikilen her ay için de gecikme faizi talep edilecek.
Bu şekilde tahakkuk eden vergi, ceza ve gecikme faizinin 1 ay içinde ödenmesi gerekecek. Ödeme yapılmadığı takdirde vergi dairesi her ay için ayrı ayrı gecikme zammı hesaplayacak, daha sonra da zorla tahsilat yoluna gidilecek.
Emlak sahipleri, kira gelirine tahakkuk eden gelir vergisinin ilk taksidini 31 Mart akşamına kadar, ikinci taksidi ise Temmuz ayı içerisinde yatıracak. Vergiler, vergi dairelerinin yanısıra, tahsile yetki banka şubelerine de ödenebilecek.
KİLCİ'DEN EMLAK SAHİPLERİNE UYARI
Öte yandan Gelir İdaresi Başkanı Mehmet Kilci, beyan dönemi öncesi mükellefleri, ''zamanında ve doğru beyan'' için uyardı.
Kilci, AA muhabirine, kira geliri elde eden mükelleflerin ileride herhangi bir mağduriyetle karşılaşmamak için 25 Mart'a kadar beyanname vermelerinin zaruri olduğunu söyledi. Kilci, şöyle devam etti:
''Mükelleflerimizin bu süre içinde, mutlaka ama mutlaka doğru beyanda bulunmaları gerekmektedir. Aksi halde ceza ve gecikme faiziyle karşı karşıya kalacaklar. Gelir İdaresi, her geçen gün daha da güçlenen alt yapısı sayesinde, vergi kayıp ve kaçağı ile çok daha etkin mücadele imkanı elde etmiştir. Banka, tapu, belediye bilgileri ve diğer kayıtların sonucunda artık kira geliri elde edip de, bunun gizlenmesi mümkün değil. Bu gelirlere kolaylıkla ulaşabiliyoruz. Mükelleflerimiz bu durumun bilincinde olarak hareket etmeli.''
MÜKELLEF SAYISI 2,5'E KATLANDI
Gelir İdaresi Başkanlığı verileri de, emlak kira gelirlerini saklayanlara İdarenin çok daha hızlı şekilde ulaşabildiğini ortaya koydu.
Buna göre, 2001 yılında 387 bin 330 olan gayri menkul sermaye iradı faal mükellef sayısı, 2011 yılı Ocak ayında 971 bin 595'e ulaştı.
Böylece kira gelirleri için vergi veren mülk sahiplerinin sayısı, son 10 yılda 2,5 kattan fazla artış gösterdi. Kira vergisi verenlerin sayısı, son 5 yılda 400 bin 367, son 10 yılda ise 584 bin 265 arttı.
Gelir İdaresi Başkanlığı verilerine göre, günümüzde İstanbul'da 326 bin 34, Ankara'da 136 bin 377, İzmir'de de 80 bin 273 kira geliri mükellefi bulunuyor.
Faal GMSİ mükellef sayısı, Antalya'da 33 bin 373, Bursa'da 36 bin 516, Manisa'da 17 bin 990, Balıkesir'de 17 bin 714, Konya'da 16 794, Kocaeli'nde 16 bin 250, Muğla'da da 15 bin 854, Adana'da ise 11 bin 492 olarak belirleniyor. aa