Zürih Protokollerinin imzalanması anlaşmalara muhalefet eden Ermeni diasporasını kızdırdı. İsveç Ermeni Dernekleri Birliği Başkanı Vahagn Avedyan, protokollerin imzalanmasının ardından diasporanın atacağı ilk adımın, Ermenistan’a finansmana son vermek olacağını söyledi. Avediyan, “gecikmenin, Ermenistan’ın kendi tutumunda değişiklikler yaptığı, bu şekilde diasporaya Türk-Ermeni ilişkilerinin normalleşmesi sürecinden vazgeçtiği görüntüsü vermesinden kaynaklandığını” söyledi. Protokollerin daha sonra her iki ülke parlamentoları tarafından da onaylanmasının beklendiğini söyleyen Avediyan, “bu sürecin Ermenistan için iyi sonuç vermeyeceğini’’ savundu.
‘SOYKIRIM YAPILMASI YARADI’ İDDİASI
ABD’nin büyük Ermeni kurulusu ANCA Başkanı Ken Hacıkiyan, “Türkiye’nin Ermenistan’a, bu küçük düşürücü protokolleri kabul ettirmedeki başarısı, maalesef soykırımın yaradığını kanıtladı” dedi. ABD Başkanı Barack Obama’yı da eleştiren Hacikiyan, “Biz Ermeni halkının haklarını ve Yukarı Karabağ’ın bağımsızlığını her hal ve şartta koruyacağız” şeklinde konuştu.
ARTIK 10 EKİM DE MATEM GÜNÜ OLDU
Aşırı Ermeni kuruluşlarından Hay Dat Derneği Kudüs Temsilcisi Georgette Avagiyan diasporanın susmayacağını ve gereken neyse yapacaklarını belirterek, “Bundan sonra bizim için 24 Nisan ile 10 Ekim matem günüdür, çünkü bugün biz tarihi topraklarımızı kaybettik, soykırımın tanınması meselesi de toz oldu” diye konuştu.
Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan da televizyondan halka seslenerek Türkiye ile ön koşulsuz diplomatik ilişkilerin kurulmasından başka bir seçeneğin söz konusu olmadığını söyledi.
ERMENİ LOBİSİNDEN KOMİSYON ATAĞI
ABD Temsilciler Meclisi’nin Ermeni lobisi mensubu 4 üyesi, 1915 olaylarının araştırılması için tarih komisyonu kurulması olasılığı konusunda ABD’li Ermenilerin duyduğu endişeyi paylaştıklarını bildirdi. Kongreye her fırsatta Ermeni tasarılarını sunan 4 vekil “Tarih komisyonu kurulmasını kabul etmenin kurbanların anısına hakaret anlamını taşıdığı”nı öne sürdü.
Erivan sokaklarında Enver Paşa posteri...
Protokollerin imzalanması Ermeni muhalefetini de kızdırdı. Erivan sokaklarına “Türkler zafer kazandı” yazılı afişler asıldı. Türkiye’nin zaferle çıktığının vurgulandığı afişlerde, “Türklerin Erivan’a gelerek ulusal müzeyi camiye çevireceği, Türk gençlerinin Ermenistan’a gelerek evlenecek kız arayacağı, Enver Paşa ve Talat Paşa için Erivan’da müze açılacağı” şeklinde ifadeler yer aldı. Otobüs duraklarına asılan afişlerin, resmi makamlar tarafından fark edilmesi ile yerlerinden söküldüğü belirtildi. Öte yandan protokolkoller Ermenistan’da kuruluş yıldönümü kutlamaları nedeniyle ikinci plana atıldı. Ermenistan’da dün Erivan’ın kuruluşunun 2791. yıl dönümü kutlandı. Törenlere dün Zürih’te yapılan imza töreni ayrı bir hava kattı. Kutlama törenleri daha milliyetçi bir havaya bürünürken, meydanlar Ermenistan bayrakları ile donatıldı. Kutlamalarda Türk ajanslarına konuşan bazı kişiler Türkiye’ye gelmek ve İstanbul’u görmeyi çok istediklerini kaydederek “Kapıların açılması iyi olacak. Ama kafamızdaki soruların mutlaka yanıtlanması gerekiyor. Karabağ probleminin çözülmesini istiyoruz” dedi.
Bakü Karabağ’ı hatırlattı
Zürih Protokolleri’nin imzalanmasından sonra Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı bir açıklama yaparak ”Ermenistan güçleri Azerbaycan’ın işgal edilmiş topraklarından çıkarılmadan, Türkiye’nin, Ermenistan ile ilişkilerini normalleştirmesi Azerbaycan’ın ulusal çıkarlarına aykırıdır ve Azerbaycan ile Türkiye arasında tarihi köklere dayanan kardeşlik ilişkilerinin ruhuna gölge düşürür” görüşüne yer verildi.
NOBEL ÖDÜLÜ’NE ADAY İMZA
• Çetin pazarlıkların ardından Türkiye ve Ermenistan tarafından Zürih’te atılan imzalar, dünyada büyük yankı buldu.
FİNANCİAL TİMES: Barışa imza attılar ama önlerinde tehlikeler hala mevcut.
BBC: İki ülke protokollere, büyük güçlerin dikkatli gözleri önünde imza attı. Her ikisinin de yeni sayfa açılmasında çıkarı var.
TİMES: Futbol diplomasisi, Ermenistan ve Türkiye arasında anlaşma yapılmasını sağladı. Futbol diplomasinin Dünya Kupası finali gibi.
CHRISTIAN SCIENCE MONITOR: Nobel Barış Ödülü’nün 2010’daki sahibi Türkiye ve Ermenistan liderleri mi olacak? İki komşu ama geçimsiz ülkenin yüzyıllık düşmanlığı sona erdirmeleri pek sık yaşanan bir durum değil.
NEW YORK TİMES: Clinton, aynı anda iki cebi kullanarak anlaşmazlıkları çözmeye çalıştı.
LOS ANGELES TİMES: Clinton, tarihi anlaşma konusunda iki ülkeye son dakika engeli ortadan kaldırmaya yardımcı oldu.
WALL STREET JOURNAL: Bir asırlık düşmanlıktan sonra diplomatik ilişkilerin kurulmasını öngören anlaşma imzalandı.
LE FİGARO: Bir asır süren düşmanlık ve son dakika gecikmenin ardından iki ülke, diplomatik ilişkileri kurmaya ve ortak sınırı açmaya angaje oldu.”
LE MONDE: Belirsizlik son dakika kadar hakim oldu. İmza, ‘son dakika ortaya çıkan bir zorluk’ nedeniyle üç saate yakın bir süre ertelendi.
LİBERATİON: Barışma her iki ülkeye ancak kazanç sağlar: Türkiye için AB ile müzakerelermanlara göre tarihi anlaşma, her iki tarafa da avantaj sağlıyor. Türkiye, AB’ye katılım müzakerelerinde ilerleme kaydedilmesini bekliyor, Ermenistan ise yalnızlıktan çıkmayı. Üstelik protokol, Kafkaslar’daki gaz ve petrolün Avrupa’ya getirilmesi için büyük stratejik öneme sahip bulunuyor.
LA VANGUARDİYA: Türkiye ve Ermenistan Zürih’te buzları kırdılar.
DEUTSCHE WELLE: Zürih’te tarihi bir anlaşma imzalandı.
WASHINGTON POST:Anlaşma Türkiye ve Ermenistan’ın çok ötesinde etkilerinin olacağını, Güneydoğu Avrupa’nın diğer kesimlerindeki gerginlikleri de azaltabileceği ve Batıya uzanan petrol boru hatları için yeni fırsatlar sunabilecek.
CNN: İki ülke ilişkilerinin normale döndürülmesi yolunda ilerleme sağlanırsa, bu Kafkasya bölgesinde ticaretin kilidini açacak ve gerginlikleri yatıştıracak.
RAPORA PROTOKOL RÖTUŞU
• Zürih Protokolleri’nin başarısı için ABD ve Rusya tam destek garantisi verirken uluslararası kuruluşlardan “memnuniyet” açıklamaları geldi. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, “Türkiye ve Ermenistan’ın diplomatik ilişki kurulmasını amaçlayan protokolleri imzalamayı başardıklarını” ifade ederek, “kilometre taşı” olarak nitelediği protokollerin başarısı için ABD’nin elinden gelen her şeyi yapacağını söyledi. Clinton protokollerin imzalanmasından dolayı ‘’çok mutlu’’ olduğunu da belirtti.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesi sürecini desteklemeye hazır olduklarını söyledi. Lavrov, iki ülkeyle daha fazla işbirliği projeleri uygulamaya hazır olduklarını belirterek, bu alanları da elektrik enerjisi, ulaştırma ve iletişim konularını örnek olarak gösterdi. Protokollerdeki hiç bir maddenin üçüncü bir tarafa zarar vermediğini kaydeden Lavrov, protokolün Türkiye ile Ermenistan’daki sosyo-ekonomik duruma olumlu etki yapacak ticari ve ekonomik temasların canlandırılmasına yardımcı olacağını kaydetti.
Protokoller Avrupa’da “tarihi bir dönüm noktası” olarak değerlendirilirken, yetkililer Avrupa Komisyonu’nun Çarşamba günü açıklayacağı İlerleme Raporu’nda son dakika değişikliği yapılacağını ve Türkiye’nin çabalarının övüleceğini belirttiler. Yetkililer protokollerin hayata geçirilmesiyle Türkiye’nin AB müzakerelerinde önemli bir engelin de ortadan kalkacağına dikkat çektiler. AB kaynakları süreçte Türkiye’nin “proaktif” tutumunu da övdüler.
İsveç’in üstlendiği AB dönem başkanlığından yapılan yazılı açıklamada, protokollerin bölgede güven, istikrar ve işbirliğine önemli destek sağlayacağı kaydedildi. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Dönem Başkanı olan Yunanistan’ın Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Yorgo Papandreu “İki ülke yetkililerinin harcadığı çabayı ve gösterdikleri siyasi iradeyi alkışlıyorum” dedi. Kanada Dışişleri Bakanı Lawrence Cannon, ve Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier de protokolleri desteklerini açıkladı.
70 televizyon canlı yayınladı
Çeşitli ülkelerden 70 TV kanalının canlı yayınladığı törende Ermenistan Dışişleri Bakanı Nalbandyan ile Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu 30 dakika rötarlı imza atarken, ABD Dışişleri Bakanı Clinton ve Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov da tanık oldu.STAR