Alzheimer tedavisinde son yıllarda yapılan en yenilikçi çalışmalardan biri olan NUN çalışmasını ve Alzheimer’a karşı alınması gereken önlemleri Hisar Intercontinental Hospital Nöroloji Uzmanı Dr. Gülümser Kızıltaş Tokmak’a sorduk…
NUN Çalışması Nedir?
1986 yılında Dr. David Snowdon liderliğinde ABD Minessota Üniversitesi’nde, Alzheimer hastalığı niçin ve nasıl gelişir, korunmak için neler yapılmalıdır sorularına cevap bulmak için yapılan ve Dr. Snowdon’ın emekliliğinden sonra Kentucky Üniversitesi’nde devam eden NUN (Rahibe) çalışmasına 678 Katolik Rahibe gönüllü olarak katıldı. 15-20 yıl süreyle rahibelerin periyodik bellek ve nörolojik muayeneleri yapıldı. Düzenli olarak günlük tutmaları sağlandı. Öldükten sonra beyin otopsileri yapılarak incelendi. Sonuçlar oldukça ilginçti. Bu rahibelerden biri vardı ki adını tıp tarihine yazdırdı. Sister Mary öldüğünde 101 yaşında idi. Alzheimer hastalığı için risk oluşturan apo e4 genini taşıyordu. Beyin otopsisinde ileri dönem Alzheimer hastalığının en önemli göstergeleri olan bol miktarda nörofibriler yumaklar ve plaklar bulundu. Fakat ne var ki Mary’nin son ana kadar yapılan tüm takiplerinde bilişsel işlevleri çok iyiydi. Peki, Sister Mary bilişsel işlevlerini nasıl bu kadar koruyabilmişti? Sister Mary’nin otopsisinde nörofibriler yumaklar ve plaklar vardı; fakat beyin damarlarında hiç ateroskleroz saptanmadı! Çünkü Sister Mary, sağlıklı besleniyor, düzenli spor yapıyor, iyimser ve sosyal ilişkileri iyi biriydi.
Alzheimer’dan Korunmak İstiyorsanız…
- Dil yeteneğinizi geliştirin. Özellikle hayatınızın erken dönemlerinde dil yeteneğinizi geliştirdiyseniz Alzheimer olma ihtimaliniz daha düşük.
- Serum folat seviyenizi yükseltin. Folik asitten zengin (B 9 vitamini içeren) yiyeceklerle beslenin.
- Akdeniz diyeti (bol yeşil sebze ve meyve) ile beslenin.
- Özellikle haftada 150 dakikayı bulan tempolu yürüyüşler yapın. Düzenli egzersize hayatınızda ne kadar yer verirseniz Alzheimer olma ihtimaliniz azalır.
- Zihinsel aktivitenizi sürekli hareketli tutan sosyal ortamlar içinde bulunun.
- Stresten uzak durun.
- Beynin önemli bir besin kaynağı olan balığı haftada iki gün düzenli tüketin.
- Yüksek tansiyon, diyabet, yüksek kolesterol, sigara, şişmanlık gibi hayatınızı olumsuz etkileyecek sağlık problemleri yaşamamak için gerekli önlemleri alın.
Kalp İçin Kötü Olanın Beyin İçin de Kötü Olduğunu Unutmayın!
- Hafif ve orta dereceli alkol Alzheimer hastalığından korurken; aşırı alkol tüketimi vasküler riskleri artırdığı için Alzheimer hastalığı riskini de artırır.
- Depresyon Alzheimer hastalığı için risk oluşturur.
- Bir zamanlar önerilen antioksidan vitaminler olan C ve E vitaminin, nikotinin ve dışarıdan alınan balıkyağı tabletlerinin Alzheimer hastalığı gelişmesinde koruyucu rolünün olmadığı anlaşılmıştır.