Üç devrin kültür, tarih ve ticaret merkezi olan İstanbul 116 yıl öncesine kadar dünyanın sıfır noktası olarak kabul edilirdi ve dünya İstanbul'un doğusu ve batısı olarak ikiye ayrılırdı...
İstanbul Sıfır Meridyen Çalıştayı 24 Aralık Perşembe günü başlıyor. Tarih boyunca kordinat sistemleri ve haritacılık konulu çalıştay İstanbul Aydın Üniversitesi Florya Kampüsü'nde yapılacak. 116 yıl öncesine kadar dünyanın sıfır noktası olarak kabul edilen ve İstanbul Ayasofya Meydanı'nda bulunan "Sıfır taşı"yla ilgili önemli bilgilerin verileceği çalıştaydan bir bölüm...
"DÜNYA, SAATİNİ İSTANBUL'A GÖRE AYARLARDI"
Şuan dünyada "sıfır" noktası olarak, İngiltere'nin Greenwich kasabası kabul edilir. Oysa 116 yıl öncesine kadar, dünyanın "sıfır" noktası İstanbul'un Sultan Ahmet Meydanı idi.
İstanbul sadece Osmanlı'nın başkenti olmamıştır. İstanbul, yaklaşık 1.500 yıldır dünyanın başkentidir. Dünyanın "sıfır noktası" kabul edilmiştir. Bizans ve Roma'ya başkentlik yapmış, tüm dünya, saatini İstanbul'a göre ayarlamıştır. 1884 yılına kadar tüm dünya, saatini İstanbul'a göre ayarlardı. Arzın merkezini simgeleyen "milyon taşı", bir diğer adıyla "sıfır taşı" buradadır.
'SIFIR TAŞI' İSTANBUL AYASOFYA MEYDANI'NDA YER ALIRDI
Yaklaşık 1500 yıldır, dünyanın saatini ayarlarken merkez kabul ettiği taş, İstanbul'da, ama çok az insan biliyor bunu. İstanbul'da Sultan Ahmet Meydanı'nda, Yerebatan Sarnıcı'nın girişinin yanında. Yüzbinlece insan, yanından gelip geçiyor, ama ne olduğunu bilmiyorlar.
Haritalar buna göre yapılır, saatler buna göre ayarlanır, yön buna göre tayin edilirdi. Ama unutmayın bu kabul, sadece Osmanlı döneminde değil, Bizans ve Roma döneminde de var. Onlar da saatini, yönünü bu taşa göre yapmıştır.
Bu taş aynı zamanda uzaklıkların hesaplanmasında da "merkez"di.
1880'li yılların başında İngiltere'de bir Coğrafya Kongresi düzenleniyor ve 1884 yılından itibaren, İngiltere'nin Greenwich kasabası, "Başlangıç Meridyeninin Geçtiği Yer" olarak kabul ediliyor. Ve zamanla dünya, saatini artık Greenwich'e göre ayarlamaya başlıyor. Saat dilimi için kullanılan "GMT" ifadesi de buradan geliyor. Yani Greenwich Mean Time.. İstanbul, dünyanın; saat, uzaklık, yön merkezi olmaktan böylece çıkarılıyor.
"SIFIR TAŞI"NIN KISA TARİHİ
"Sıfır Taşı", İstanbul'da, Aya Sofya camii karşısında Sultanahmet Meydanı'nın kuzeybatı köşesinde Yerebatan Sarnıcı'nın girişinin yakınında, tramvay yolunun yanında bulunur.
Bizans İmparatorluğu'nda Konstantinopolis şehrine ulaşan tüm Antik Roma yollarının başlangıç noktası ve dünya üzerindeki diğer şehirlerin bu şehre olan uzaklığının hesaplanmasında kullanılan sıfır noktasıdır.
İmparator I. Konstantinus tarafından 4. yüzyılda yerleştirildiği kabul edilir. Bazı tarihi kaynaklarda, Ayasofya'da yapılan kimi imparatorluk törenlerinin kiliseden sonra bu anıt taşın altında devam ettiği yazılmıştır.
Dünyanın Çeşitli Kentlerinin "Sıfır Taşı"na Uzaklıkları
Tokyo - 8954 Km
London - 2502 "
Moskova - 1757 "
Mekke - 2407 "
Berlin - 1740 "
Amsterdam - 2214 "
Bakü - 1756 "
Tahran - 2040 "
Roma - 1377 "
Paris - 2258 "
Şam - 1488 "
Lefkoşa - 1846 "
DÜNYA İSTANBUL'UN DOĞUSU VE BATISI DİYE İKİYE AYRILIRDI
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş konuyla ilgili, "1884 yılına kadar İstanbul Yerebatan Sarayı'nın önündeki milenyum taşı ve Ayasofya kubbesinin üzerindeki hilalin içinden geçtiği var sayılan meridyen 'sıfır' numaralı meridyen idi. Haritalar buna göre yapılır, saatler buna göre ayarlanır, yön buna göre tayin edilirdi, Doğu Roma, Batı Roma gibi... İşte bu yüzden bir tarihçiye göre, dünya, 'İstanbul'un doğusu' ve 'İstanbul'un batısı' diye ikiye ayrılır. Napolyon, işte bu yüzden, 'İstanbul, dünya tek ülke olsaydı başkent olurdu' açıklamasını yaptı...