Hisse devrinin sonuçlanmasıyla, TAV ve işletmenin yüzde 60 hissesine sahip Malaysia Airport Holding, Sabiha Gökçen’de ortak olacak. Ancak Limak’ın elinde bulunan yüzde 40’lık hisse aynı zamanda yönetimi atama hisseleri olduğu için TAV, Sabiha Gökçen’in fiilen yeni sahibi oluyor.
Limak’ın elindeki yüzde 40’lık hisseyi alan TAV, geçen yılı 18,5 milyon yolcu ile kapatan Sabiha Gökçen’i Malezyalı ortağı Malaysia Airport Holdings (MAH) ile birlikte yönetecek. Limak ise yapım çalışmaları devam eden Üçüncü Havalimanı Projesi’ne ağırlık verecek.
Bu haberin ardından TAV Havalimanlkarı hissesi borsada açılışta yüzde 1,13 yükselerek 17,95 liraya çıktı.
TAV HAVALİMANLARI ORTAKLIK YAPISI
• %40,3 Halka Açık
• %38,0 Fransız Aéroports de Paris Grubu
• %8,1 Tepe İnşaat
• %8,1 Akfen Holding
• %2,0 Sera Yapı
• %3,5 Diğer
MANTIKLI NEDENLER VARDI
TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, anlaşmayla ilgili şunları söyledi:
"Yeni havalimanının faaliyete başlamasıyla Atatürk Havalimanı’nın kapanacağı düşünüldüğünde, Sabiha Gökçen'e ortak olmak TAV için önemli bir stratejik adım anlamına geliyor. Geçtiğimiz dönemde hepsi TAV tarafından işbirliğine dayalı bir şekilde işletilen Üsküp, Ohrid, Tiflis, Batum, Riga, Enfidha, Monastir, Ankara, İzmir, Bodrum ve Gazipaşa havalimanlarını içeren bir ağ oluşturduk. Yeni havalimanı açıldığında İstanbul'un ikinci havalimanı olacak Sabiha Gökçen'de yer almamız bu verimliliği devam ettirecektir. Bu çerçevede Limak ile müzakerelere başladık ve bir anlaşmaya vardık. Anlaşmanın iki tarafı için de ortak bir noktada buluşmak için mantıklı nedenleri vardı. Limak’ın yeni havalimanını alan konsorsiyumun ortaklarından olup oraya daha fazla konsantre olmak istemesi, bizim ise yukarıda anlattığım nedenlerden ötürü İstanbul’daki operasyonlarımızı 2021 sonrasına taşıma arzumuz bu anlaşmanın yollarını açtı."
Geçen yılın sonunda, Hintli ortak GMR’nin yüzde 40’lık hissesi ile TAV Grubu da ilgilenmişti. Ekonomik darboğaz yaşayan GMR, satışta tercihini diğer ortak Malezyalı MAH yönünde kullanmıştı. GMR, geçtiğimiz mayıs ayında elindeki hisselerin satışının 296 milyon dolara tamamlandığını açıklamıştı. GMR, MAH’a bir miktar borcunun da bu satışa mahsuben kapatıldığını belirtmişti. Yüzde 40 hissenin alımıyla birlikte halen MAH, Sabiha Gökçen’in yüzde 60 hissesini elinde bulunduruyor.
Sabiha Gökçen Havalimanı’nın kurulmasına 1987’de karar verildi. Kurtköy’de hayata geçirilecek İleri Teknoloji Parkı’nın (İTEP) hem dünya ile bağlantısının kurulması hem de Anadolu yakasının kargo ihtiyacı için projenin temeli 1998’de atıldı. Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM) tarafından yapılan havalimanı 550 milyon dolara mal oldu.
MAYIS 2008’DE ÜSTLENDİLER
İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nın işletme hakkı 1 Mayıs 2008’de Limak Holding, Hindistanlı GMR Infrastructure ve Malezyalı Malaysia Airports Holdings Berhad ortaklığına geçti. İstanbul Sabiha Gökçen’in işletmesini üstlenen İSG 20 yıllık işletme hakkını 1 milyar 932 milyon Euro’ya devralmıştı. Geçtiğimiz 30 Nisan günü ise Hndistanlı şirket paylarını Malezyalı ortağa devretti.
İLK YIL SADECE 47 BİN YOLCU KULLANDI
Açıldığı 2001’de sadece 47 bin yolcuya hizmet veren havalimanı uzun süre atıl kaldı. 2005’ten itibaren Pegasus Havayolları’yla birlikte Sabiha Gökçen’de trafik artmaya başladı. İstanbul’a olan talibin yükselmesiyle birlikte özellikle düşük maliyetli havayolu şirketleri Sabiha Gökçen’i tercih etmesiyle yolcu sayısı hızla arttı.
Açıldığında atıl durumdaki 3,5 milyon yolcu/yıl kapasiteli terminal yetersiz duruma gelince, SSM 2007’de yap-işlet-devret metodu ile ihaleye çıktı. Büyük çekişmenin yaşandığı ihalede açık artırmayı Limak-GMR-Malezya ortaklığı kazandı. Toplam 1,9 milyar Euro+ KDV teklifi 20 yıl işletme için veren konsorsiyum, yıllık 25 milyon yolcu kapasiteli inşaat için çalışmaları Mayıs 2008’de başladı.
25 MİLYON YOLCU KAPASİTELİ TERMİNAL
Temel atmanın ardından 18 ay içinde havalimanı inşaatını tamlayan konsorsiyum, 250 milyon Euro’luk yatırımla 25 milyon yolcu/yıl kapasiteli terminali tamamladı. Toplam 320 bin metre kare kapalı alana sahip terminal ile 5 bin 350 araçlık otopark, 60 odalı otel de hizmete girdi. Halen havalimanında 120 adet check-in noktası ile 42 adet pasaport bankosu bulunuyor. Toplam 7 adetlik bagaj alım bandının saatlik kapasitesi ise 7 bin 5000 bavul.
Hem iç hem de dış hat operasyonunun tek binada toplandığı yeni terminal ile birlikte Sabiha Gökçen Havalimanı hızlı bir çıkış yakaladı. Pegasus’un ardından SunExpress, THY’nin alt markası AnadoluJet operasyonu ile büyüyen havalimanı, geçen yıl sonunda 18,5 milyon yolcuyu yakaladı. Geçtiğimiz Ramazan Bayramı’nda ise havalimanı günlük 90 bin yolcuyu aştı.
Halen Sabiha Gökçen’e haftalık olarak 1376 tarifeli uçuş gerçekleştiriliyor. Gelen havayollarının yüzde 69’u Avrupalı, yüzde 25’i Ortadoğulu ve yüzde 6’lık bölümü de Afrikalı şirketler oluşturuyor.
YENİ PİST VE TERMİNAL YAPILACAK
Kategorisinde Avrupa’nın en hızlı büyüyen havalimanları arasında olan Sabiha Gökçen için projenin ikinci büyüme aşamasının başlaması planlanıyor. Paralel pist ile uçak trafiğinin en az iki kat artırılması hedefler arasında. Plana göre toplam uzunluğu 3 bin 500 metre olacak piste Airbus A380 gibi büyük yolcu uçakları maksimum kalkış ağırlıkları ile havalanabilecek. Bölgede 25 milyon metre küplük dolga gerçekleştirilecek.
Aynı anda uçakların inip kalkabileceği paralel iki pistin arasına terminal inşa edilecek. Uydu terminal sayesinde operasyonunu daha da artacağı Sabiha Gökçen’in kapasitesi yıllık 50 milyon yolcuya ulaşacak. Uçuş operasyonunun daha emniyetli yönetilmesi için ayrıca 115 metre yüksekliğinde hava trafik kontrol kulesi de yapılacak.
BAKIM MERKEZİ OLDU
Yolcu ve kargo operasyonunun yanı sıra Sabiha Gökçen Havalimanı aynı zamanda önemli bir bakım merkezi. THY’nin müşteri uçaklarına hizmet verecek HABOM (Havacılık Bakım Onarım Merkezi) önümüzdeki yıllarda bölgenin en önemli MRO olarak adlandırılan uçak bakım tesislerinden biri oldu. THY’nin ayrıca motor imalatçısı Pratt&Whitney ile birlikte açtığı TEC (Turkish Engine Center - Türk Motor Merkezi) de yolcu uçaklarının motor bakım işlemlerini gerçekleştiriyor. Özel yatırım olan MyTechnic ise 60 bin metre kare kapalı alana sahip hangarı ile 2008’den bu yana uçak bakım hizmeti veriyor.
84 MİLYON YOLCUYA ULAŞTI
TAV Havalimanları, Türkiye’de İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes, Milas Bodrum ve Alanya Gazipaşa havalimanlarını işletiyor. TAV yurtdışında ise Gürcistan’ın Tiflis ve Batum, Tunus’un Monastır ve Enfidha-Hammamet, Makedonya’nın Üsküp ile Ohrid, Suudi Arabistan’ın Medine Havalimanı ve Hırvatistan’ın Zagreb Havalimanı’nda faaliyet gösteriyor. Holding, duty free, yiyecek-içecek hizmetleri, yer hizmetleri, bilişim, güvenlik ve işletme hizmetleri gibi havalimanı operasyonunun diğer alanlarında da faaliyet gösteriyor. Bu çerçevede TAV Havalimanları, Letonya’nın Riga Havalimanı’nda da duty free, yiyecek içecek ve diğer ticari alanların işletmesini gerçekleştiriyor. Şirket 2013’de iştirakleriyle birlikte yaklaşık 652 bin uçak seferine ve yaklaşık 84 milyon yolcuya hizmet sundu.
AVRUPA’NIN EN HIZLI BÜYÜYEN HAVALİMANI OLDU
Sabiha Gökçen Havalimanı, açıldığı 2001 yılında 47 bin yolcu tarafından kullanıldı. Özellikle yolcu sayılarında 2006’dan itibaren ciddi bir artış yaşandı. Bunda Pegasus Havayolları’nın tarifeli olarak iç hat ve sonrasında dış hat seferlerine başlamasının yanı sıra havalimanının özellikle düşük maliyetli havayolları tarafından kullanılması da etkiliydi.
Sabiha Gökçen'in yeni terminal açılışı Kasım 2009'da yapılmıştı.
YIL İÇ HAT DIŞ HAT TOPLAM BÜYÜME
(milyon) (milyon) (milyon) (yüzde)
2007 2,528 1.191 3.720 27,6
2008 2.764 1,516 4,281 15,1
2009 4,547 2,092 6,639 52,3
2010 7,435 3,694 11,129 71
2011 8,704 4,420 13,124 17,3
2012 9,486 5,000 14,487 10
2013 11,928 6,593 18,521 26