Çözüm sürecinde kalıcı barış için İRA örneği...

Zübeyde Yalçın-Sabah

Aralarında Elazığ Milletvekili Şuay Alpay, Batman Milletvekili Ziver Özdemir'in de bulunduğu bir grup AK Parti milletvekili, Demokratik Gelişim Enstitüsü'nün davetlisi olarak geçtiğimiz haftalarda İrlanda'ya gitti. Heyet, raporlarını hazırladı. Rapora göre, sürecin en sıkıntılı aşaması silahların bırakılması oldu. 5 önemli adım barışı getirdi ve silahları gömdürdü. Bunlar şöyle sıralandı:

1- Doğru zamanlama.
2- Barış müzakere sürecinin halka doğru anlatılması.
3- Gereken oranda halk tarafından kabul görüp desteklenmesi.
4- Sivil toplum örgütlerinin müzakerelerin tarafı olması.
5- Arabulucuların katkılarını almak ve silahsızlanmayı sağlamak.

Raporda öne çıkan diğer önemli tespitler de şöyle:

SİLAHLAR 7 YILDA ANCAK GÖMÜLDÜ: İngiliz hükümeti ile İRA arasındaki görüşmelerde en kritik aşama silahların bırakılması ve silahsızlanma aşaması olmuştur. İRA, anlaşma sağlanmadan silah bırakırlarsa askeri güçlerinde ve müzakerede dezavantajlı duruma geleceklerini ifade etti. 1994'te ateşkes ilan edildi, 1998'de "Hayırlı Cuma" anlaşması olarak anılan barış anlaşması imzalandı. Anlaşmadan 7 yıl sonra 2005'te İRA silah bırakıp, çatışmadan vazgeçip, siyasi çözümü tercih etti. Silahsızlanma için ayrı bir heyet oluşturuldu. Heyetin başına Kanadalı bir general getirildi.

EVE DÖNENLER KATKI SAĞLADI: Eve dönüş ve siyasete katılım olarak adlandırılan bu süreçte serbest bırakılan tutuklu ve hükümlülerin bir kısmı siyasete başlayarak milletvekili, parti yöneticisi oldu. Bu şahısların barış sürecine ve sonrasındaki toplumsal entegrasyona ciddi katkıları olduğu görüldü.

4 ÖNEMLİ ALANDA DÜZENLEME : Barış anlaşmasının hayata geçirilmesi için "mahkum ve tutukluların serbest bırakılması", "şeffaflık politikası, polis teşkilatı, ceza ve adalet sistemi"nde reform yapılmış.

ARABULUCULAR VE YAZILI PLAN: Barış görüşme sürecine arabulucular dahil edilmiş, bunlar tarafların birbirlerine olan güven sorununun aşılmasına ciddi katkıları olmuş...

'Şiddet sonuç vermiyor, gördük'

AK Parti heyetinin görüştüğü kişilere ait aktardığı bilgiler şöyle:

WILL DEVAS (Barış ve Uzlaştırma Merkezi Başkanı): Şiddetin ne olduğunu ve sonuçlarını bilmeyen, yaşamayan gençlerin ekstrem düşüncelerde olduklarını, bu sebeple daha çok gençler ve kadınlar üzerinde çalıştıklarını ifade etti.

RICHARD MOORE ( İrlanda eski hükümet sözcüsü): Silahsızlanma sürecinde kullanılan dilin önemli olduğunu söyleyip medyanın rolüne vurgu yaparken, tarafların açıklamalarında eksik ve yanlış anlamaya müsait kısım olduğunda Medya Canavar'ının bunu doldurduğunu beyan etti.

BERTIE AHERN (İrlanda eski başbakanı Hayırlı Cuma anlaşmasının mimarı): "Şu anda Dublin'de uyuşturucudan ölenlerin sayısı K.İrlanda'da şiddetten ölenlerin sayısından daha fazladır" dedi. Anlaşma sonrası serbest bırakılan tutuklu ve hükümlüler sürece çok katkı sağlamış ve çok sayıda hükümlü siyasete başladığını kaydetti.

JEFFREY DONALDS (K.İrlanda Demokratik Birlikçi Partisi milletvekili- Bakan): Ailesinden birkaç kişinin İRA tarafından öldürülmesine rağmen şiddetin sonuç vermeyeceğini gördüğünü, anlaşmada temsilci olarak bulunduğunu ve barışın önünde hiçbir engel görmediğini ifade etti.

İngiltere hükümeti ile İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) arasındaki görüşmelerde 1994'te ateşkes ilan edildi. 1998'de 'Hayırlı Cuma' adıyla barış anlaşması imzalandı. IRA, 7 yıl sonra 2005'te silah bıraktı.