Çocuk, bildiği ve yaptığı şeyleri doğduktan sonra öğrendiğine göre 'yalan' nasıl öğrenilmektedir? Aslında çocuk yalan söylemez, ancak çocuk yalan söylemeye zorlanan bir süreçten sonra yalan söylemeyi alışkanlık haline getirir. Çocuğu yalan söylemeye iten en önemli nedenlerin başında ise anne-babaların baskıcı tutumları gelmektedir.
Yalancı çocuk yetiştirmek için bunları yapın!
Moral Dünyası dergisinde Uzman Pedagog Adem Güneş tarafından kaleme alınan yazıda 10 adımda usta bir yalancı çocuk yetiştirmenin yolları şöyle anlatılıyor:
1- 'Sakın yalan söyleme, yoksa...' diyerek tehdit edin. Çocuklar zaten baskı altında oldukları için yalan söylerler. Yalan söyleyen çocuğu bir de tehdit etmek çocuğu yalancılıkta ustalaştırmaktan başka işe yaramaz.
2- Çocuğunuza yalan söyledikçe ve çocuğunuz yalanınızı fark ettikçe "şaka yapmıştım" deyin. Çocuk yalanının fark edildiğini hissedince, yalanının adına "şaka" demeyi öğrenir. Çocuk işine geldiğinde yalan, yakalanacağını hissettiğinde "şaka" diyerek kendini kurtarmayı öğrenir.
3- Çocuğunuz kendinden büyük birisinin yalanını yakaladığında, "Çocuklar yalan söylemez, büyüklerin işine sen karışma" deyin. Böylesi bir söz, çocuğu yalandan uzaklaştırmaz, aksine yalanı meşrulaştırır. Yalanı büyüklerin kullanabileceğine çocuğu inandırır. Çocuk her ne kadar kendinden büyükler tarafından "Sen küçüksün" diyerek ayrımcılığa uğrasa da, büyüklerin sergilediği davranışları kendi de büyüyünce yapmak üzere zihninin bir noktasına çalar saat kurar gibi yerleştirir. Günü geldiğinde iyi bir yalancı olur çıkar.
4- Çocuğunuzun yalanını fark ettiğinizde "Neden yalan söyledin?" diye sorun. Çocuğa sorulacak bu soru anlamsızdır, çünkü cevabı yoktur. Ayrıca böylesi bir soru çocuğa "Sen yalancısın!" etiketinin yapıştırılmasına neden olur ki, çocuk artık kendini "yalancı" olarak tanımlayabilir. Eğer çocuk kendini bir defa "Zaten ben yalancıyım" diye tanımlarsa, yalan söylerken yüzü kızarmaz bir yalancı oluverir.
5- Çocuğunuz henüz 6 yaşından küçükse yalan söylediğinde 'yalan söyleyenin cehenneme atılacağını' söyleyin. 6 yaşından küçük çocuklar “yalan nedir, doğru nedir”i ayırt edemez. Bu yaştaki çocuklara dinî tehditle yalandan uzak tutmaya çalışmak, yalanı önleyemeyeceği gibi, çocuğun dinden soğumasına da neden olur. 6 yaşından küçük çocukları yalandan alıkoymak için ahlakî eğitim yerine, örnek model yöntemiyle eğitmek gerekir.
6- Çocuğunuzun iyi bir yalancı olmasını istiyorsanız, ona verdiğiniz sözde durmayın. Çocuklar kendilerine verilen sözleri çok özenle takip ederler. Ebeveynlerin kendilerine verdiği sözde durmaması çocuğun "sözde durmanın çok da önemli olmadığı" ahlakını geliştirir ki bu da yalancılığın temelidir.
7- Çocuğunuzun yalanını gördüğünüzde, yalan söylemeyen çocukları ona örnek gösterin. Çocuklar hiç bir zaman kendilerinin başkalarıyla kıyaslanmasından hoşlanmazlar. Hele ki yanlış bir davranış sergileyen çocuğa bir başka çocuk örnek göstererek doğru yola çekmeye çalışmak çocuk için oldukça inciticidir.
8- Çocuğunuzun iyi bir yalancı olmasını istiyorsanız, kendi yalanınızı "pembe yalan" ve "masum yalan" diye sevimli hale getiriniz. Yalan yalandır. Anne- babanın bu yalana bir de pembe renkli kıyafet giydirip şirin göstermesi çocuk açısından da vakti geldiğinde uygulanacak bir yöntem olarak öğrenilir.
9- Çevrenizde yalanınız fark edildiğinde kendinizi kurtarmak için çocuğunuzu şahit gösterin. Çocuk, yetişkinlerin birbirlerine karşı nasıl da yalan söylediğini ve fark edilen bir yalanın nasıl şahitlendirileceğinin ilk provalarını böylece anne-babası ile yapar. Kendi de dara düştüğünde ve yalanı ortaya çıktığında bazen etrafındakileri bazen de mukaddes değerleri kendisine şahit tutar.
10- Çocuğunuzun usta bir yalancı olmasını istiyorsanız ona hayatın kurnazlıklarını öğretin. Yalan ile kurnazlık ikiz kardeştir. Yalandan korkan kişi kurnazlığa sığınır. Kurnazlıkta becerikli olabilmek için iyi bir yalancı olmak gerekir. Anne-babalar çocuklarına kurnazlık sanatını zaman zaman gösterirken aslında çocuklarını iyi bir yalancı olarak yetiştirdiklerini bilmelidir.
Moralhaber