Kanaat, insanın hiç tükenmeyeceği en kıymetli hazinelerinden biridir. Hür olabilmenin öncül şartı olarak da tanımlanmıştır. Çünkü hür insan, ihtiyaçlarını karşılayabilen insandır, dolayısıyla bir başka insana yük olmaz, muhtaç duruma düşmez. Her ihtiyacını karşılayabilen insandan ziyade, en önde gelen ihtiyacını, yani kanaat edebilme ihtiyacını elde eden insandır, hür insan. İmam Şafi divanında kanaat getirmeye şöyle değinir:
"Sabah sabah insanını denedim dünyanın
cimrilikle dolu deriler yürüyordu
başka bir şey göremedim
sonra kanaat kınından bir kılıç çektim
keskin tarafıyla onlardan
ümitlerimi kestim"
Şükür kavramı ise, her nimetin Allah’tan geldiğini bilip dil, kalp ve gönül ile hamd etmektir. Şükür, nimeti değil, nimeti vereni görmektir. Diğer bir anlatımla, resmi değil ressamı keşfetmektir. Nimeti vereni bilip gereğiyle amel etmek, ressamı bildirmeyi gerektirir. İbrahim suresi 7. ayeti şöyledir:
"Şükredecek olursanız, ben de size verdiğim nimetleri artırırım." Şu üç şeyi yapan tam şükretmiş olur:
1-) Bir nimet gelince bunu Allahtan bilip şükretmek
2-) Allah-u Teâlâ’nın verdiği her şeye razı olmak
3-) Verilen nimetten istifade edildiği müddetçe, Allah-u Teâlâ’ya isyan etmemek
Şükür ve kanaat, medeniyetimizin insana bakış açısını özetleyen, doğru perspektifle bakılmasını sağlayan en önemli ahlaki unsurlarımızdandır. Mutlu olmanın, toplum hayatında çevreye mutluluk yaymanın, hayatı dolu olmanın en baş özellikleri; kendini tanımaktan, hayatı anlayıp sürekli ümitvâr olmaktan, sevmenin ve sevilmenin sırlarına ermekten geçiyor. Kendinle, Allah'la toplumla ve tabiatla barışık olmanın göstergesidir aynı zamanda şükür ve kanaat. İbn Mace'de geçen bir hadise göre, Rasulullah şöyle buyurmuştur: "Kanaat eden, en çok şükredenlerden sayılır."
İdare Edemem Anne!
Prof. Dr. Hüseyin Peker'in Timaş Yayınları'ndan yayımlanan "İdare Edemem Anne & Ailede Şükür ve Kanaat Eğitimi" kitabı, ailede şükür ve kanaat kavramlarının önemine değinmekle birlikte, Şükür ve kanaatin önemini bir kere daha hatırlatarak çocukları şükür ve kanaat sahibi bireyler olarak yetiştirmenin püf noktalarını sunuyor.
Prof.Dr. Hüseyin Peker, çocuklarımızda şükür ve kanaatle beslenen huzur dolu ve ferah bir kalp oluşturabilmenin yöntemlerini, çocuk, aile, çevre ekseninde örneklerle, sade bir anlatımla ve akıcı bir üslupla ortaya koyuyor.
Toplum hayatında başkalarına yardım etme, paylaşma zevki tattırılmadan büyütülen çocuklar, ergenlik dönemlerinden sonra asabileşiyor, hırçınlaşabiliyorlar. Hüseyin Peker, ilk başta anne babanın bilinçli olmasını, sonrasında da şükür ve kanaat eğitiminde yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor:
- Çocukta insan sevgisi güçlendirilmeli
- Çocuğa sahip olduklarının farkına varabileceği bir anlayış kazandırılmalı
- Çocuğun gönül dünyası zenginleştirilmeli, asıl zenginliğin gönül zenginliği olduğu kavratılmalı
- Çocuğa herkesin şükredecek bir şeye sahip olduğu bilinci kazandırılmalı
- İsraf etmeme, saçıp savurmama anlayışı çocuğa benimsetilmeli
- Çocuğun iyi davranışları oyuncak veya para gibi maddi şeylerle ödüllendirilmemeli
- Çocuğun özgüveni güçlendirilmeli
- Çocuğun kendini gerçekleştirmesine katkıda bulunulmalı
- Çocukta iman sevgisi güçlendirilmeli
- Nimeti verenin Allah olduğu bilinci çocuğa kazandırılmalı
- Çocuk gösterişten uzak, sade bir hayat yaşamaya zorlanmalı
- Çocuğun kıskançlık duygularını geliştirecek tutumlardan kaçınmalı
- Öykü ve masallardan yararlanarak çocuğun şükür ve kanaat uyguları güçlendirilmeli
- “Sofra Zamanı” bir ders ortamı gibi değerlendirilmeli
- Çocukta hassas bir vicdan oluşturmaya gayret etmeli
- Çocuk medyanın tüketime özendirici etkilerinden korunmalı
- Çocuk Allah’a şükrün bir ifadesi olarak, ibadet etmeye yönlendirilmeli
- Mutluluğun paraya ve maddi imkânlara sahip olmaya bağlı olmadığı çocuğa öğretilmeli
Özellikle toplumun çekirdeğini oluşturan ailede, gittikçe aşınmaya yüz tutan bu iki kavram, anne ve babanın bilinçli olmadığı ailelerde sıkıntıların çıkmasındaki ana sebeplerin başında geliyor. Bu vesileyle “İdare Edemem Anne!” çocuklara, modern hayatın maddeye odaklanmış zihniyetiyle büyük oranda aşınan "şükür ve kanaat"i benimsetebilmeyi hedefleyen kılavuz bir kitap niteliğinde…
Yunus Emre Tozal / Haber 7
tenkafesi@gmail.com