Basit tektaş astroloji paketine üye ol, cep telefonu kazanma şansı yakala!" Mesajı okuduğunuz an, telefonu fırlatmak gelir içinizden. Ama merak etmeyin bu mesajlardan kurtulmanın yolu var.
Televizyonda yayınlanan reklamlara ya da gazetelerdeki ilanlara ne sıklıkla bakılır? Kaçı okunur veya izlenir? Ölçümlemek zor. Fakat kesin olan bir şey var ki yalnızca ihtiyaçlara yönelik reklamların içeriği merak edilir ve o reklamlara dikkat kesilir insan. Örneğin dizüstü bilgisayar reklamları hayatınızın hiçbir döneminde dikkatinizi çekmemişken, ona ihtiyacınız olduğu anda reklamları fark edersiniz. Hatta aylardır önünden geçtiğiniz billboarddaki laptop afişini ilk kez görüyor hissine kapılırsınız. Psikolojide buna 'algıda seçicilik' deniyor ve bu kavram pazarlamada da sık sık kullanılıyor. Günümüzde reklam bombardımanından algıda seçicilik sayesinde sıyrılıyoruz. Kafamızı bizi ilgilendirmeyen şeylere yormamış oluyoruz böylece. Fakat diğerlerinden farklı olarak bizi istemediğimiz reklamlarla karşı karşıya bırakan bir mecra var. 'Mobil pazarlama' olarak adlandırılan bu yollar GSM operatörlerinden ve çeşitli şirketlerden gönderilen reklam içerikli mesajlar her gün, defalarca bizi çileden çıkarıyor.
"X numaraya mesaj at, çekilişe katıl", "Y marka ürünlerde indirim başladı" şeklinde ardı arkası kesilmeyen bu sms'lerin, zamansız gelmesi bir yana, hafızayı doldurması da ayrı bir dert. Birçok insanın rahatsızlık duyduğu bu mesajlar, kesinlikle okunduğundan mobil pazarlamayı kullanan firma sayısı da hızla artıyor. Sms ile reklamdan en çok yararlanan sektörler ise bankalar ve perakendeciler. Herhangi bir bankadan hizmet alıyorsak, numaramızı vermek zorunda kalıyoruz. İletişim bilgilerimize hiçbir çaba sarf etmeden sahip olan bankalar, dolayısıyla mobil pazarlama nimetinden en çok yararlananlar oluyor. Perakendeciler ise alışveriş yaptığımız mağazada ödeme yaparken numaramızı isteyebiliyor. Biz de ne işe yarayacağını bilmeden numaramızı veriyor ve istenmeyen mesajlara maruz kalanlar listesine dâhil oluyoruz.
Yasa ne diyor?
Birçok insanın kafasını karıştıran bir konu da hiç ilgimizin olmadığı yerlerden bu tarz mesajların gelmesi. Bununla ilgili çeşitli kuruluşlar aracılığı ile numaraların satıldığına dair iddialar var. 'Hatta GSM operatörleri iletişim bilgilerini satıyor' iddiası da bunlar arasında. Fakat numaraların satılması gibi bir durum mümkün görünmüyor. Çünkü 5809 sayılı yasa bunu engelliyor. Yasanın 55. maddesiyle, abone kimlik ve iletişim bilgilerinin değiştirilemeyeceği, kopyalanıp çoğaltılamayacağı veya herhangi bir amaçla dağıtılamayacağı koruma altına alınmış. Buna aykırı hareket edenlere ise bin günden 15 bin güne kadar adli para cezası uygulanıyor. 56. maddede de bilgilerin başkalarına yarar sağlamak amacıyla kullanılamayacağı belirtiliyor. Yine aksi davranışta bulunanlara bin günden 5 bin güne kadar adli para cezası uygulanıyor.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), GSM operatörlerini denetlemekle görevli bir kuruluş. Herhangi bir konuda şikâyetiniz olduğunda bu kuruma iletebiliyorsunuz. BTK yetkilileri, bağımsız olarak ya da kendilerine gelen şikâyet üzerine operatörleri denetleyebildiklerini belirtiyor.
***
İstenmeyen mesajlar nasıl engellenir?
Reklam içerikli mesajları, bağlı bulunduğunuz operatöre sms yollayarak engellemeniz mümkün değil ne yazık ki. Tüm GSM operatörleri, yalnızca müşteri hizmetleri aranarak bu mesajların engellenebileceğini ifade ediyor. GSM operatörlerinin müşteri numaraları ise şunlar:
Avea: 444 1 500
Turkcell: 444 0 535
Vodafone: 0542 444 0 542