CHP'li vali de yargılanmalı

2 Temmuz 1993 tarihinde Madımak Oteli'nde 37 kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan tahrikten Aziz Nesin'in, olaylardan ise dönemin Sivas Valisi Ahmet Karabilgin'in sorumlu olduğuna yönelik raporu yayınlıyor.

2 Temmuz 1993 günü Sivas'ta Meydana Gelen Olayların Sebep ve Sorumluları İle Olayların Oluş Şeklinin Ortaya Çıkarılması amacıyla kurulan Meclis Araştırma Komisyonu'nun raporunda; CHP kontenjanından Sivas Valisi olan Ahmet Karabilgin açıkça suçlanıyor.
Raporda; dönemin Sivas Tugay Komutanı olan emekli Tuğgeneral Ahmet Yücetürk ve dönemin Sivas Emniyet Müdürü Doğuhan Öner'in, Aziz Nesin'in tahrikleriyle başlayan olaylara müdahale edilmesi için dönemin Sivas Valisi Ahmet Karabilgin'e başvurduğu, Vali Karabilgin'in 7.5 saat boyunca vatandaşları dağıtmadığına dikkat çekiliyor.

VALİ, TUGAY KOMUTANI VE EMNİYET MÜDÜRÜ'NÜ ENGELLEMİŞ
Raporda; “Tugay Komutanı, Vali ile üç defa makamında görüştüğünü, ‘Neden müdahale edip dağıtmıyoruz? Elebaşlarını almıyoruz? Neden bekliyoruz' şeklinde sorduğunu, Vali'nin de her defasında kendisine eylemcilerin şimdilik kontrolleri altında olduğunu, konuyu değerlendirdiklerini, Emniyet Müdürü'yle temasta olduklarını, böyle bir teşebbüse girmeleri halinde topluluğun kontrolden çıkacağını ve daha taşkın olaylar olacağını söylediğini ifade etmiştir. (…) Emniyet Müdürü'nün telefonla Vali'yi arayarak durumun vahim olduğunu söylediğini ve topluluğun dağıtılması için yetki istediğini; Vali'nin ‘Hayır. Bekleyeceksiniz' dediğini beyan etmiştir” deniliyor.
Raporda; Aziz Nesin'in olaylardan önce Müslümanlara yönelik hakaretleri ve Cuma namazı sırasında davul çalındığına dikkat çekiliyor. Raporda; Aziz Nesin'in protesto edileceğine yönelik bilginin olay günü saat 11:00'de Milli İstihbarat Teşkilatı'na bildirilmesine rağmen devletin hiçbir önlem almadığına dikkat çekiliyor.
Meclis Araştırma Komisyonu'nun raporunda şu görüşlere yer veriliyor:

SİVAS OLAYLARININ OLUŞ ŞEKLİ
A) OLAYLAR ÖNCESİ GELİŞMELER
(…)
4. Etkinlikler, 1 Temmuz 1993 Perşembe günü başlamış; bugün düzenlenen panelin “Devrim Şehitleri” anısına saygı duruşuyla başladığı ve Vali'nin de bu saygı duruşuna iştirak ettiği şeklindeki haberler Sivas mahalli basınında yer almıştır.
NESİN, TAHRİKTE BULUNMUŞ
5- Kültür Merkezi'nde düzenlenen panel esnasında Aziz Nesin'in; “Ben Müslüman değilim. Yoksa Kur'an'da da güzel sözler var, ama 1300-1400 yıl önceki sözlerin kimin sözü olursa olsun eskiyeceğine inanıyorum. Bu sözler eskimiştir” şeklindeki ifadeleri mahalli basın ve diğer kanallarla kamuoyuna ulaşmıştır.

SAAT 11:00'DE MİT'E İSTİHBARAT GİTMİŞ!
6- Milli İstihbarat Teşkilatı'na 2 Temmuz 1993 Cuma günü saat 11:00 sıralarında “bazı kişilerin kendi aralarında Vali ve Aziz Nesin'e karşı protesto eylemi yapmak üzerine konuştuklarına” dair bir istihbari bilgi gelmiş; Milli İstihbarat Bölge Başkanı saat 11:30 sıralarında bu bilgiyi başka kimseyi bulamadığı için Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü'nden bir polise şifahi olarak ilettiğini, Müsteşarlığa da bildirildiğini söylemiştir.

NESİN: “ÖYLE ‘HIRR' DİYE ADAMA SALDIRAMAZLAR”
7- 2 Temmuz 1993 Cuma günü Buruciye Medresesi'nde kitaplarını ve Aydınlık Gazetesi'nin nüshalarını imzalayan Aziz Nesin'e burada tepkiler oluşmuş; TGRT tarafından kendisiyle yapılan röportajda kendisine basında çıkan beyanlarının ve Selman Rüşti'nin eserinin Aydınlık Gazetesi'nde yayımlanmasının Müslümanları rencide ettiğinin söylenmesi üzerine, “Alışsınlar…. Ben Müslüman olmak zorunda değilim… Öyle ‘hırr' diye adama saldıramazlar” şeklinde beyanda bulunmuştur.
CUMA NAMAZINDA DAVUL ÇALMIŞLAR
8- 2 Temmuz 1993 Cuma günü Cuma ezanının okunması esnasında Buruciye Medresesi'nde düzenlenen etkinlikler sırasında davul çalınmış; hemen bitişiğinde bulunan Kale Camii'nden gelen müzik yayınının durdurulması yönündeki ikazlar üzerine güvenlik görevlilerince Buruciye Medresesi'nin kapıları kapatılmıştır.

OLAYLARIN TAHLİLİ VE OLAYLARIN SORUMLULARI:
(…)
2- Aziz Nesin'in Sivas'a gelişi
Aziz Nesin'i korumakla görevli komiserin ifadesinde, 2 Temmuz 1993 Cuma günü Aziz Nesin'e kimsenin sahip çıkmadığını gördüğünü söylemesi, Milli İstihbarat Teşkilatı Bölge Başkanlığı'na olay günü saat 11:00 civarında gelen istihbari bilgiden bazı kişilerin kendi aralarında Vali ve Aziz Nesin'i protesto etmeye yönelik konuştuklarının anlaşılması, ayrıca; TGRT tarafından olay öncesinde Aziz Nesin'le kitap sergisi esnasında yapılan röportajdan da anlaşıldığı gibi kendisine çevreden müdahaleler olduğunun görülmesi, yine olaylar esnasında çekilen video kasetleri izlendiğinde en çok “Şeytan Aziz”, “Sivas Aziz'e mezar olacak” sloganlarının atılmış olması eylemcilerin dışa vurulan temel hedeflerinden birinin Aziz Nesin olduğunu göstermektedir.
(…)

OLAYLARDA YÖNETİMİN TEDBİR VE TAKTİK HATALARI
1- Eylemcilerin Durdurularak Dağıtılmaması
Saat 13:30 sıralarında başlayan eylemler çeşitli şekillerde devam etmiş; video kayıtlarına göre saat 20:55-21:05 arasında, Emniyet'in olay tutanağına göre 20:25 sıralarında havaya ateş açılması üzerine eylemcilerin kaçışarak dağıldığı anlaşılmıştır. Bu arada geçen 7.5 saat boyunca eylemciler dağıtılmamış; Emniyet Müdürü'nün ifadesine göre topluluk saat 13:30'dan 19:00'a kadar tamamen kontrol altında tutulmuştur.
Daha önce irdelenen ifadelerde de geçtiği gibi topluluğun dağıtılmamasının büyük tehlikelere yol açabileceği endişesi sık sık dile getirilmiştir.





TUGAY KOMUTANI VE EMNİYET MÜDÜRÜ'NDEN ŞOK AÇIKLAMALAR
Tugay Komutanı, Vali ile üç defa makamında görüştüğünü, “Neden müdahale edip dağıtmıyoruz? Elebaşlarını almıyoruz? Neden bekliyoruz” şeklinde sorduğunu, Vali'nin de her defasında kendisine eylemcilerin şimdilik kontrolleri altında olduğunu, konuyu değerlendirdiklerini, Emniyet Müdürü'yle temasta olduklarını, böyle bir teşebbüse girmeleri halinde topluluğun kontrolden çıkacağını ve daha taşkın olaylar olacağını söylediğini ifade etmiştir.
(…) Öte yandan bir basın temsilcisi, gazetesinin yazı işleri müdürünün de bulunduğu bürodan Emniyet Müdürü'nün telefonla Vali'yi arayarak durumun vahim olduğunu söylediğini ve topluluğun dağıtılması için yetki istediğini; Vali'nin “Hayır. Bekleyeceksiniz” dediğini beyan etmiştir.
(…)

SİS BOMBASI KULLANILMAMIŞ
“Ayrıca; sis bombası ya da göz yaşartıcı bomba kullanılmak suretiyle eylemcilerin dağıtılmasının da mümkün olacağı açıktır. Bu husus bütün ilgililere ısrarla sorulmuş, net bir cevap alınamamış; Vali, göz yaşartıcı bombanın var olduğunu, bomba kullanılmasıyla ilgili emir verilmediğini, emniyetin elindeki bombanın hangi türde olduğunu bilmediğini, bu bombanın açık mekanlarda etkili olmayacağı söylendiği gerekçesiyle bu konuda emir verilmediğini söylemiştir.”

ÜÇ DAKİKADA TOPLULUK DAĞITILMIŞ
“Ancak otel yandıktan ve Aziz Nesin kaçırıldıktan sonra taşkınlıklarının zirvesinde olan eylemcilerin en kalabalık oldukları sırada Vilayet önüne yönelmeleri üzerine Vilayette Vali'nin yanında bulunan Alay Komutanı'nın Alay'da tuttuğu yedek time telsizle talimat vermesi ve söz konusu timin 3 dakika içerisinde havaya ateş ederek Vilayet'in önüne gelmesi; bunun üzerine topluluğun kaçışmaya başlayarak kısa sürede dağılması, eylemcileri dağıtmanın zor olmadığını göstermektedir. Bilahare meydana gelen gelişmelere bakıldığında da eylemcilerin olayların başlarında dağıtılması halinde daha büyük olayların çıkacağı ve kontrol edilemeyeceği şeklindeki savunmanın yersiz olduğu anlaşılmaktadır.” YENİ AKİT