BUDAPEŞTE (AA) - AŞKIN KIYAĞAN - Türkiye’nin Budapeşte Büyükelçisi Gülşen Karanis Ekşioğlu, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin tesisinin 100. yıl dönümünde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yapacağı anlamlı ziyaret kapsamında Türkiye-Macaristan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyinin altıncı toplantısı ile "2024 Türkiye-Macaristan Kültür Yılı" açılışının gerçekleştirileceğini söyledi.
Büyükelçi Ekşioğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 18 Aralık’ta Macaristan’a gerçekleştireceği ziyaret öncesi iki ülke arasındaki ilişkiler, ziyaretin önemi ve 2024 Türkiye-Macaristan Kültür Yılı'na ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulundu.
Ekşioğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Macaristan’ı ziyaret edeceği tarihin iki ülke arasında 18 Aralık 1923’te imzalanan Türk-Macar Dostluk ve İşbirliği Anlaşması’nın ve bu çerçevede iki ülke diplomatik ilişkilerinin tesisinin 100. yıl dönümüne denk geldiğine dikkati çekerek, şunları söyledi:
"Bu Dostluk ve İşbirliği Anlaşması, bugün bir asrı geride bırakan Cumhuriyet'imizin ilanının ardından Türkiye’nin imzaladığı ilk uluslararası anlaşma. Köklü bir geçmişe dayanan ilişkilerimiz ve dostluğumuz, bu anlaşmayla yeni bir döneme girmiş oldu. Dolayısıyla Macaristan’ın, Türkiye Cumhuriyeti tarihinde özel bir yeri var. Bu anlaşmanın yıl dönümünde Sayın Cumhurbaşkanı'mızın teşrifleriyle Türkiye-Macaristan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyinin altıncı toplantısı gerçekleştirilecek, ayrıca 2024 Türkiye-Macaristan Kültür Yılı’nın açılışını yapacağız."
- "İlişkiler, geliştirilmiş stratejik ortaklık seviyesine çıkartılacak"
İkili ilişkilerin tüm boyutlarıyla ele alınmasına ve güncel uluslararası gelişmeler hakkında fikir alışverişine imkan sağlayacak Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyinin altıncı toplantısına Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Viktor Orban’ın eş başkanlık yapacağını kaydeden Ekşioğlu, "Toplantı çerçevesinde ilişkilerimizi 'stratejik ortaklık' seviyesinden 'geliştirilmiş stratejik ortaklık' seviyesine çıkaracağız. Enerji, ekonomik ve ticari ilişkiler, savunma sanayisi ve kültür alanları, işbirliğinin geliştirilmesinde öncelikli alanlar olarak öne çıkıyor." şeklinde konuştu.
Ekşioğlu, ziyarette Cumhurbaşkanı Erdoğan'a bakanlar dahil geniş bir heyetin eşlik etmesinin beklendiğini belirterek, toplantı kapsamında bakanlar ile heyette yer alan kurumların başkan ve temsilcilerinin de Macar muhataplarıyla enerji, iletişim ve eğitim gibi farklı alanlarda anlaşmalar imzalayacağını anlattı.
Bu anlaşmaların ikili siyasi ilişkilere önemli katkı sağlayacağına işaret eden Ekşioğlu, buna ilaveten Türk firmalarının Macar şirketlerle imzalayacakları anlaşmaların da ikili ticari ve ekonomik ilişkilere ivme kazandıracağı inancında olduğunu dile getirdi.
- Erdoğan'ın Novak ve Orban'la ikili görüşmeler yapması bekleniyor
Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı dışında Erdoğan’ın, Macaristan Cumhurbaşkanı Katalin Novak ve Başbakan Orban’la ikili görüşmeler geçekleştirmesinin öngörüldüğünü belirten Ekşioğlu, toplantıların ardından iki ülke liderlerinin katılımıyla MÜPA-Sanat Sarayı’nda düzenlenecek ortak programla 2024 Türk-Macar Kültür Yılı'nın resmi açılışının yapılacağı bilgisini paylaştı.
Ekşioğlu, ikili ilişkilerin "geliştirilmiş stratejik ortaklık" seviyesine yükseltilmesine yönelik ortak kararın bu yılın başında açıklandığını, ziyaretle bu adımın hayata geçirileceğini kaydederek, "Özellikle 2023, ikili ilişkilerimizin en üst düzeyde gerçekleştirilen karşılıklı temas ve ziyaretlerle ivme kazandığı bir yıl oldu. Bu da karşılıklı olarak ikili ilişkilerimize verdiğimiz önemin en somut göstergesidir." değerlendirmesinde bulundu.
Bu sene Macaristan Cumhurbaşkanı Novak, Başbakan Orban, Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto’nun Türkiye’ye ziyaretler geçekleştirdiğini, bu üst düzey ziyaretlerde 6 Şubat'taki depremler nedeniyle en üst düzeyde dayanışmalarını ifade ettiklerini anımsatan Ekşioğlu, Başbakan Orban’ın ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yemin törenlerine katıldığını söyledi.
Ekşioğlu, bu yıl Türkiye’den de Macaristan’a üst düzey ziyaretlerin yapıldığını belirterek, dönemin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Macaristan’a iki defa geldiğini, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın da yeni görevinin ilk ziyaretlerinden birini bu ülkeye gerçekleştirdiğini söyledi.
Ayrıca bu süreçte Türkiye’den çok sayıda bakan ve yetkilinin Macaristan’a ziyarette bulunduğunu kaydeden Ekşioğlu, bu ziyaretler kapsamında 18 Aralık’ta yapılacak Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Toplantısı’nda akdedilecek anlaşmalara yönelik zemin hazırlandığının altını çizdi.
Ekşioğlu, iki ülke arasında stratejik ortaklığın 2013’te başladığını belirterek, ikili siyasi ilişkilerin her açından olumlu seyrettiğini dile getirdi.
- Ejder Yalçın zırhlı araçları Macaristan'da üretilecek
İki ülke arasında ticaret hacminin 6 milyar dolara yükseltilmesinin hedeflendiğine dikkati çeken Ekşioğlu, 2022 yılında kurulan Ortak Ekonomi ve Ticaret Komisyonunun ilk toplantısını çok yakın bir tarihte gerçekleştirmeyi hedeflediklerini aktardı.
Ekşioğlu, savunma sanayisi alanındaki işbirliğinin son dönemde ivme kazandığına işaret ederek, "Savunma sanayisi ürünlerimizden Ejder Yalçın zırhlı araçları, ‘Gidran’ ismiyle Macaristan’da üretilmeye başlanacak." bilgisini paylaştı.
İkili işbirliğinin en güncel örneklerinin başında düzensiz göçe karşı yürütülen mücadelenin olduğunu belirten Ekşioğlu, bu hususta iki ülke içişleri bakanlıkları arasındaki yakın çalışmaya değindi.
- Türkiye'nin AB üyelik sürecine Macaristan'dan destek
Ekşioğlu, çok taraflı platformlarda da yakın işbirliğinin bulunduğunu ifade ederek, "NATO’da ve tüm diğer uluslararası kuruluşlarda dayanışma içerisindeyiz. Macaristan, ülkemizin AB üyelik sürecini destekleyen ülkeler arasında yer alıyor. 2024’ün ikinci yarısında AB Dönem Başkanlığı'nı üstlenecek olan Macaristan’ın bu sürece olumlu katkıda bulunacağına inanıyoruz. 2018 yılından bu yana Türk Devletleri Teşkilatının gözlemci üyesi olan Macaristan’ın Türk dünyasındaki yeri bizim için çok kıymetli. Budapeşte’de Türk Devletleri Teşkilatının Temsilcilik Ofisi de bulunuyor." ifadelerini kullandı.
- "Macaristan, uzak akrabamız, yakın komşumuz ve geleneksel ortağımız"
İki ülke arasındaki beşeri ilişkilere de değinen Ekşioğlu, "Biz, Macaristan’ı 'uzak akrabamız, yakın komşumuz ve geleneksel ortağımız' görüyoruz. Tarihten gelen bağlarla kurulan dostane ilişkilerimiz, kıvançla anabileceğimiz birçok unsur barındırıyor." şeklinde konuştu.
Ekşioğlu, tarih boyunca karşılıklı etkileşimlerin, iki milletin kültür ve dillerinde bıraktığı kalıcı izlerin bugüne kadar taşındığını, bundan sonra da taşınmaya devam edeceğini vurguladı.
Türkler ile Macarlar arasındaki dostluk bağını ülkesindeki deprem felaketinin ardından bizzat gözlemlediğini ifade eden Ekşioğlu, "Macar arama kurtarma ekipleri, ülkemize ilk yardıma koşan grubun içinde yer aldılar. Burada ise Macar dostlarımız bizi hiç yalnız bırakmadılar ve hep hatırlayacağımız bir dayanışma örneği gösterdiler." ifadelerini kullandı.
Ekşioğlu, yaklaşık 1,5 yıldır Budapeşte’de görev yaptığını belirterek, iki ülke arasındaki olumlu ilişkiler ve sıcak dostluk bağlarının kendi adına önemli bir şans olduğuna, bu olumlu atmosferin hem ikili ilişkilerde hem de Türk vatandaşlarının karşılaştığı sorunların giderilmesinde büyük rol oynadığına dikkati çekti.
Deprem sürecine ilişkin kişisel tecrübesini de aktaran Ekşioğlu, "6 Şubat tarihinde ülkemizde meydana gelen deprem felaketinde eşimin de Hatay’da enkaz altında olduğu haberini aldığımda Budapeşte’de görevimin başındaydım. Cumhurbaşkanı Novak dahil her seviyeden devlet görevlileri ve Macar vatandaşları tarafından gösterilen dayanışma ve desteği hep hatırlayacağım." diye konuştu.
- "100’üncü yılda 100 etkinlik" hedefi
Ekşioğlu, 2024 Türk-Macar Kültür Yılı çerçevesinde "100’üncü yılda 100 etkinlik" hedefiyle yola çıktıklarını kaydederek, Türkiye’nin kültür, sanat, gastronomi ve turizm değerlerinin Macaristan’da layıkıyla tanıtılması için ilgili kurumlarla yakın çalışma halinde nitelikli bir etkinlik programı oluşturduklarını anlattı.
"Macaristan’ın 8 şehrinde 30’dan fazla mekanda kültür, sanat ve edebiyat çevrelerimizden 1000’e yakın sanatçı ve temsilcimizi Macar dostlarımızla bir araya getireceğiz." diyen Ekşioğlu, Budapeşte’nin yanı sıra Pecs, Debrecen, Zigetvar, Szeged, Vezsprem, Eger ve Estergon gibi köklü Osmanlı mirasına ev sahipliği yapan diğer şehirlerde de etkinliklerin yapılacağını söyledi.
Ekşioğlu, Macaristan’daki simge mekanlarda gerçekleştirilecek kültürel etkinliklerin yanı sıra yıl içinde ülkede farklı alanlarda düzenlenecek uluslararası ve yerel kültür sanat festivallerine de geniş katılım göstereceklerini vurguladı.
Aynı şekilde Macar tarafının da kültürel değerlerinin Türkiye’de tanıtılacağı eş zamanlı etkinlikler gerçekleştireceğini belirten Ekşioğlu, kültür yılı kapsamında ocak ayında düzenleyecekleri "Güldestan" balesi ile "Dans Adrenalin"in bilet satışlarının şimdiden başladığını sözlerine ekledi.