Son yıllarda giderek artan benzin fiyatları karşısında vatandaş, ''araba'' sevdasından değil, benzin tüketiminden taviz verdi.
A.A muhabirinin çeşitli kaynaklardan yaptığı hesaplamalara göre, Türkiye'de araç sayısı 2000 yılından 2010 yılına kadar yüzde 80,7 oranında arttı. Buna karşın benzin tüketimi aynı dönemde yüzde 24,8 oranında azaldı.
Trafiğe kayıtlı motorlu araç sayısı, 2000 yılında 8,3 milyon iken 2010 yılında 15 milyona ulaştı. Türkiye'de tüketilen benzin miktarı da aynı dönemde 2 milyon 800 bin 731 tondan 2 milyon 105 bin 87 tona geriledi.
Artan fiyatların etkisiyle son 11 yılda benzin tüketimini azaltan vatandaş bunun yerine, fiyatı nispeten daha ucuz motorin ve otogaza yöneldi. 2000 yılında 8 milyon 189 bin 294 tonluk motorin tüketimi 2010 yılında yüzde 68,2 oranında artışla 13 milyon 775 bin 694 tona çıktı.
Otogaza talep ise neredeyse ikiye katladı. Buna göre 2000 yılında 1 milyon 280 bin 331 ton olan LPG otogaz tüketimi, 2010 yılında yüzde 95,2 oranında artarak 2 milyon 500 bin tona yükseldi.
Söz konusu dönemde toplam akaryakıt tüketimi 16 milyon 153 bin 849 tondan, 16 milyon 971 bin 485 tona çıktı.
-BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE DEĞİŞİM-
2010 yılında bir önceki yıla göre toplam akaryakıt tüketimi yüzde 3,9, benzin tüketimi yüzde 7,6 oranında azaldı.
Motorin tüketimi bir önceki yıla göre yüzde 2,35 oranda, otogaz tüketimi de yüzde 8,4 oranında arttı.
PETDER'in 2010 yılı sektör raporuna göre, ÖTV'nin artırılması ve KDV matrahı yükseltmesi nedeniyle 2010'da akaryakıt tüketiminden sağlanan dolaylı vergiler bir önceki yıla göre yüzde 20 artarak 35 milyar liraya ulaştı. Geçen yıl doğalgaz kullanımının daha da artması ve yaygınlaşmasıyla fuel oil ve kalorifer yakıtı türleri tüketimi de bir önceki yıla göre yüzde 44 azalarak 1,1 milyon ton oldu.
Akaryakıt ve LPG sektörlerinden sağlanan dolaylı vergi gelirleri 2010 yılında yaklaşık yüzde 17 artarak 42 milyar liraya ulaştı.
-BENZİNE NE VERİYORDUK, ŞİMDİ NE OLDU?-
Döviz kuru ve uluslararası ham petrol fiyatlarındaki değişimlerin etkisiyle her geçen gün el yakan benzinin litre fiyatına bir vatandaş 2000 yılında ortalama 0,58 lira öderken, 11 yılda ödediği rakam yaklaşık yüzde 534,5 oranında arttı ve 2010'da ortalama 3,68 liraya çıktı.
Kırsal motorinin litre fiyatı da aynı dönemde ortalama 0,43 liradan, 583,7 kat artışla 2,94 lira oldu.
Vatandaş, benzinin litre fiyatına 2001 yılında ortalama 1 lira, 2002 yılında 1,48 lira, 2003 yılında 1,80 lira, 2004 yılında 1,98 lira, 2005 yılında 2,55 lira, 2006 yılında 2,79 lira, 2007 yılında 2,89 lira öderken, fiyatlar 2008 yılında 3,21 lira seviyesine çıktı.
2009 yılında ortalama 3,15 lira olan benzinin litre fiyatı, 2010 yılında 3,68 oldu. Benzinin litre fiyatının geçen yılın Aralık ayında 4 lira seviyesine dayanması da akaryakıttaki yüksek dolaylı vergi oranı tartışmalarını da beraberinde getirdi.
-YILLIK TÜKETİM RAKAMLARI VE LİTRE FİYATLARI-
2000-2010 yıllarındaki akaryakıt tüketim rakamlarıyla ortalama benzin litre fiyatları şöyle:
. Toplam Tüketim (ton)
. -------------------------------------
Yıllar Benzin Motorin LPG (otogaz)
------ -------- --------- -----------
2000 2.800.731 8.189.294 1.280.331
2001 2.698.541 8.419.275 1.230.330
2002 3.152.318 9.493.572 1.136.025
2003 2.968.652 9.721.114 1.147.374
2004 2.888.931 10.726.451 1.640.766
2005 2.709.067 11.048.633 1.751.838
2006 2.616.173 11.980.831 1.550.605
2007 2.539.768 12.953.125 2.006.263
2008 2.343.853 14.007.964 2.111.557
2009 2.280.113 13.458.804 2.305.240
2010 2.105.087 13.775.694 2.500.000
Ortalama Pompa Tavan Fiyatları (TL-litre)
-----------------------------------------
. Kurşunsuz
Yıllar Benzin 95 Oktan
------- ---------------
2000 0,58
2001 1,00
2002 1,48
2003 1,80
2004 1,98
2005 2,55
2006 2,79
2007 2,89
2008 3,21
2009 3,15
2010 3,68