Adalet Bakanlığı, 2009’da AB’ye de sunduğu Yargı Reformu Stratejisi (YRS) Eylem Planı’nı yenilemek için çalışma başlatırken, geçen sürede “yargı bağımsızlığı” hedefinin gerçekleştiğini savundu. Ancak ileri bir adımla askerî yargıda “soruşturma emri”ni kaldırmayı gündemine alan bakanlık, 103 yeni hedef arasında askerî yargının tümden kaldırılmasına yer vermediği gibi, askerî yargıda istinaf mahkemeleri kurularak bu alanın büyütülmesini istedi.
AB’yle müzakerede Yargı ve Temel Haklar başlıklı faslından sorumlu olan bakanlık, şimdi YRS belgesini yeni ihtiyaç ve yaşanan sorunlar nedeniyle 11 amaç maddesi ve bunlara bağlı 103 yeni hedef belirleyerek yenileme kararı verdi. Tüm yargı kurum ve örgütlerinin görüşlerinden yararlanılarak belgeye son şekli verilecek.
Yargı bağımsızlığı tamammış
Bakanlık, yargı reformuyla ilgili yeni plan raporunda geçen sürede bu alanda katedilen mesafeyi şöyle anlattı: “YRS’nin uygulanmasından bu yana ülkemizde yargı alanında köklü değişiklikler olmuştur. Bu kapsamda YRS’de yer alan başta yargı bağımsızlığı olmak üzere yargı etkinliğinin artırılmasına yönelik birçok hedef gerçekleşmiş bulunmaktadır. Bugün itibariyle YRS belgesinin yaklaşık yüzde 70’inin hayata geçtiği görülmektedir. ..”
Madem kaldırılmıyor büyütelim
Belirlenen 103 hedef arasında dikkat çekici bölümlerden biri askerî yargıyla ilgili. Askerî yargının tümden kaldırılıp yargı birliğini sağlama talepleri bu taslağa yansımadı. 103 hedef arasında “askerî yargı kaldırılacak” beyanı yok. Aksine, “madem kaldırılmıyor biraz daha büyütelim” yaklaşımı var.
Halen disiplin mahkemeleri dışında askerî yargı, adli konularda askerî mahkemeler ve Askerî Yargıtay, idari konularda ise Askerî Yüksek İdare Mahkemesi’nden (AYİM) oluşuyor.
Bakanlık, şimdi buna ilave olarak askerî yargıda da istinaf yargılamasını (ara-üst mahkeme) gündeme getirdi. Bu kabul edilirse askerî mahkemeler ile Askerî Yargıtay arasında bir de istinaf mahkemesi kurulacak.
Emirle soruşturmaya son
Ancak Bakanlık, askerî yargı alanıyla ilgili olumlanabilecek önemli hedefler de belirledi. Bunların başında, askerî suçların soruşturulmasında etkili olan “emirle soruşturma”yı kaldırmak geliyor. YRS’de bu gruptaki hedefler şöyle sıralandı: “Askerî mahkemelerin bağımsızlığı ve tarafsızlığının güçlendirilmesi için gerekli tedbirlerin alınması (soruşturma emri prosedürünün kaldırılması gibi), askerî mahkeme binalarının askerî yasak bölge dışına çıkarılması, başta Askerî Ceza ve Usül Mevzuatı olmak üzere ilgili tüm mevzuatın gözden geçirilmesi ve disiplin mahkemelerinin disiplin kurulları haline getirilmesi.”
BRÜKSEL’DE SÖZ VERİLMİŞTİ
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, geçen aralık ayında gittiği Brüksel’de Avrupa Birliği’ne uyum ve AİHM’deki Türkiye aleyhine dosyaların azaltılması amacıyla kapsamlı reformlar yapılacağını açıklamıştı. Sadullah Ergin, Avrupa Konseyi’ndeki temasları çerçevesinde AİHM Başkanı Nicolas Bratza ve AİHM’deki Türk yargıç Işıl Karakaş ile de biraraya gelmişti.
Taraf