VAN'ın Gevaş İlçesi'nde Van Gölü üzerindeki Akdamar Adası'nda bulunan Ermeni Surp Hac Kilisesi'nde 95 yılaradan sonra ilk ayin gerçekleştirildi.
Akdamar Adası'ndaki Ermeni Surp Hac Kilisesi'nde 95 yıl aradan sonra yapılacak ayın için Van'da dünya ve Türkiye'nin dört bir yanından Ermeniler akın etti. Van'daki otellerde konaklayan Ermeniler, kente 50 kilometre mesafedeki Gevaş İlçesi Akdamar Adası iskelesine otobüslerle gelip, bunadan teknelerle adaya çıktı. Adadaki Surp Hac Kilisesi'nin küçük olması nedeniyle içerideki ayine sadece 50 kişi alınırken, adada bulunan yaklaşık 5 bin kişi ayine dışarıya kurulan dev ekranlardan izledi. Kilisenin çevresinde mum dikip yakan Ermenlerden bazılarının gözyaşlarını tutamadığı görüldü.
Türkiye Ermenileri Patrikliği Ruhani Meclisi Patrik Genel Vekili Başpiskopos Aram Ateşyan, Gevaş iskelesinden Almanya'nın Türkiye Büyükelçisi Eckart Cunt, ile birlikte motorla adayı çıktı. Ateşyan'ın içinde bulunduğu teknenin adaye gitişi sırasında polis ve jandarma ekipleri deniz motorlarıyla sıkı güvenlik önlemleri aldı. Ateşlyan, taürtışmalara neden olan ve kilisye asılmayan ve kilise girişine konulan Haç'ın önünde dua ettikten sonra içeriye irdi.
Türkiye Ermenileri Patrikliği Ruhani Meclisi Patrik Genel Vekili Başpiskopos Aram Ateşyan yönettiği ayine Almanya'nın Ankara Büyükelçisi Eckart Cuntz, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Osman Murat Süslü, Van Belediye Başkanı Bekir Kaya, Gevaş Kaymakamı Yusuf Güni, Gevaş Belediye Başkanı Nazmi Sezer, Ermeni cemaati üyeleri
ile Almanya, Fransa ve Avrupa'nın çeşitli ülkeleri ile ABD'den gelen devlet temsilcileri katıldı.
Saat 11.00'de başlayıp saat 14.00'de biten ayin sırasında adada duygulu anlar yaşandı. Gün boyu adada Sağlık Bakanlığı'n aait bir ambulans helikopter bekletildi. Ayini 63'ü yabancı toplam 211 gazeteci takip etti. Ayin TRT tarafından naklen yayınlanırken, gazeteciler, 5'e kişilik gruplar halinde kiliseye alınıp, fotoğraf ve görüntü almalarına izin verildi. Ayin nedeniyle Van Emniyet Müdürlüğü adada sivil giyimli 50 polis görevlendirdi. İskele çevresinde ise 500 polis güvenliği sağladı. Ayinden önce detektör köpekler teknelerde ve kilise çevresinde bomba araması yaptı. Ayin için ada 12 sağlık çadırı kurulurken, adada 112 Acil hava ambulansı bekletildi. Sağlık ekiplerinin yanı sıra Sivil Savunma Arama ve Kurtarma ekipleri hazır bulunduruldu.
Türkiye Ermenileri Patrikliği Ruhani Meclisi Patrik Genel Vekili Başpiskopos Aram Ateşyan, ayinin sonlarına doğru Türkçe bir konuşma yaptı. Ateşyan, "Buradan yaptığımız dualar 95 yıl sonra göğe yükselecek. Bu imkanı bize sağladığı için Türkiye Cumhuriyeti'ne çok teşekkür ediyoruz. Bu kilise insanlığın ortak kilisesidir. Haç konusu tartışılıyordu. Haç'ın kilisenin tepesine konulma sözü verildi" dedi.
Ayinin sonlarında Ermeni din adamlarının bir kısmı dışarıya çıkarak cemaatle birlikte dua etti. Ayinden sonra Aramyan ile diğer din adamları kilisenin dışından dört dönerek dunya için dualar etti. Daha sonra İstanbul'dan gelen Maral Müzik ve Dans Grubu Erivan'dan gelen orkestra eşliğinde gösteri yaptı. Ayinin ardından kilesi ziyaretçilere açılırken, Tamara Alca, adlı gençkız ile Avinis Bıçakçı kilise içinde nişanlandı.
VALİ HELİKOPERLE İZLEDİ
Van Valisi Münir Karaloğlu, ayinin sürdüğü sırada Jan Jandarma Asayiş Kolordu Komutanlığı'n ait Sikorsky helikopterle ada üzerinde uçuş yaptı. Helikopter ayine katılanların rahatsızlık duymaması için oldukca yüksekten uçuş yaptığı belirtildi.
KUTU
-------------
Keşiş Manuel yaptı
VAN Gölü üzerindeki Akdamar Adası'nda adayla aynı adı taşıyan tarihi Akdamar Ermeni Kilisesi, Ermeniler için büyük önem taşıyor. Kutsal Haç adına Vaspurakan Kralı 1'inci Gagik tarafından M.S. 915-921 yılları arasında Keşiş Manuel'e yaptırılan ve Ermeni mimarisinin önemli eserleri arasında yer alan Akdamar Ermeni Kilisesi'nin restorasyonu Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla Kültür Bakanlığı tarafından 20 Nisan 2005 tarihinde ihaleye çıkarıldı.
İhaleyi 2 milyon 50 bin YTL'ye alan Cahit Zeydanlı'nın sahibi olduğu Kartalkaya firması, restorasyon çalışmalarına başlamadan önce İstanbul Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nden öğretim üyelerinin oluşturduğu 'Bilim Kurulu' ve Kültür Bakanlığı'ndan kontrolör heyeti oluşturdu. 22 Mayıs 2005 tarihinde restorasyonuna başlayan kilise havaların iyi olduğu dönemlerde yapılan çalışmalarla 21 Temmuz 2006 tarihinde bitirildi.
Restorasyon sırasında kilisenin iç ve dış cephesinde düzenlemesi yapılarak, dış duvarlarında zamanla silinen figürler temizlenerek ortaya çıkarılıp, zemini döşendi, çatısı onarıldı. Restorasyonun tartışmalara neden olmaması için yapılan tüm çalışmalarda Ermeni Mimar Zakarya Mildanoğlu yer aldı. Ayrıca Akdamar Kilisesi'ndeki taşlar için İtalya'dan taş uzmanı ve restoratör Paolo Pagnini, Haç Kaidesinin yapılması için de Ermenistan'dan Khatcadur Margaryan getirildi. 2 milyon 600 bin YTL'ye mal olan restorasyon sırasında kilise dışında, Ruhban Okulu'na ait rahip odaları ortaya çıkarıldı. Ancak bu odalar restorasyon projesine dahil olmadığı için restore edilmedi.
29 MART 2007'DE ANIT MÜZE OLARAK AÇILDI
Akdamar Adası'ndaki kilesi restorasyonun ardından 29 Mart 2007 günü Akdamar Kilisesi Anıt Müzesi olarak törenle açıldı. Açılışa dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç, Türk Ermenileri Patriği Mesrob II, Ermenistan Kültür Bakan Yardımcısı Gagik Gyurjyan, 20 ayrı ülkeden Ermeni büyükelçiler, başkiposlar, milletvekilleri ve gazeteciler olmak üzere 356 kişi katıldı.