Başbakan Adnan Menderes, 1952 yılında NATO toplantısı için gittiği Paris’te bir ara büyükelçiye Fransa’da yaşayan Hanedan kadınlarının durumu sordu.
Elçi soruya şaşırdı.
Hiç ilgilenmemişti ki…
Kolay kolay sinirlenmeyen, sinirlense bile bunu karşısındakine belli etmeyen, karşısındakini kırmamaya çalışan Başbakan hiddetle bağırdı: “Ya 24 saat içinde bilgi getirirsiniz, ya da istifanızı…”
Büyükelçi ertesi gün istenilen bilgelerle geldi.
Durum hiç içaçıcı değildi…
Öyle ki, Hanedan üyelerinin bazıları bulaşıkçılık bile yapıyordu… Başbakan, aklında bu mesele Türkiye’ye döndü.
Cumhurbaşkanı’na çıktı hemen. Konuyu açtı. “Geri dönmelerine izin verelim” dedi.
Celal Bayar temkinliydi, “konjonktür” dedi… Menderes ısrar etti; sonunda Hanedan kadınlarının dönüşüne izin çıktı.
16 Haziran 1952’de kadın üyelirin bazı şartlarla yurda dönüşleri serbest bırakıldı. İlk gelenler Abdülhamit’in eşi Müşfika Hanım ile kızı Ayşe Hanım oldu. İstanbul’a yerleştiler.
Başbakan, Teşvikiye’deki evlerini ziyaret etti, Valide Sultan’ın elini öptü; çıkarken kızararak kenara bir zarf bıraktı. İçinde 10 bin lira vardı.
Bundan sonra, iki hanedan kadınının kirasını uzun yıllar eşi Berin Hanım ödeyecekti…
Osmanlı Hanedanı’na mensup kadınların ülkeye giriş yasağının kaldırılması öyküsü TRT-1’de yayınlanmakta olan Başbakan Adnan Menderes’in hayathikayesinin anlatıldığı Ali Adnan belgeselinin 5. bölümünde anlatılıyor.
Belgeselde, ayrıca Atatürk’ün üzüntüyle yasaklattığı bir şarkının hikayesi de yer alıyor.
Beşir Ayvazoğlu’nun siyasi tarihimize kazandırdığı önemli anılardan birisinde, “bu imtidad-ı cevre kim bahtın şitabı var” şarkısının yasaklanma ve sonra Adnan Menderes döneminde yasağın kaldırılmasın öyküsü de Ali Adnan belgeselinde aktarılıyor.
Bu akşam yayınlanacak belgeselde ayrıca gazeteci Ahmet Emin Yalman’a yapılan ünlü suikast de işleniyor. Suikast, Yalman’a 1952 yılında Malatya’da 6 el ateş eden Hüseyin Üzmez’in kendi sesinden anlatımı ve canlandırmalarla izleyiciye aktarılıyor.
5. bölümde aktarılan dönemin önemli olayları arasında Anıtkabir inşaatının tamamlanması ile pul ve paralardan İnönü resimleri yerine tekrar Atatürk resimlerine geçiş de bölümde işlenen konulardan.
Başbakan Adnan Menderes’in hayat hikayesinin dönemin önemli olaylarıyla birlikte aktarıldığı 10 bölümlük belgeselin 5. bölümü bu akşam 21.30’da TRT-1’de.
Senaryosunu Yaşar Taşkın Koç’un yazdığı belgeselin yönetmenliğini yine Koç ve Cengiz Göktaş birlikte gerçekleştirdi.