Toplantının açılış konuşmasını İÜ Rektörü Prof. Dr. Yunus Söylet yaptı. Konuşmasında projenin öneminden, İstanbul Üniversitesi’nin gerçekleştirdiği restorasyon çalışmalarından bahseden Prof. Dr. Yunus Söylet, İstanbul Üniversitesi’nin tarihe verdiği değere ve bu kapsamda yapığı çalışmalara değinerek sözlerine şöyle devam etti:
“İstanbul Üniversitesi 500 yıllık tarihiyle köklü bir kurumdur. İstanbul Üniversitesi geçmişten geleceğe bilim köprüsüdür. Sahip olduğu kültür değerlerini geçmişten geleceğe taşıyan bir kurumdur. Bu toplantının gerçekleşmesine vesile olan proje de bunun bir göstergesidir.
İstanbul Üniversitesi tarihi binalarını, yerleşkelerini aslına uygun olarak restore ediyoruz. Yıpranmış ve atıl durumdaki yapılarımızı kullanılabilir duruma getirdik. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi ve Müzesi” projesinde çok önemli adımlar attık.
İstanbul Üniversitesi’nde çok sayıda, çok değerli eserler var. Fotoğraflar, kitaplar, tablolar vs. Bu çok sayıdaki eserin topluma mal edilebilmesi için uğraşıyoruz.
Her yıl bir tema belirliyoruz. Bu yıl ki temamız kültür mirasımızı gün yüzüne çıkartmaktır. İlgili tüm kurumlarla İstanbul Büyük Şehir Belediyesi ve Fatih Belediyesiyle restorasyon çalışmalarına başladık. 62 yıldır dokunulmayan kampüsün duvarlarını restore ettik. İstanbul Üniversitesi Beyazıt Yangın Kulesi’ni baştan sona yeniledik ve eski işlevselliğini kazandırdık. Kule eskiden olduğu gibi meteroloji hakkında ışıkları ile İstanbul halkına bilgi veriyor. Bu yıl II. Beyazıt Hamamı’nının restorasyon çalışmalarına başladık. Türkiye’nin ilk hamam Müzesi’nde burada kuracağız ve burayı fonksiyonel bir şekilde kültür-sanat etkinlikleri için kullanılır hale getireceğiz.”
Çok önemli eserleri dijital ortama aktarıp araştırmacıların hizmetine sunduk. Şimdi geldiğimiz aşamada Kanuni Sultan Süleyman dönemi eserleri hakkında detalı bilgi edinecek, onları sanal olarak tek bir sitede görebileceksiniz. İÜ Nadir Eserler Kütüphanesi’nde var olan eserleri gün yüzüne çıkartıp toplumla buluşturmaya devam edeceğiz.”
Projenin sunumunu İÜ Genel Sekreter Yardımcısı Figen Cihan yaptı. Cihan, site üzerinden proje kapsamında yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi. Figen Cihan, projede emeği geçen Topkapı Sarayı ve Osmanlı Arşivleri yetkililerine teşekkür etti.
Konuşmalarından ardından İÜ Rektörü Prof. Dr. Yunus Söylet ve İÜ Genel Sekreter Yardımcısı Figen Cihan, Kanuni’nin Muhibbi mahlasıyla yazdığı divanını konuklara ve basın mensuplarına açtı.
İlk defa görücüye çıkan Kanuni’nin divanı büyük ilgi gördü. Yine Osmanlı geleneksel süsleme sanatları ile bezenmiş tarihi bir rahle üzerinde sergilenen eser, Kanuni’nin edebi kişiliği hakkında ayrıntılı bilgi vermektedir. Tek nüshası İÜ Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunan Kanuni divanı, Muhibbi Divanı olarak bilinmektedir. Paha biçilemeyen bu eseri dijital olarak proje kapsamında hazırlanan site vasıtasıyla görmek mümkün.
Kanuni’nin Divan-ı Divan-ı Muhibbi (1555-1556)
Kanuni Sultan Süleyman’ın, 1520-1566 yıllar arasında Muhibbî mahlası ile yazdığı şiirlerini içeren divanı olan Divan-ı Muhibbi, nestalik hatla yazılmıştır. İçinde 1287 gazel, 15 muhammes, 30 murabba, 2 nazım şekli, 15 kıt'a rubai, 174 müfred, 1 elifname, 1 terci-i bend, 1 münacat, divanın tertibine dair bir makale, divanın tamamına dair bir tarih vardır.
Naturalist Osmanlı süslemeciliğinin lale, karanfil, gül, menekşe, servi, bahar ağaçları, sümbül, nergis gibi çiçeklerle klasik rumi, hatayi, kıvrım dal kompozisyonlarını içerir.
Tezhipleri ünlü tezhipçi Karamemi tarafından yapılmıştır. Her sayfada farklı bir desen mevcuttur.
Dünyadaki tek nüshası olan bu eser İÜ Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.
Divan-ı Muhibbi‘nin Künyesi
İÜ Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar No: 5467
İstinsah Tarihi: 973/1555-1556 (457 Yıllık-2012)
Müstensih : Mehmed Şerif
Müzehhib : Karamemi (Tezhip yapan kişi, süsleyen kişi)
Kitap ölçüleri : 26,5 x 16,5 cm.
Yaprak : 370
Satır : 11
Cilt : Kırmızı meşin şemseli
Yazı : Talik
Kâğıt : Zerefşan
Sayfadaki satır sayısı: 13
Divan-ı Muhibbi‘nin Rahlesi
Divan-ı Muhibbi‘nin sergilendiği rahle 19. yüzyıl eseridir. 7 dişli geçme olarak açılır kapanır tarzda yapılmıştır. Üst ve alt panoların üzeri, çok zarif sedef yapraklarla süslüdür. Üst panoların ortasında bir daire içinde asma yapraklarından mürekkep 10 yapraklı bir motif vardır. Alt pano ortasında beyzi bir şekil içinde 30 delikli bir kafes oyma, bunun ortasında altıgen bir şekil, bunu da içinde altı yaprak bir çiçek motifi vardır. Dış kenarlar bir bordür ile çevrilidir.
Kanuni Dönemini Aydınlatan Proje
İstanbul Üniversitesi'nin “Nadir Eserleri Toplumla Buluşturma” ve Teknosa'nın “Tarih İçin Teknoloji” konseptiyle birlikte hayata geçirdikleri Nadir Eserler Projesi kapsamının devamın niteliğinde olan proje Kanuni Dönemini sanal ortama taşıdı.
“Cihan Hükümdarı Projesi”yle Kanuni dönemine ait tek nüshası İstanbul Üniversitesi’nde bulunan üç önemli eser dijital ortama taşındı. Kanuni’nin Muhibbi mahlasıyla yazdığı şiirlerinde oluşan Muhibbi Divanı, Kauni’nin Irak seferini anlatan Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn ve Piri Reis’in Kitab-ı Bahriye adlı eseri Teknosa’nın yardımıyla gelişmiş dijital araçlar vasıtasıyla koruma altına alındı.
Proje kapsamında Türkiye'de ilk defa kurulan İÜ Nadir Eserler Sanal Kütüphanesi’ne Kanuni Salonu hazırlandı. Bu salonda Kanuni’nin Fransuva’ya yazdığı meşhur mektubu ve Kanunini kaftanı ile sorguçlarını görmek mümkün. Kanuni Salonu’nda İÜ İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ubeydullah Sekizli tarafından bestelenen Güftesi Kanuni’ye ait üç naat ve İÜ Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhammed Nur Doğan hocanın okuduğu Kanuni’nin önemli 6 şiiri de yer alıyor.
Yine Türk-İslam mimarisinin en önemli yapılarından biri olan Süleymaniye Camii’nin de 3 boyutlu interaktif simülasyonu hazırlandı. Mimar Sinan’ın kalfalık dönemi eserini olan Süleymaniye Camiini, Kanuni’nin ve Hürrem Sultan’ın Türbesini sanal olarak gezmek mümkün.
Proje kapsamında hazırlanan tüm bu verilere sanatsaverler, araştırmacılar ve tarih meraklıları www.cihanhukumdari.istanbul.edu.tr adresinden ulaşabilecekler. 31 Aralık 2012 tarihine kadar açık kalacak olan sitede İz TV tarafından çekilen “Yedi Tepe” belgeseli de yer alıyor.